An Action Research on Teaching History Subjects With Active Learning Model in Primary School 4th Grade Social Studies Lesson

Year 2019, Volume: 2 Issue: 1, 58 - 74, 30.06.2019

Esra Özcan

Abstract

Social Studies is a field of study combining art,
literature and social sciences with an interdisciplinary approach in order to
provide citizenship qualifications to students based on collective teaching
approach. History, which is one of these fields, is perceived by many students
as lessons in which places, dates and names are memorized. Therefore, it is
seen as a boring lesson that is not related to students’ lives. Explaining the
past events to the students in an abstract way causes the students not to show
the desired interest in this course and to create awareness about historical
issues. Instead of a content in which the individual has difficulty in
establishing a relationship and cannot carry it into his / her daily life; history
education in social studies content will become more functional and enjoyable
with an activity-oriented curriculum. In this context, the aim of the research
is to arouse interest in history subjects in the 4th grade social studies
course by means of active learning model which means the development of their
own behavior by analyzing, synthesizing and evaluating the knowledge acquired
in the learning process; Milli Mücadele and the background is to learn hidden
heroes. The research was designed as an action research. The data were
collected from 4th grade students of an elementary school in Eskişehir. Data
collection tools used; semi-structured interviews, video recordings and student
diaries. Descriptive analysis, one of the qualitative data analysis techniques,
was used to analyze the data. As a result of the research; It was observed that
the social studies course, which was conducted with active learning, enabled
the students to participate in the course more and reached the aim determined
in the process of arousing historical awareness, understanding the Milli
Mücadele and empathic approach to the hidden heroes and events that lived in
that period.

Keywords

Social studies, history teaching, active learning, Milli Mücadele, action research

İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Tarih Konularının Aktif Öğrenme Modeliyle Öğretilmesine İlişkin Bir Eylem Araştırması

Abstract

Sosyal Bilgiler
toplu öğretim anlayışından hareketle öğrencilere, vatandaşlık yeterlilikleri
kazandırmak için sanat, edebiyat ve sosyal bilimleri disiplinler arası bir
yaklaşımla birleştirerek meydana gelen bir çalışma alanıdır. Bu içerikleri
oluşturan alanlardan biri olan tarih konuları birçok öğrenci tarafından yer,
tarih ve isimlerin ezberletildiği dersler olarak algılanmakta bu yüzden öğrencilerin
yaşamlarıyla ilgili olmayan sıkıcı bir ders olarak görülmektedir. Geçmiş
programlardan itibaren öğrencilere geçmişte yaşanan olayların soyut bir biçimde
anlatılması, bu derse karşı istenen ilginin gösterilmemesine ve tarih
konularına yönelik bilincin oluşturulamamasına neden olmaktadır. Bireyin ilişki
kurmakta zorlandığı, gündelik yaşamına taşıyamadığı bir içerik yerine; etkinlik
ağırlıklı bir öğretim programıyla sosyal bilgiler içeriğindeki tarih eğitimi
daha işlevsel ve keyifli hale gelecektir. Bu bağlamda araştırmanın amacı
öğrencilerin öğrenme sürecinde edindikleri bilgilerin analizini, sentez ve
değerlendirmesini yaparak, kendilerine ait davranış geliştirmeleri anlamına
gelen aktif öğrenme modeli ile ilkokul 4. sınıf Sosyal bilgiler dersinde tarih
konularına karşı ilgi uyandırmak; Milli Mücadele ve geri planda kalmış gizli
kahramanların öğrenilmesini sağlamaktır. Araştırma, eylem araştırması olarak
desenlenmiştir. Araştırma verileri Eskişehir ilindeki bir ilkokulun 4. sınıf
öğrencilerinden toplanmıştır. Kullanılan veri toplama araçları; araştırmaya
katılan öğrencilerle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler, video kayıtları
ve öğrenci günlükleridir. Verilerin analizinde nitel veri analiz tekniklerinden
betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; aktif öğrenme ile işlenen
sosyal bilgiler dersinin öğrencilerin derse daha fazla katılmalarını sağladığı
ve tarihsel bilinci uyandırma, Milli Mücadele'yi anlama ve o dönemde yaşamış
gizli kahramanlara, olaylara empatik yaklaşabilmeleri sürecinde belirlenen
amaca ulaşıldığı gözlenmiştir.

Keywords

sosyal bilgiler, tarih öğretimi, aktif öğrenme, Milli Mücadele, eylem araştırması

References

• Açıkgöz, K. Ü. (2003). Aktif öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Açıkgöz, K. Ü. (2006). Aktif öğrenme. İzmir: Biliş Yayınları.
• Anagün, Ş. S.ve Yaşar, Ş. (2009). İlköğretim beşinci sınıf fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi, İlköğretim Online, 8(3), 843-865.
• Akyüz, Y. (1994). Türk eğitim tarihi (5. Baskı). Ankara: Kültür Koleji Yayınları.
• Artvinli, E. (2010). Coğrafya derslerini yapılandırmak: Aksiyon (eylem) araştırmasına dayalı bir ders tasarımı. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 184-218.
• Bishara, S. (2013). Active teaching and traditional teaching of mathematics in special education. Mifgash, Journal of Social Educational Work, 21, 119–142.
• Carr, E. H. (1996). Tarih nedir?, Çev. M. G. Gürtürk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3.Baskı). Çev. Ed., M. Bütün ve S. B. Demir. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cicioğlu, H. (1985). Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk ve orta öğretim (tarihi gelişimi) Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No 140.
• Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde filmlerin yeri ve önemi, Bilig, 42, 77-93.
• Demirel, Ö. (2002), Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Deveci, H., ve Öztürk, C., (2011). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programlarının değerlendirilmesi. C. Öztürk (Ed.), Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programları (ss. 1-40). Ankara: Pegem Akademi.
• Gökçe, E. (2004). İlköğretimde aktif öğrenme sürecine ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 53-64.
• Göngördü, K. ve Göngördü, N. (1966). Yeni ilkokul program uygulama kılavuzu ve program geliştirme tarihçesi. İstanbul: Acar Matbaası.
• Gürgür, H. (2016). Eylem araştırması. A. Saban, A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma desenleri (ss. 1-48). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Johnson, AP. (2014). Eylem araştırması el kitabı. (Çev. Y. Uzuner, M. Anay). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kırpık, C. (2009). Tarih ve sosyal bilgilerde aktif öğrenme, çok kültürlü bir Avrupa için sosyal bilgiler eğitimi. Ankara: Harf Eğitim Yayıncılık.
• Köklü, N. (2001). Eğitim eylem araştırması: Öğretmen araştırması. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34(1).
• Maarif Vekaleti (MV). (1924). İlk mekteplerin müfredat programı. İstanbul: Matbaa-i Amire.
• Maarif Vekaleti (MV). (1926). İlk mekteplerin müfredat programı. İstanbul: Matbaa-i Amire.
• McCombs, B.L. ve Whisler,J.S.(1997). The learner-centered classroom and school. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
• Michaelis, J. U. (1964). Social studies for children in ademocracy. New Jersey: Prentice Hall
• Milli Eğitim Bakanlığı (1930). İlk mektepler müfredat programı. İstanbul.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1936). İlk mektepler müfredat programı. İstanbul.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1948). İlkokul programı. İstanbul.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1962). İlkokul programı taslağı. Ankara: İlköğretim Genel Müdürlüğü Program Geliştirme Bürosu Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1968). İlkokul programı. İstanbul.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1990). 2315 sayılı tebliğler dergisi, c. 53. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1998). 2487 sayılı tebliğler dergisi, c. 61. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2015). Sosyal bilgiler dersi 4, 5, 6 ve 7. sınıflar öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Mills, G. E., (2011). Action research: A guide for the teacher researcher (4th edition). Boston: Pearson.
• NCSS, (1994). Expectations of excellent: Cirriculum standarts for the social studies. Washington, DC: National Council For The Social Studies.
• Neuman W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar. (S. Özge, Çev.) Ankara: Yayın Odası.
• Öztaş, S., Turan, R., (2009). İlköğretim Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Tarih Ünitelerinin İşlenişinde Öğretmenlerin Kullandıkları Öğretim Yöntemleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 903,-932.
• Paykoç, F. (1991). Tarih öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Saban, A. (2000). Hizmet içi eğitimde yeni yaklaşımlar. Milli Eğitim Dergisi, 145, 1301-7669.
• Sönmez, V. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayınları.
• Şimşek, A. (2017). Türkiye’de sosyal bilgiler derslerinde tarih öğretimi nereye gidiyor? Öğretim programları üzerinden kısa bir değerlendirme. R. Turan, H. Akdağ (Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar (3. Cilt) (ss. 2-10). Ankara: Pegem Akademi.
• Taçman, M. (2009). Aktif öğrenme modeliyle oluşturulan sınıf ortamının öğrenciler üzerine etkisi. Journal of Educational Science, 2(1), 21-30.
• Ulusoy, K. (2014). Sosyal bilgiler programında tarih öğretimi. R. Turan, A. M. Sünbül, H. Akdağ (Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar (1. Cilt) (ss. 299-321). Ankara: Pegem Akademi.
• Ün, K., (1987). Öğrenmede işbirliği mi yarışma mı? Abece: Aylık Eğitim Kültür ve Sanat Dergisi, 15,11-14.
• Vural, B. (2004). Eğitim öğretimde planlama-ölçme ve stratejiler (2. baskı). İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• Yıldırım, A., Şimşek, H., (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K.,(2011). Sosyal bilgiler ve tarih öğretiminde tarihsel empati: geçmişe geçmişteki insanların gözüyle bakabilme becerisi. R. Turan, A. M. Sünbül, H. Akdağ (Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar (2. Cilt) (ss. 12-30). Ankara: Pegem Akademi.