2014-2019 YILLARINDAKİ TÜRKİYE'DE İLLER DÜZEYİNDE SAĞLIK İNSAN KAYNAĞI DAĞILIMINDAKI DEĞİŞİMİN ANALİZİ

Year 2022, Volume: 8 Issue: 2, 171 - 184, 31.08.2022

Ahmet Bahadır Şimşek

Abstract

Kamu sektöründe politikaların analizi çeşitli göstergelerle izlenmekte ve göstergelerdeki değişimlere göre yeni politikalar belirlenmektedir. Türkiye'de kamu ağırlıklı olarak sunulan sağlık hizmetlerinde tüm bireylerin eşit olarak yararlanması gereken sağlık insan kaynağının il bazındaki dağılımının eşit olmadığı ve bunu tolere edici politikaların uygulandığı resmi raporlarda vurgulanmaktadır. Bu çalışmada 2014-2019 yılları arasında Türkiye'nin 81 ilindeki sağlık insan kaynağı dağılımındaki değişim çok kriterli karar verme teknikleriyle analiz edilmiştir. Analiz neticesinde ulaşılan bulgular şöyle listelenebilir. i) İller arasındaki farklılığın giderilmesi için sağlık insan kaynaklarının öncelikleri belirlenmiştir. ii)Farklı dönemlerde illerin ülkenin geneline göre sahip olduğu sağlık insan kaynağının göreli durumunu ifade eden sırası belirlenmiştir. iii) Elde edilen sıralamaların farklı perspektiflerden yorumları sunulmuştur.

Keywords

sağlık insan kaynağı, çok kriterli karar verme, insan kaynakları yönetimi

ANALYSIS OF THE CHANGE IN THE DISTRIBUTION OF HEALTH HUMAN RESOURCES AT THE PROVINCIAL LEVEL IN TURKEY IN 2014-2019

Abstract

The analysis of policies in the public sector is monitored with various indicators and new policies are determined according to the changes. The official reports highlighted that the distribution of health human resources, which should be benefited equally by all individuals in public health services in Turkey, is not equal on a provincial basis and that policies tolerating this are implemented. In this study, the change in the distribution of health human resources in 81 provinces of Turkey between the years 2014 and 2019 was analyzed using multi-criteria decision-making techniques. The findings obtained as a result of the analysis can be listed as follows. i) To eliminate the inequities between provinces, the priorities of health human resources have been determined. ii) In different periods, the rank of the provinces expressing the relative status of the health human resources compared to the country has been determined. iii) Interpretations of the obtained rankings from different perspectives are presented.

Keywords

health human resources, multi-criteria decision making, human resource management

References

• Akdağ, R., Nazlıoğlu, S., Mollahaliloğlu, S., Kosdak, M., Öncül, H. G., Erkoç, Y., Çinal, A., Aydın, S., Ünüvar, N., & Tosun, N. (2011). Human Resources in Health 2023 Vision.
• Al-Hanawi, M. K., Khan, S. A., & Al-Borie, H. M. (2019). Healthcare human resource development in Saudi Arabia: Emerging challenges and opportunities - A critical review. Public Health Reviews, 40(1), 1–16. https://doi.org/10.1186/S40985-019-0112-4/TABLES/2
• Anand, S., Fan, V. Y., Zhang, J., Zhang, L., Ke, Y., Dong, Z., & Chen, L. C. (2008). China’s human resources for health: quantity, quality, and distribution. The Lancet, 372(9651), 1774–1781. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(08)61363-X
• Avcı, K., & Ağaoğlu, S. (2014). Türkiye’de Sağlık İnsan Kaynakları Planlaması. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 7(1), 83–94. https://dergipark.org.tr/en/pub/spkd/issue/29270/313419
• Aydın, Z. (2021). CRITIC ve TOPSIS Yöntemleriyle Türkiye’de Bölgesel Sağlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(2), 412–433. http://dergipark.gov.tr/usaysad
• Brown, K. (2007). Human resource management in the public sector. Https://Doi.Org/10.1080/1471903042000256501, 6(3), 303–309. https://doi.org/10.1080/1471903042000256501
• Çağlar, A., & Keten, N. D. (2019). İllerin Sağlık Endeksi: Bileşik Endeks Yaklaşımı ile Bir Deneme. Duzce Medical Journal, 21(1), 42–53. https://doi.org/10.18678/dtfd.521027
• Çelik, Ş. (2013). Kümeleme Analizi ile Sağlık Göstergelerine Göre Türkiye’deki İllerin Sınıflandırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(2), 175–194. http://journal.dogus.edu.tr/index.php/duj/article/view/641
• Çınaroğlu, S. (2021). Türkiye’de İller Düzeyinde Sağlık Personeli Dağılımı ve Daha Etkin Politika İhtiyacı. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 24(2), 235–254. https://dergipark.org.tr/en/pub/hacettepesid/issue/62974/956673
• Demir Uslu, Y. (2021). TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri Kullanılarak OECD Ülkelerinin Sağlık Kaynağı Göstergeleri Açısından Karşılaştırılması. OPUS International Journal of Society Researches, 18(44), 7668–7692. https://doi.org/10.26466/OPUS.961183
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763–770. https://doi.org/10.1016/0305-0548(94)00059-H
• Genel, G., & Kaçmaz, M. (2016). Türkiye’deki 2000-2013 Yılları Arasında Sağlık Personeli Sayısındaki Mekânsal Dağılış ve Değişim. The Journal of Social and Cultural Studies, II(4), 197–211.
• Gulzar, L. (1999). Access to Health Care. Image: The Journal of Nursing Scholarship, 31(1), 13–19. https://doi.org/10.1111/J.1547-5069.1999.TB00414.X
• Gupta, N., Zurn, P., Diallo, K., & Dal Poz, M. R. (2003). Uses of population census data for monitoring geographical imbalance in the health workforce: snapshots from three developing countries. International Journal for Equity in Health 2003 2:1, 2(1), 1–12. https://doi.org/10.1186/1475-9276-2-11
• Hassani, S. A., Mobaraki, H., Bayat, M., & Mafimoradi, S. (2013). Right Place of Human Resource Management in the Reform of Health Sector. Iranian Journal of Public Health, 42(1), 56. /pmc/articles/PMC3595638/
• Karaer, M., & Tatlıdil, H. (2019). Türkiye’deki 81 İlin Bazı Sağlık Göstergeleri ile Temel Bileşenler Analizi ve Gri İlişkisel Analiz Açısından Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi , 8(1), 44–54.
• Kaya, E., & Taş, İ. (2015). Personel Yönetimi-İnsan Kaynakları Yönetimi Ayrımı. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 21–28.
• Khan, A. A., & Bhardwaj, S. M. (1994). Access to Health Care: A Conceptual Framework and its Relevance to Health Care Planning. Evaluation & the Health Professions, 17(1), 60–76. https://doi.org/10.1177/016327879401700104
• Lahane, S., & Kant, R. (2021). A hybrid Pythagorean fuzzy AHP – CoCoSo framework to rank the performance outcomes of circular supply chain due to adoption of its enablers. Waste Management, 130, 48–60. https://doi.org/10.1016/J.WASMAN.2021.05.013
• Lai, H., Liao, H., Wen, Z., Zavadskas, E. K., & Al-Barakati, A. (2020). An Improved CoCoSo Method with a Maximum Variance Optimization Model for Cloud Service Provider Selection. Engineering Economics , 31(4), 411–424. https://doi.org/10.5755/J01.EE.31.4.24990
• Nawaz, R., Zhou, Z., Khalid, N., Cao, D., Liu, G., Ren, Y., Zhao, D., Zhao, Y., & Chen, Y. (2021). Income-related inequality in distribution of health human resource among districts of Pakistan. BMC Health Services Research, 21(1), 1–15. https://doi.org/10.1186/S12913-021-06102-2/TABLES/7
• Öksüzkaya, M. (2017). Sağlık Sektöründe Bölgeler Arası Etkinliğin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(10), 280–300. https://dergipark.org.tr/en/pub/gusbd/issue/31087/341733
• Otay, İ., Oztaysi, B., Cevik Onar, S., & Kahraman, C. (2017). Multi-expert performance evaluation of healthcare institutions using an integrated intuitionistic fuzzy AHP&DEA methodology. Knowledge-Based Systems, 133, 90–106. https://doi.org/10.1016/J.KNOSYS.2017.06.028
• Pynes, J. E. (2008). Human resources management for public and nonprofit organizations: A strategic approach (Vol. 30). John Wiley & Sons. https://www.google.com/books?hl=tr&lr=&id=lAGoBirWxqkC&oi=fnd&pg=PR11&dq=law+regulates+all+processes+from+recruitment+to+promotion,+from+punishment+to+retirement+of+public+personnel&ots=gengTwLpV9&sig=80bEmmu3C7sK_O5Aj33MwYXcI_I
• Shan, H., Guo, Y., & Wei, H. (2013). The Analysis on the Current Status of Community Health Human Resource in Heilongjiang | Chinese. Chinese Health Economics, 12, 62–64. https://pesquisa.bvsalud.org/portal/resource/pt/wpr-439548
• Spinks, N., & Moore, C. (2007). The changing workforce, workplace and nature of work: implications for health human resource management. Canadian Journal of Nursing Leadership, 20(3), 26–41. https://doi.org/10.12927/CJNL.2007.19286
• Tekin, B. (2015). Temel Sağlık Göstergeleri Açısından Türkiye’deki İllerin Gruplandırılması: Bir Kümeleme Analizi Uygulaması. Journal of the Faculty of Economics and Administrative Sciences, 5(2), 389–416. https://dergipark.org.tr/en/pub/ckuiibfd/issue/32905/365558?publisher=karatekin?publisher=karatekin?publisher=karatekin?publisher=karatekin
• Torkayesh, A. E., Ecer, F., Pamucar, D., & Karamaşa, Ç. (2021). Comparative assessment of social sustainability performance: Integrated data-driven weighting system and CoCoSo model. Sustainable Cities and Society, 71, 102975. https://doi.org/10.1016/J.SCS.2021.102975
• Torkayesh, A. E., Pamucar, D., Ecer, F., & Chatterjee, P. (2021). An integrated BWM-LBWA-CoCoSo framework for evaluation of healthcare sectors in Eastern Europe. Socio-Economic Planning Sciences, 78, 101052. https://doi.org/10.1016/J.SEPS.2021.101052
• Wang, T. C., & Lee, H. Da. (2009). Developing a fuzzy TOPSIS approach based on subjective weights and objective weights. Expert Systems with Applications, 36(5), 8980–8985. https://doi.org/10.1016/J.ESWA.2008.11.035
• Wisniewski, M., & Donnelly, M. (2010). Measuring service quality in the public sector: The potential for SERVQUAL. Http://Dx.Doi.Org/10.1080/09544129650034710, 7(4), 357–366. https://doi.org/10.1080/09544129650034710
• Yazdani, M., Zarate, P., Kazimieras Zavadskas, E., & Turskis, Z. (2019). A combined compromise solution (CoCoSo) method for multi-criteria decision-making problems. Management Decision, 57(9), 2501–2519. https://doi.org/10.1108/MD-05-2017-0458
• Zhu, Y., Tian, D., & Yan, F. (2020). Effectiveness of Entropy Weight Method in Decision-Making. Mathematical Problems in Engineering, 2020. https://doi.org/10.1155/2020/3564835
• Zolfani, S. H., Yazdani, M., Torkayesh, A. E., & Derakhti, A. (2020). Application of a Gray-Based Decision Support Framework for Location Selection of a Temporary Hospital during COVID-19 Pandemic. Symmetry 2020, Vol. 12, Page 886, 12(6), 886. https://doi.org/10.3390/SYM12060886