Eugène Ionesco’nun İki Farklı Son Perdeli Oyununun Çevirilerinin İncelenmesi: “Amédée ya da Ondan Nasıl Kurtulmalı”

Year 2015, Frankofoni Özel Sayısı, 207 - 218, 01.01.2016

Onur Özcan

https://doi.org/10.19171/uuefd.72593

Abstract

Yazınsal çevirinin sorunları üzerine günümüzde çok sayıda araştırma yapılmış olsa da, bu, tiyatro çevirisi için geçerli değildir. Bu alandaki çalışmaların ve eleştirilerin azlığından dolayı, tiyatro çevirilerinde halen üzerinde durulacak bir çok sorun mevcuttur. Tiyatro metninin seyirci karşısına çıkacak bir sahne metni olarak çevrilmemesinin yanı sıra, hedef topluma farklı sözcelemlerin ve kültürel ifadelerin aktarımının ikinci planda kalması karşımıza çıkan sorunlardandır. Bu duruma farklı bir bakış açısı getirmek amacıyla, XX. yüzyıla yeni bir tiyatro akımıyla damgasını vuran, trajikomik bir düzlemde ölüm, yalnızlık ve iletişimsizlik gibi konuları ele alan uyumsuz tiyatronun öncülerinden Eugène Ionesco’nun “Amédée Ya Da Ondan Nasıl Kurtulmalı” oyununu seçtik. Çünkü, Ionesco yazdığı tiyatro metinlerinin sadece diyaloglardan oluşmadığını aynı zamanda sahne düzeni ve görsel unsurların da ön planda olduğunu belirttiğinden, söz konusu oyun için iki farklı son yazmıştır. Çalışmamızda, oyunun üçüncü perdesinin farklı yıllarda ve farklı çevirmenler tarafından Türkçe’ye ve İngilizce’ye çevirileri üzerine çeviri incelemesi yaparak tiyatro çevirisi alanına katkı sağlamayı amaçlamaktayız.
Anahtar Sözcükler: Yazın Çevirisi, Tiyatro Çevirisi, Amédée, Ionesco.

Keywords

-

References

• Aksoy, N. B. 2002. Geçmişten Günümüze Yazın Çevirisi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Artaud, A. 1964. Le Théâtre et son double,.Paris: Gallimard.
• Bensimon, P. 1999. Traduire le dialogue, Traduire les textes de théâtre. France: Presses De La Sorbonne Nouvelle.
• Déprats, J. M. 2002. Shakespeare - Tragédies I. Paris: Gallimard.
• Göktürk, A. 1986. Çeviri: Dillerin Dili. İstanbul: Çağdaş.
• Hubert, M. C. 1990. Eugène Ionesco. France: Seuil.
• Ionesco, E. 1966. Notes et contre-notes. Paris: Gallimard.
• Ionesco, E. 1991. Théâtre Complet. Paris: Gallimard.
• Watson, D. 1965. Amédée Or How To Get Rid Of It. In Absurd Drama. England: Penguins Books.
• Ionesco, E. 1996. Amédée Ya Da Ondan Nasıl Kurtulmalı (çev: Hasan Anamur). İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Kıran, M., ve Uzundemir. Ö. 1995. Amédée Ya Da Ondan Nasıl Kurtulmalı. In Absürd Tiyatro. Ankara: İmge Kitabevi.
• Mirza, G. 1991. Amédée Ya da Nasıl Başından Atarsın Onu. İstanbul: Düzlem Yayınları.
• Pavis, P. 1999. Sahneleme-Kültürler Kavşağında Tiyatro (çev: Sibel Kamber). Ankara: Dost Kitabevi.
• Pavis, P. 2009. Dictionnaire du Théâtre. Paris: Armand Colin.
• Seleskovitch, D., and Lederer, M. 2001. Interpreter pour traduire. Paris: Didier Erudition.