Kültür Ekonomisi Bağlamında Samsun’da Geleneksel Sepetçiliğin Geleceği

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 196 - 209, 31.05.2022

Kübra Niyazoğlu

Öz

Küreselleşme ile birlikte kültürel mirasın “kaybolma” ve “unutulma” tehlikesiyle karşı karşıya olduğumuz bir dönem yaşanmaktadır. Bu dönemde, halk bilgisi ürünlerini geçmişteki arşivleyerek koruma düşüncesinden farklı olarak, koruyarak yaşatma düşüncesinin daha çok önemsendiği ve bunun son dönem yaklaşımlarından biri olduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi” ile birlikte “Kültür Endüstrileri, Kültür Ekonomisi ve Kültür Turizmi” gibi alanlarda fikir beyan uzmanlarca halk bilgisinin yerel ekonomiye kazandırılarak, korunması, uygulanması, yaşatılması ve aktarılması mümkün olmuştur. Ekonomi kavramının başlı başına bir kâr amacına dayandırıldığı göz önünde bulundurularak, maddi kültür ürünlerinin bu sektörde nasıl yer edindiği, ticari niteliğinin yanı sıra, ürünün üretiminde kullanılan geleneksel teknik ve tarzların nasıl ele alındığı gibi çeşitli soru işaretleri akla gelmektedir. Geleneksel sepet örücülüğü mesleğinin, kültür ekonomisi kavramıyla ele alınışını tartışan bu çalışmada, el sanatı geleneğinin unutulma ve kaybolma riskine karşılık Samsun’da geleneksel sepet örücülüğü mesleğini ve temsilcilerini; görünür hale getirmek, geleceğe taşımak, sepetin toplumsal süreç içinde yaşadığı değişimin izini sürmek, ürünün yaratıcısına yönelmek, üretimi yapılan ürün için pazar alanları oluşturmak, sürdürülebilirlik adına çözüm önerilerinde bulunmak ve kültür endüstrisinin kendi kurallarına göre geleneksel ürünün yeniden üretimi hakkında fikir belirtmek çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kültür Endüstrisi, Kültürel Miras, Geleneksel Sepet Örücülüğü, Samsun

The Future of Traditional Basketing in Samsun in The Context of Cultural Economy

Öz

With globalization, we are living in a period where we are faced with the danger of "losing" and "forgetfulness" of cultural heritage. In this period, it is possible to say that the idea of ​​keeping folklore products alive by preserving them, unlike the archiving idea in the past, was given more importance and this is one of the recent approaches. In this context, it has been possible to apply, perpetuate and transfer public knowledge in areas such as "Cultural Industries, Cultural Economy and Cultural Tourism" by bringing them into the local economy. Considering that the concept of economy is based on a profit purpose in itself, it raises various question marks about how material cultural products have gained a place in this sector. Considering that the concept of economy is based on a profit purpose in itself, it raises various question marks about how material cultural products have gained a place in this sector. Against the risk of the handicraft tradition being forgotten and lost, the aims of the study are to make traditional basket knitting and its representatives visible in Samsun, to carry it to the future, to trace the change experienced by the basket in the social process, to turn to the creator of the product, and to propose solutions for sustainability. The main purpose of the study is to express an idea about the reproduction of the traditional product according to the rules of the culture industry.

Anahtar Kelimeler

Culture Industry, Cultural Heritage, Traditional Basket Knitting, Samsun

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Yusuf (1998). “Kültür endüstrisi ve kitle toplumunun paradoksları”. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• ADORNO, Theodor. W. (2007). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. (çev. Nihat Ülner, Mustafa Tüzel ve Elçin Gen). İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• ATAY, Ayten (1987). Örücülük. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• BENJAMİN, Walter (2012). Fotoğrafın Kısa Tarihi: Teknik Araçlarla Yeniden-Üretim (Çoğaltma) Çağında Sanat Eseri. (çev. Osman Akınhay). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• CERTEAU, Michel D. (1990). Gündelik Hayatın Keşfi – I. (çev. Lale Arslan Özcan). Ankara: Dost Kitapevi.
• FİDAN, Süleyman (2017). Âşıklık Geleneği ve Medya Endüstrisi-Geleneksel Müziğin Medyadaki Serüveni. Ankara: Grafiker Yayınları.
• KİPAY, Ebru (2012). “Bellekteki izleriyle el sanatlarının dönüşümü “Kastamonu Evrenye Bıçağı”. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• KULAK, Önder (2016). “Theodor Adorno: kültür endüstrisinin kıskacında kültür”. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• MALİNOWSKİ, Bronislaw. (2016). Bilimsel Bir Kültür Teorisi. (çev. Deniz Uludağ). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• OĞUZ, Mehmet Ö. (2018). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• ÖZDEMİR, Nebi. (2012). Kültür Ekonomisi ve Yönetimi. Ankara: Hacettepe Yayıncılık.
• ÖZDEMİR, Nebi. (2019). “Kültür Ekonomisi ve Endüstrileri İle Kültürel Miras Yönetimi İlişkisi”, Kültürel Miras Yönetimi (ed. Nebi Özdemir ve Adem Öger). Ankara: Grafiker Yayınları.