ERGENLİK DÖNEMİ ONİOMANİANIN DEPRESYON VE BENLİK SAYGISI ARACILIĞIYLA YORDANMASI ÜZERİNE BİR DERLEME ÇALIŞMASI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 663 - 677, 31.05.2022

Fatma Işık , Sevda Aslan

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1087016

Öz

Çalışmanın temel amacı 12-21 yaş arası ergenlerde yaşanan depresyon ve benlik saygısı düzeyinin oniomania ile ilişkisini yordamaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle oniomania kavramı terimsel olarak ele alınmış ardından kavramın tarihçesi incelenmiştir. Devamında oniomanianın sıklık ve yaygınlığı, etiyolojisi ve kuramsal çerçevesi ele alınmıştır. Kompulsif satın alma davranışı psikolojik faktörler başlığı altında incelendiğinde depresyon ve benlik saygısı kavramlarının tanımları yapılmış ve özellikle bu kavramlar ve kompulsif satın alma davranışı arasındaki ilişki araştırılmıştır. Bunlara ek olarak 12- 21 yaş arası ergenlik dönemi incelenerek bu dönem psikanalitik ve psikososyal kuram çerçevesinde ele alınmıştır.Çalışmanın temel amacı ergenlerde yaşanan depresyon ve benlik saygısı düzeyinin oniomania ile ilişkisini yordamaktır. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle oniomania (alışveriş bağımlılığı) kavramı terimsel olarak ele alınmış, ardından kavramın tarihçesi incelenmiştir. Devamında oniomanianın sıklık ve yaygınlığı, etiyolojisi ve kuramsal çerçevesi ele alınmıştır. Kompulsif satın alma davranışı psikolojik faktörler başlığı altında incelendiğinde, depresyon ve benlik saygısı kavramlarının tanımları yapılmış, özellikle bu kavramlar ve kompulsif satın alma davranışı arasındaki ilişki araştırılmıştır. Bunlara ek olarak ergenlik dönemi incelenerek bu dönem psikoanalitik ve psikososyal kuram çerçevesinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Oniomania, Benlik Saygısı, Kompulsif Satın Alma, Depresyon

A REVIEW ON THE PREDICTION OF ADOLESCENT ONIOMANIA THROUGH DEPRESSION AND SELF-RESPECT

Öz

The main purpose of the study is to predict the relationship between oniomania and depression and self-esteem levels in adolescents. For this purpose, first of all, the concept of oniomania (shopping addiction) was discussed as a terminology, and then its history was examined, tackle by the frequency and prevalence of the concept, its etiology and the theoretical framework. When compulsive buying behavior is examined under the title of psychological factors, definitions of the concepts of depression and self-esteem are made and the relationship between these concepts and compulsive buying behavior is investigated. In addition, the adolescence period has been examined and this period has been discussed within the framework of psychoanalytic and psychosocial theory.

Anahtar Kelimeler

Oniomania, self respect, depression, adolescence

Kaynakça

• Alşen, S. (2012). Çocuklar İçin Depresyon Değerlendirme Ölçeği-Gözden Geçirilmiş Formunun Türkçe Uyarlanmasının Türk Populasyonundaki Ergenlerde Psikometrik Özellikleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Uzmanlık Tezi. İzmir.
• Amerikan Psikiyatri Birliği (2013) Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı (DSM-5). (E. Köroğlu, Çev.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Ayazoğlu, B. A. (2019). Anadolu Bölgesi’nde Alışveriş Bağımlılığı ile Psikolojik Semptomlar Arasındaki İlişkisinin İncelenmesi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Ayazoğlu, B. A., Aksu, M., Ünübol, H., & Sayar, G. H. (2019). Alışveriş Bağımlılığı. Etkileşim Dergisi, 2(4), 44-64.
• Bani-Rshaid, A. M., & Alghraibeh, A. M. (2017). Relationship between Compulsive Buying and Depressive Symptoms among Males and Females. Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 1-9.
• Banu Yazgan İnanç, E. E. (2017). Kişilik Kuramları (s. 91-109). içinde Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Basha, E., & Kaya, M. (2016). Depression, Anxiety and Stress Scale (DASS): The Study of Validity and Reliability. Universal Journal of Educational Research, 4(12), 2701-2705.
• Baumeister, R. F. (2002). Yielding to temptation: Self-control failure, impulsive purchasing, and consumer behavior. Journal Of Consumer Research, 28(4), 670- 676.
• Cloutier, R. (1994). Ergenlik Psikolojisinde Kuramlar (O. Bekir, Çev.). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi(2), 875-904.
• Çutuk, Z. A. (2017). Ergenlik Döneminde Depresyon, Kaygı ve Stres. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 109-137.
• Davenport, K., Houston, J. E., & Griffiths, M. D. (2012). Excessive Eating and Compulsive Buying Behaviours in Women: An Empirical Pilot Study Examining Reward Sensitivity, Anxiety, Impulsivity, Self-Esteem and Social Desirability. Ment Health Addiction(10), 474-489.
• Derman, O. (2008). Ergenlerde Psikososyal Gelişim. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ADOLESAN Sağlığı 2, (s. 19-21). İstanbul.
• Ersin Altıntaş, M. G. (2014). Psikolojik Danışma Kuramları (s. 1-23). içinde Ankara: Nobel Yayınları.
• Ertem, Ü., & Yazıcı, S. (2006). Ergenlik Döneminde Psiko-Sosyal Sorunlar ve Depresyon. Aile ve Toplum, 3(9), 7-12.
• Iqbal, N., & Aslam, N. (2016). Materialism, Depression, and Compulsive Buying among University Students. The International Journal of Indian Psychology, 3(2), 91-102.
• Işık, Ş. (2016). Eğitim Psikolojisi (s. 162-165). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Lejoyeux, M., & Weinstein, A. (2010). Compulsive Buying. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse, 1-6.
• Mann, M., Hosman, C. M., Schaalma, H. P., & Vries, N. K. (2004). Self-esteem in a broad-spectrum approach for mental health promotion. Health Education Research, 4(19), 357–372.
• Odabaşı, Y. (2006). Tüketim Kültürü. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• O'Guınn, T. C., & Faber, R. J. (1989). Compulsive Buying: A Phenomenological Exploration. Journal of Consumer Research, 2(16), 147-157.
• Okutan, S., Bora, B., & Altunışık, R. (2013). Keşifsel Satın Alma Eğilimleri ve Bu Eğilimlerin Plansız, Kompülsif ve Hedonik Satın Alma Tarzlarıyla Olan İlişkisinin İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(3), 117-136.
• Roberts, J. A., & Roberts, C. (2012). Stress, Gender And Compulsive Buying Among Early Adolescent. Young Consumers, 2(13), 113-123.
• Roberts, J. A., Manolis, C., & Tanner, J. F. (2006). Adolescent Autonomy and the Impact of Family Structure on Materialism and Compulsive Buying. Journal of Marketing Theory and Practice, 14(4), 301-314.
• Sussman, S., Lisha, N., & Griffiths, M. (2011). Prevalence of the Addictions: A Problem of the Majority or the. Eval Health Prof., 34(1), 3-56.
• Tamam, L., Diler, R., & Özpoyraz, N. (1998). Kompulsif Satın Alma: Bir Gözden Geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 9(3), 224-230.
• Thomas, J., SalwaAl-Menhali, & Humeidan, M. (2016). Compulsive Buying and Depressive Symptoms Among Female Citizens of the United Arab Emirates. Elsevier, 357-360.
• Tukuş, L. (2010). Benlik Saygısı Değerlendirme Ölçeği Kısa Formu Türkçe Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Tez Çalışması. Kocaeli.
• Tunç, Z., & Kolburan, Z. G. (2019). Ergenlik Döneminde Benlik Saygısı ile Sigara Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Aydın Toplum ve İnsan Dergisi, 5(1), 55-70.
• Türker, Y. B. (2019, Ocak). Parayla Saadet Olur Mu?: Kompulsif Çevrimiçi Satın Alma Davranışlarıyla İlgili Değişkenlerinin İncelenmesi ve Bergen Alışveriş Bağımlılığı Ölçeği'nin Türkçe'ye Uyarlanması . Klinik Psikoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Üstün, T. B., Ayuso-Mateos, J. L., Chatterji, S., Mathers, C., & Murray, C. J. (2004). Global Burden of Depressive Disorders In The Year 2000. British Journal Of Psychıatry, 386-392.
• Williams, A. D. (2012). Evaluation of the mood repair hypothesis of compulsive buying. Open Journal of Psychiatry, 2, 83-90.
• Yılmaz, Ş. (2019). Karadeniz Bölgesi'nde Alışveriş Bağımlılığı Olan Bireylerin Psikolojik Semptomları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.