AN EXAMPLE OF TRADITIONAL KIRKIT WEAVING MASTERS: HACER OGUZHAN

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 278 - 289, 30.06.2024

Semra Kılıç Karatay

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1448631

Öz

Abstract and tangible cultural heritages are among the most important riches of the society in which they exist. Cultural heritages are abstract and tangible values that include the common past, accumulated experiences, traditions, history, and cultural identity of the society. Traditional weavings, which are tangible cultural heritages (material culture), have an important place in Anatolian communities with their rich variety of techniques, motifs, and compositions. Traditional weavings also constitute the cultural identity of the society in which they exist. The diversity of traditional weavings, which are among our cultural values that have survived to the present day, can vary according to the geography and the needs of the people. Traditional weaving, which has been preserved to this day and is still being practiced in different regions of Anatolia, has been carried out by numerous anonymous female weavers who have sustained their stories through motifs, some reflecting them as dowries, some as rugs in their homes, and some storing them as provisions, for a wide variety of purposes. There are still hundreds of artists or masters who have not yet come to light. In this study, the traditional weaving master Hacer Oğuzhan, who is a living tangible cultural element, is examined by addressing whom she learned weaving from, how, where, at what age, what she did related to this art, and introducing her. It is aimed to document one of the traditional female weaving masters of Anatolia by conducting an analysis. It is thought that the information obtained through audio recordings, photographs, and the question-answer technique will contribute to the field.

Anahtar Kelimeler

Culture, Weaving, Traditional, History, Art

GELENEKSEL KİRKİTLİ DOKUMA USTALARINA BİR ÖRNEK: HACER OĞUZHAN

Öz

Soyut ve somut kültürel miraslar içinde bulunduğu toplumun en önemli zenginlikleridir. Kültürel miraslar, toplumun ortak geçmişi, yaşanan birikimler, gelenekler, tarihi, kültürel kimliğini içeren soyut ve somut değerlerdir. Somut kültürel miraslar (maddi kültür) içinde yer alan geleneksel dokumalar, zengin teknik, motif ve kompozisyon zenginliğiyle Anadolu topluluklarında önemli bir yere sahiptir. Geleneksel dokumalar, içinde bulunduğu toplumun kültürel kimliğini de oluşturmaktadır. Günümüze kadar gelen kültürel değerlerimiz içinde yer alan geleneksel dokumaların çeşitliliği yaşanan coğrafyaya ve insanların ihtiyacına göre değişiklik gösterebilmektedir. Bugüne kadar gelen ve günümüzde yaşatma çabasında olunan geleneksel dokuma Anadolu’nun farklı bölgelerinde icra edilmektedir. Dokuma sanatını Anadolu da yüzyıllardır yaşatan isimsiz birçok dokuyucu kadın, hikâyelerini motiflere dökerek kimisini çeyiz olarak, kimisini evinde yaygı olarak, kimisini de erzak saklayarak, çok çeşitli amaçlarla bu dokumalara yansıtmışlardır. Halen daha gün yüzüne çıkmamış yüzlerce sanatçı veya ustalar bulunmaktadır. Bu çalışmada, yaşayan bir maddi kültür unsuru olan geleneksel dokuma ustası Hacer Oğuzhan ele alınarak dokumacılığı kimden, nasıl, nerede, kaç yaşında öğrendiği, bu sanata dair neler yaptığı, tanıtılarak incelemesi yapılmış ve Anadolu’nun geleneksel kadın dokuma ustalarından birinin kayıt altına alınması amaçlanmıştır. Ses kaydı, fotoğraflar ve soru-cevap tekniği ile elde edilen bilgilerin alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Dokuma, Geleneksel, Tarih, Sanat.

Kaynakça

• Ekici, Metin ve Pınar, Fedakar (2014). “Ege üniversitesi deneyimleriyle somut olmayan kültürel mirası yaşatarak koruma”. Millî Folklor Dergisi, 100, s:50-60
• Fedakar, Pınar ve Demir, Gonca Kuzay (2018). Yaşayan insan hazineleri programının somut olmayan kültürel mirasın sürdürülebilirliği bağlamında değerlendirilmesi. Milli Folklor Dergisi, 30(120)
• Kasapoğlu Akyol, P. (2018), “Convention for the safeguarding of the ıntangible cultural heritage: experience of Turkey”, Research and Development on Social Sciences, Jagiellonian University Institute of Public Affairs.
• Kılıç Karatay Semra (2020) ‘‘Nigde bor kılavuz köyü halı ve kilim dokuma örnekleri, Atlas Journal International Refereed Journal On Social Sciences, Vol:8, Issue:46
• KIRZIOĞLU G, N. (1995). Altay’lardan Tuna Boyu’na Türk Dünyası’nda Ortak Motifler, Ankara, 1995
• Oğuz, M. Öcal (2013) Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir? Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Sani, N. A. ve Ahmad, Y. (2017) Shifting from cultural practitionersto Intangible Cultural Heritage (ICH) inheritors: Issues, challenges and approaches in the Malaysian’s Living Human Treasure System. Safeguarding Cultural Heritage: Challenges and Approaches, 104.
• Oğuzhan Hacer, Sözlü Görüşme, Dokuma Ustası, Osmaniye, 29.09.2023