İKLİM KRİZİ ÇAĞINDA GÜNCEL SANAT EĞİLİMLERİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 15, 248 - 262, 31.12.2023

Eda Gecikmez

https://doi.org/10.55004/tykhe.1343532

Öz

Son yıllarda, dünyanın hemen her yerinde iklim krizi sebebiyle sıklıkla doğa felaketleri yaşanmaktadır. Bilim insanları tarafından Antroposen olarak adlandırılmaya başlanan bu yeni çağın sebebi olarak dünya kaynaklarını sınırsızca tüketen insan faaliyetleri gösterilmektedir. Bu yeni çağı anlamak ve geleceği hayal etmek adına ortaya çıkan düşünce biçimlerinden biri posthüman teoridir. Yeryüzüne izini bırakan insanın öznelliğini, failliğini ve insan-olmayanlar ile ilişkilerini sorgulayan bu teori, hümanizm ve insanmerkezciliği eleştirir, krizlerle baş edebilecek yeni bir etik fikrini ele alır. Bu makalede, Antroposen kavramına odaklanan, anlamını ve yöntemini posthümanizm ile ilişkili kuran sergi ve sanat eserleri araştırılmıştır. Güncel sanat alanını dönüştürmeye başlayan bu tartışmalar, sanatın da felaketler karşısında bir arayış içerisinde olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İklim Krizi, Antroposen, Posthuman, Güncel Sanat

CONTEMPORARY ART TENDENCIES IN THE AGE OF CLIMATE CRISIS

Öz

In recent years, natural disasters have been occurring frequently all around the world due to the climate crisis. These disasters are attributed to human activities that exhaust the Earth's resources limitlessly, and this situation is referred to as the Anthropocene, a new era in which humans have a significant impact on the planet. One of the theories proposed to understand this new era and envision the future is the posthuman theory. This article investigates the relationship between the Anthropocene and the posthuman theory, drawing on examples from contemporary art.

Anahtar Kelimeler

Climate Crisis, Anthropocene, Posthuman, Contemporary Art

Kaynakça

• 350 Ankara. (2019, Eylül 27). Sanatı piyasalaştırdınız, mücadeleyi de piyasalaştırmayın. 350 Ankara. https://350ankara.org/mucadeleyidepiyasalastirmayin/?fbclid=IwAR3XZpJrNhZ3Zmn4kwb576HIQ-UswIIO9sKXYqJRDsGaDg5X5orn26qVY3k
• Arazi Assembly. (t.y.). About. http://araziassembly.org
• Arazi Assembly. (2018). Tigris River As An Archive. http://araziassembly.org/tigris-river-as-an-archive/
• Avcı, B. (2020). Mekânın imhası, belleğin silinmesi, halkın mülksüzleştirilmesi. 1+1 Express. https://birartibir.org/mekanin-imhasi-bellegin-silinmesi-halkin-mulksuzlestirilmesi/
• Bourriaud, N. (2019). Küratörün metni. İKSV Bienal. https://bienal.iksv.org/tr/16-istanbul-bienali/kuratorun-metni
• Braidotti, R. (2018). İnsan sonrası. (Çev. Ö. Karakaş) (2. Baskı). Kolektif Kitap.
• Braidotti, R. (2019). İnsan sonrası, pek insanca: Bir posthümanistin anıları ve emelleri. Cogito, (95-96), 53-97.
• Braidotti, R. (2021). Eleştirel insanötesi bilimler için kuramsal bir çerçeve. Pasajlar Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 15-48.
• Crutzen, P. J. & Stoermer, E. F. (2013). The ‘’Anthropocene’’. L. Robin, S. Sörlin & P.Warde (Ed.), The Future and Nature içinde (483 – 490). Yale University Press.
• Darbley, L. (2021, Şubat 12). Disaster tourism: the world according to Feral Atlas. Art Review. https://artreview.com/disaster-tourism-the-world-according-to-feral-atlas/ Davis, H. & Turpin, E. (2015). Art in the anthropocene. Open Humanities Press.
• Demos, T. J. (2018). Blackout: The necropolitics of extraction. Dispatches Journal, (000). http://dispatchesjournal.org/articles/blackout-the-necropolitics-of-exstraction/
• Feral Atlas. (t.y.). Home. https://feralatlas.org/
• Forensic Architecture. (t.y.). About. https://forensic-architecture.org/
• Forensic Architecture & B’Tselem. (t.y.). Conquer and divide. https://conquer-and-divide.btselem.org/
• Gwangju Biennale. (2016). 11th Gwangju Biennale The Eight Climate (What does art do?). http://www.the8thclimate.org/
• Haraway, D. J. (2010). Başka yer. (Çev. G. Pusar) Metis Yayınları.
• Haraway, D. J. (2016), Staying with the trouble. Duke University Press.
• Hester, H. (2019). Sapiens + ihtimam – insan sonrası siyasette akıl ve sorumluluk. Cogito, (95-96), 343- 363.
• Hyde, Dr. R. (2017). Dr Rory Hyde on Bomb Cloud Atlas [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=U3tNCm-QVs0&list=PLe2ihXndm5jspfx3Xb4N2yJv99X-Z4pbL&index=7
• İstanbul Bienali. (2019). Yabani Atlas Kolektifi (Feral Atlas Collective). https://bienal.iksv.org/tr/sanatcilar/feral-atlas-collective
• İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV). (2019). Yedinci Kıta.
• Küçük, C. (2019, Ağustos 15). Toksik hayırseverlik. e-skop. https://www.e-skop.com/skopbulten/toksik-hayirseverlik/5431#_ednref11
• Lind, M. (2016). The Eight climate (What does art do?). Introduction. The 8th Climate. http://www.the8thclimate.org/en/introduction/
• Manna, J. (2022). Selected Works. Moma Ps1. https://www.momaps1.org/programs/128-jumana-manna
• Marchand, J. S. (2018). Non-human agency. R. Bradiotti & M. Hlavajova (Eds.), Posthuman Glossary, (292- 295). Bloomsbury Academic.
• Mbembe, A. (2003). Necropolitics. Public Culture, 15(1), 11- 40.
• Mirzoeff, N. (2014). Visualizing anthropocene. Public Culture. 26(2), 213-232.
• Moore, J. W. (2016). Antropocene or capitalocene?. Kairos Books.
• Moore, R. (2018, Nisan 8). Adli mimarlık: şeytan ayrıntıda gizlidir. (Çev. A. Boren) e-skop. https://www.e-skop.com/skopbulten/adli-mimarlik-seytan-ayrintida-gizlidir/3764
• NASA. (2021, Ağustos 9). Disappearing Lake Tuz. Earth Observatory. https://earthobservatory.nasa.gov/images/149211/disappearing-lake-tuz
• Nasr, E. (2021). Jumana Manna. Afterall Journal, (5), 133-142.
• Not Bored!. (2014, Temmuz 23). İsrail’in işgal mimarisi. (Çev. A. Boren, E. Gen) e-skop. https://www.e-skop.com/skopbulten/israilin-isgal-mimarisi/2051
• Özesmi, U. & Yar, B. (2021a, Aralık 7) Van Gölü'ndeki çekilme: Bazı alanlar kara parçasına dönüştü. Açık Radyo. https://acikradyo.com.tr/gezegenin-gelecegi/vangolundeki-cekilme-bazi-alanlar-kara-parcasina-donustu
• Özesmi, U. & Yar, B. (2021b, Aralık 22) İznik Gölü'nde kuraklık yaşanıyor. Açık Radyo. https://acikradyo.com.tr/gezegenin-gelecegi/iznik-golunde-kuraklik-yasaniyor
• Povinelli, E. A. (2016). Geontologies: a requiem to late liberalism. Duke University Press.
• Ruddiman, W. F. (2013). The Antropocene, Annual Reviews, (41), 4.1–4.24. 10.1146/annurev-earth-050212-123944
• Sharma, I. (2022). Conversation with Pelin Tan. Topological Atlas. https://topologicalatlas.net/blog/a-conversation-with-pelin-tan-on-studying-place-as-a-constellation
• Tsing, A. (2015). The Mushroom at the end of the world. Princeton University Press.
• Weizman, E. (2002). Batı Şeria’daki Yahudi yerleşkeleri. B’Tselem. https://www.btselem.org/download/settlements_map_eng.pdf
• Weizman, E. (2014). Introduction: Forensis. Forensis: The Architecture of Public Truth. Sternberg Press ve Forensic Architecture.
• Weizman, E. (2017). Forensic Architecture, Violence at the Thereshold of Detectability. Zone Books.
• Wikipedia. (t.y.). Svalbard Küresel Tohum Deposu. Wikipedia. https://tr.wikipedia.org/wiki/Svalbard_K%C3%BCresel_Tohum_Deposu
• Wolfe, C. (2009). What is posthumanism?. University of Minnesota Press.
• Zizek, S. (2012). Antroposen’e hoşgeldiniz. (Çev. M. Budak) Encore Yayınları.