Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 138 - 156, 29.08.2025

Dilek Uysal , Semra Altsoy , Mehmet Çinibulak , Enes Kaya

Öz

Bu çalışma, e-sağlık okuryazarlığının uzaktan sağlık hizmeti sunumuna duyulan güvene etkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırma modeli, nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modelidir. Türkiye’de yaşayan 20 yaş ve üstü bireyler araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini 10 Mart 2024 -1 Nisan 2024 tarihleri arasında çalışmaya gönüllü olarak katılan 616 katılımcı oluşturmaktadır. Veriler, Google Formlar aracılığıyla çevrimiçi olarak kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak anket tekniği ile toplanmıştır. Anket formları aracılığı ile elde edilen veriler SPSS istatistik programı ile analiz edilmiştir. İstatistiki analizler sonucunda E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ölçek puan ortalaması 3.55±0.76, Uzaktan Sağlık Hizmeti Sunumuna Güven Ölçeği ölçek ortalaması 3,16±0,84 olarak bulunmuştur. Bu çalışma özelinde, E-sağlık okuryazarlığının uzaktan sağlık hizmeti sunumuna duyulan güven üzerinde (β=0.475, p<0.001) pozitif yönlü anlamlı bir etkisi bulunmaktadır. E-Sağlık okuryazarlığı düzeyindeki değişim uzaktan sağlık hizmeti sunumuna duyulan güven üzerindeki değişimin yaklaşık %22’sini (R2=0.22) açıklamaktadır. Bu çalışmada, e-sağlık okuryazarlığının uzaktan sağlık hizmeti sunumuna duyulan güveni etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

e-sağlık okuryazarlığı uzaktan sağlık hizmeti güven

Kaynakça

  • Acharya, R. V., & Rai, J. J. (2016). Evaluation of patient and doctor perception toward the use of telemedicine in Apollo Tele Health Services, India. Journal of family medicine and primary care, 5(4), 798-803. https://doi.org/10.4103/2249-4863.201174. Agarwal, P., Kithulegoda, N., Umpierre, R., Pawlovich, J., Pfeil, J. N., & D’Avila, O. P. (2020). Telemedicine in the driver’s seat: new role for primary care Access in Brazil and Canada: the Besrour papers: a serişe on the state of family medicine in Canada and Brazil. Canadian Family Physician, 66(2):104-111.
  • Ağaçdiken, S. & Duman Kırmacı, N. (2023). Bireylerin covıd-19’a yönelik yaşadığı korku ile e-sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 449-459.
  • Al-Ruzzieh, M. A., Al-Helih, Y. M., & Al-Soud, Z. (2024). E-health literacy and online health information utilization among Jordanians: a population-based study. https://doi.org/10.1177/20552076241288380.
  • Aydan, S. (2022). Covıd-19 pandemisi döneminde e-sağlık okuryazarlığının artan önemi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 25(3), 695-706.
  • Birinci, Ş., Ülgü, M. M., Feyzioğlu, S. B., Sebik, N. B., & Yarbay, Y. (2023). Healthcare Services in Türkiye Pursuant to the Regulation on Provision of Remote Healthcare Services: A Traditional Compilation Study. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 8(3), 514–522. https://doi.org/10.5336/healthsci.2022-94390. Büyüköztürk, Ş. (2014). Deneysel desenler: Öntest-sontest, kontrol grubu, desen ve veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Chang, Y. T., Chao, C. M., Yu, C. W., & Lin, F. C. (2021). Extending the utility of UTAUT2 for hospital patients’ adoption of medical apps: moderating effects of e-health literacy. Mobile Information Systems. 1-10. https://doi.org/10.1155/2021/8882317.
  • Charpentier, G., Benhamou, P. Y., Dardari, D., Clergeot, A., Franc, S., Schaepelynck-Belicar, P., ... & TeleDiab Study Group. (2011). The Diabeo software enabling individualized insulin dose adjustments combined with telemedicine support improves HbA1c in poorly controlled type 1 diabetic patients: a 6-month, randomized, open-label, parallel-group, multicenter trial (TeleDiab 1 Study). Diabetes care, 34(3), 533-539. https://doi.org/10.2337/dc10-1259.
  • Coşkun, S., & Bebiş, H. (2015). Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı ölçeği: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gülhane Tıp Dergisi, 57(4), 378-384. https://doi.org/10.5455/gulhane. 157832.
  • Craig, J., & Petterson, V. (2005). Introduction to the practice of telemedicine. Journal of Telemedicine and Telecare, 11(1):3-9. https://doi.org/10.1177/1357633X0501100102.
  • Deniz, S. (2020). Bireylerin e-sağlık okuryazarlığı ve siberkondri düzeylerinin incelenmesi. İnsan ve İnsan, 7(24), 84-96. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.674726.
  • Doorenbos, A. Z., Eaton, L. H., Haozous, E., Towle, C., Revels, L., & Buchwald, D. (2010). Satisfaction with telehealth for cancer support groups in rural American Indian and Alaska Native communities. Clinical Journal of Oncology Nursing, 14(6), 765. https://doi.org/10.1188/10.CJON.765-770.
  • Ekinci, B. (2022). Uzaktan sağlık hizmeti sunumu (tele tıp) projesi. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Dergisi, 3(2), 122-124. https://doi.org/10.54247/SOYD.2022.53.
  • Ergün, S., Sürücüler, H. K., & Işık, R. (2019). Ergenlerde e-sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları: Balıkesir örneği. Jaren, 5(3), 194-203. https://doi.org/10.5222/jaren.2019.65002.
  • Eroğlu, S., & Gökkaya, D. (2025). Sağlık Hizmetleri Sistemine Çok Boyutlu Güven ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Alan Araştırması. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(1), 37-47. https://doi.org/10.34087/cbusbed.1414587.
  • Eyimaya, A. Ö., Özdemir, F., Tezel, A., & Apay, S. E. (2021). Determining the healthy lifestyle behaviors and e-health literacy levels in adolescents. Revista da Escola de Enfermagem da US, 55, e03742. https://doi.org/10.1590/S1980-220X2020021603742.
  • Ezirmik, E., Şair, İ. C., Başar, N. N., Özdin, Y. S., & Öğütlü, A. (2024). Bir ilçede çalışan öğretmenlerin siberkondri düzeyleri ve e-sağlık Okuryazarlığı arasındaki ilişki. Sakarya Tıp Dergisi, 14(3), 239-253. https://doi.org/10.31832/smj.1452113.
  • Geissbuhler, A., Ly, O., Lovis, C., & L’Haire, J. F. (2003). Telemedicine in Western Africa: lessons learned from a pilot project in Mali, perspectives and recommendations. In AMIA Annual Symposium Proceedings, 1, 249-253.
  • Gökçe, D., & Yeşil, E. (2023). Lise öğrencilerinin sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarıyla e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. SABİTED, 3(1):17-2.
  • Gül, İ., Demir, S., & Coşkun, İ. (2022). E-sağlık okuryazarlığı ve çevrimiçi sağlık bilgisi arama davranışı üzerine bir araştırma. Electronic Turkish Studies, 17(7). https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.64602. Gürkan, K. P., & Ayar, D. (2020). The ımpact of e-health literacy on health promotion behaviors of high school students. Journal of Pediatric Research, 7(4). https://doi.org/10.4274/jpr.galenos.2019.81488. Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M. (2017). Primer on Partial Least Square Structural Equations Modeling (PLS-SEM), (2nd Ed.), Sage, Thousand Oaks.
  • Helou, S., El, H. E., Abou-Khalil, V., Wakim, J., El, H. J., & Daher, A. (2020). The effect of the covid-19 pandemic on physicians’ use and perception of telehealth: the case of lebanon. Int J Environ Res Public Health, 17(13), 1–17. https://doi.org/10.3390/ijerph17134866.
  • Hong, K. J., Park, N. L., Heo, S. Y., Jung, S. H., Lee, Y. B., & Hwang, J. H. (2021). Effect of e-health literacy on covıd-19 ınfection-preventive behaviors of undergraduate students majoring in healthcare. Healthcare (Basel, Switzerland), 9(5), 573. https://doi.org/10.3390/healthcare9050573.
  • Jung, S. O., Son, Y. H., & Choi, E. (2022). E-health literacy in older adults: an evolutionary concept analysis. BMC Medical Informatics and Decision Making, 22(1), 28. https://doi.org/10.1186/s12911-022-01761-5. Kahyaoğlu, D., Yücedağ Erdinç, N., & Keklik Okul, F. (2020). Sağlık hizmeti kullanıcıları ve sağlık çalışanlarının e-sağlık okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi ve finansal sürdürebilirliğe ilişkin görüşlerin incelenmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(3), 563-577.
  • Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
  • Kaplanoğlu, E. (2014). Mesleki stresin temel nedenleri ve muhtemel sonuçları: manisa ilindeki smmm’ler üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (64), 131–150. https://doi.org/10.25095/mufad.396494.
  • Korkmaz, S., & Hoşman İ. (2018). Sağlık sektöründe tele-tıp uygulamaları: tele-tıp uygulama boyutlarını içeren bir araştırma. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4(3), 251-263.
  • Mansur, F., & Ciğerci, K. (2022). Siberkondri ve e-sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 11-21. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.961457.
  • Norman, C. D., & Skinner, H. A. (2006). E-health literacy: essential skills for consumer health in a networked world. Journal of Medical Internet Research, 8(2). https://doi.org/doi:10.2196/jmir.8.2.e9. Oh, J. Y., Park, Y. T., Jo, E. C., & Kim, S. M. (2015). Current status and progress of telemedicine in Korea and other countries. Healthcare Informatics Research, 21(4):239-243. DOI: https://doi.org/10.4258/hir.2015.21.4.239.
  • Ohannessian, R. (2015). Telemedicine: potential applications in epidemic situations. European Research in Telemedicine/La Recherche Européenne en Télémédecine, 4(3), 95-98. https://doi.org/10.1016/j.eurtel.2015.08.002.
  • Oliveira, L., Zandonadi, R. P., Nakano, E. Y., Almutairi, S., Alzghaibi, H., Lima, … Raposo, A. (2024). From validation to assessment of e-health literacy: a study among higher education students in Portugal. Healthcare (Basel, Switzerland), 12(16), 1626. https://doi.org/10.3390/healthcare12161626.
  • Öz, H. (2022). Uzaktan sağlık hizmeti sunumu-Samsun örneği. Sağlık Okuryazarlığı Dergisi. 3(2), 8-15. https://doi.org/10.54247/SOYD.2022.51.
  • Özkan, O., Özer, Ö., Özmen, S., & Budak, F. (2022). Investigation of the perceived Coronavirus threat, e-health literacy, and psychological well-being in Turkey. Social Work in Public Health, 37(2), 122-134. https://doi.org/10.1080/19371918.2021.1986451.
  • Öztek, Z., Üner, S., & Eren, N. (2015). Sağlık hizmetleri ve sağlık yönetimi. Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi.
  • Pourrazavi, S., Kouzekanani, K., Bazargan-Hejazi, S., Shaghaghi, A., Hashemiparast, M., Fathifar, Z., & Allahverdipour, H. (2020). Theory-based e-health literacy interventions in older adults: a systematic review. Archives of Public Health, 78,72. https://doi.org/10.1186/s13690-020-00455-6. Salar, S., & Duran, S. (2023). Aile sağlığı merkezlerine başvuran yaşlı bireylerin e-sağlık okuryazarlığı durumunun incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 10(2), 396-412. https://doi.org/10.21020/husbfd.1268108.
  • Sebik N. B., Feyzioğlu, S. B., & Ülgü M. M. (2021). COVID-19 Pandemisinde Türkiye'de Tele Sağlık Hizmetleri. 13. Tıp Bilişimi Kongresi Bildiriler Kitabı. Tıp Bilişimi Derneği, s.21. Erişim: 20.08.2022.
  • Shi, Y., Ma, D., Zhang, J., & Chen, B. (2023). In the digital age: a systematic literature review of the e-health literacy and influencing factors among Chinese older adults. Journal of Public Health, 31(5), 679–687. https://doi.org/10.1007/s10389-021-01604-z. Shiferaw, K. B., Tilahun, B. C., Endehabtu, B. F., Gullslett, M. K., & Mengiste, S. A. (2020). E-health literacy and associated factors among chronic patients in a low-income country: a cross-sectional survey. BMC Medical Informatics and Decision Making, 20(1),181. https://doi.org/10.1186/s12911-020-01202-1.
  • Strehle, E. M., & Shabde, N. (2006). One hundred years of telemedicine: does this new technology have a place in paediatrics?. Archives of Disease in Childhood, 91(12), 956-959. https://doi.org/10.1136/adc.2006.099622.
  • Şengül, H., Çınar, F., Çapar, H., Bulut, A., & Çakmak, C. (2017). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerin e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve internet kullanımına yönelik tutumları: bir vakıf üniversitesi örneği. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHRS).
  • Tamer Gencer, Z. (2017). Norman ve Skinner’ın e-sağlık okuryazarlığı ölçeğinin kültürel uyarlaması için geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1, 131–146. https://doi.org/10.17064/iuifd.333165 Taştan Gürkan, A., Özdelikara, A., & İnanlı, T. K. (2023). Hemşirelik Öğrencilerinde E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri İlişkisi. Journal of University Research, 6(4), 474-480. https://doi.org/10.32329/uad.1364668.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. Uzaktan Sağlık Hizmetinin Sunulmasına Dair Yönetmelik. https://www.saglik.gov.tr/TR,87381/uzaktan-saglik-hizmetinin-sunulmasina-dairyonetmelik-yayimlandi-10022022.html. Erişim Tarihi: 01.02.2024.
  • Tosun, N. ve Hoşgör, H. (2021). E-sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanımı farkındalığı arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 82-102. https://doi.org/10.37880/cumuiibf.896847.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109. Erişim Tarihi: 10 Mart 2024.
  • Tümer, A., & Sümen, A. (2022). E-health literacy levels of high school students in Turkey: results of a cross-sectional study. Health Promotion International, 37(2), daab174. https://doi.org/10.1093/heapro/daab174.
  • Uysal, D., & Ciğerci, K. (2023). Uzaktan sağlık hizmeti sunumuna güven: ölçek geliştirme çalışması. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 8(3), 339–350. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1286901.
  • Üstün, G., Söylemez, S. L., Uçar, N., Sancar, M., & Okuyan, B. (2020). Assessment of the pharmacy students’ e-health literacy and mobile health application utilization. J Res Pharm., 24(1): 23-29.
  • Wernhart, A., Gahbauer, S., & Haluza, D. (2019). eHealth and telemedicine: Practices and beliefs among healthcare professionals and medical students at a medical university. PloS one, 14(2), e0213067. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0213067.
  • World Health Organization (WHO). (1998) A Health Telematics Policy: In support of WHO’s Health-for-All Strategy for Global Health Development: Report of the WHO Group Consultation on Health Telematics. Geneva: World Health Organization.
  • World Health Organization (WHO). (2010). Telemedicine: opportunities and developments in member states. Report on the second global survey on e-Health. World Health Organization.
  • Xie, B. (2011), Older adults, e-health literacy, and collaborative learning: an experimental study. J. Am. Soc. Inf. Sci., 62: 933-946. https://doi.org/10.1002/asi.21507.
  • Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
  • Yılar Erkek, Z., & Öztürk Altınayak, S. (2024). Gebelerde e-Sağlık Okuryazarlığı ile sağlıklı yaşam davranışları arasındaki ilişki. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 282-292. https://doi.org/10.62425/esbder.1509148.
  • Zhang, X., Yan, X., Cao, X., Sun, Y., Chen, H., & She, J. (2017): The role of perceived e-health literacy in users’ continuance intention to use mobile healthcare applications: an exploratory empirical study in China. Information Technology for Development. https://doi.org/10.1080/02681102.2017.1283286.
  • Zhang, Y., Xu, P., Sun, Q., Baral, S., Xi, L., & Wang, D. (2023). Factors influencing the e-health literacy in cancer patients: a systematic review. Journal of cancer survivorship: research and practice, 17(2), 425–440. https://doi.org/10.1007/s11764-022-01260-6.

THE EFFECT OF E-HEALTH LITERACY ON TRUST IN DISTANCE HEALTH SERVICE DELIVERY: THE CASE OF TURKEY

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 138 - 156, 29.08.2025

Dilek Uysal , Semra Altsoy , Mehmet Çinibulak , Enes Kaya

Öz

This study was conducted to investigate the effect of e-health literacy on trust in distance health service delivery. The research model is a descriptive survey model from quantitative research methods. Individuals aged 20 and over living in Turkey constitute the population of the study. The sample of the study consists of 616 participants who voluntarily participated in the study between 10 March 2024 and 1 April 2024. The data were collected online through Google Forms using the convenience sampling method and the questionnaire technique. The data obtained through questionnaire forms were analyzed with SPSS statistical software. As a result of statistical analyses, the mean scale score of the E-Health Literacy Scale was found to be 3.55±0.76, and the mean scale score of the Trust in Distance Health Service Delivery Scale was found to be 3.16±0.84. In this study, e-health literacy has a significant positive effect on trust in distance health service delivery (β=0.475, p<0.001). The change in the level of e-health literacy explains approximately 22% (R2=0.22) of the change in trust in distance health service delivery. In this study, it was concluded that e-health literacy affects the trust in distance health service delivery.

Anahtar Kelimeler

e-health literacy distance health care trust

Kaynakça

  • Acharya, R. V., & Rai, J. J. (2016). Evaluation of patient and doctor perception toward the use of telemedicine in Apollo Tele Health Services, India. Journal of family medicine and primary care, 5(4), 798-803. https://doi.org/10.4103/2249-4863.201174. Agarwal, P., Kithulegoda, N., Umpierre, R., Pawlovich, J., Pfeil, J. N., & D’Avila, O. P. (2020). Telemedicine in the driver’s seat: new role for primary care Access in Brazil and Canada: the Besrour papers: a serişe on the state of family medicine in Canada and Brazil. Canadian Family Physician, 66(2):104-111.
  • Ağaçdiken, S. & Duman Kırmacı, N. (2023). Bireylerin covıd-19’a yönelik yaşadığı korku ile e-sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 449-459.
  • Al-Ruzzieh, M. A., Al-Helih, Y. M., & Al-Soud, Z. (2024). E-health literacy and online health information utilization among Jordanians: a population-based study. https://doi.org/10.1177/20552076241288380.
  • Aydan, S. (2022). Covıd-19 pandemisi döneminde e-sağlık okuryazarlığının artan önemi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 25(3), 695-706.
  • Birinci, Ş., Ülgü, M. M., Feyzioğlu, S. B., Sebik, N. B., & Yarbay, Y. (2023). Healthcare Services in Türkiye Pursuant to the Regulation on Provision of Remote Healthcare Services: A Traditional Compilation Study. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 8(3), 514–522. https://doi.org/10.5336/healthsci.2022-94390. Büyüköztürk, Ş. (2014). Deneysel desenler: Öntest-sontest, kontrol grubu, desen ve veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Chang, Y. T., Chao, C. M., Yu, C. W., & Lin, F. C. (2021). Extending the utility of UTAUT2 for hospital patients’ adoption of medical apps: moderating effects of e-health literacy. Mobile Information Systems. 1-10. https://doi.org/10.1155/2021/8882317.
  • Charpentier, G., Benhamou, P. Y., Dardari, D., Clergeot, A., Franc, S., Schaepelynck-Belicar, P., ... & TeleDiab Study Group. (2011). The Diabeo software enabling individualized insulin dose adjustments combined with telemedicine support improves HbA1c in poorly controlled type 1 diabetic patients: a 6-month, randomized, open-label, parallel-group, multicenter trial (TeleDiab 1 Study). Diabetes care, 34(3), 533-539. https://doi.org/10.2337/dc10-1259.
  • Coşkun, S., & Bebiş, H. (2015). Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı ölçeği: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gülhane Tıp Dergisi, 57(4), 378-384. https://doi.org/10.5455/gulhane. 157832.
  • Craig, J., & Petterson, V. (2005). Introduction to the practice of telemedicine. Journal of Telemedicine and Telecare, 11(1):3-9. https://doi.org/10.1177/1357633X0501100102.
  • Deniz, S. (2020). Bireylerin e-sağlık okuryazarlığı ve siberkondri düzeylerinin incelenmesi. İnsan ve İnsan, 7(24), 84-96. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.674726.
  • Doorenbos, A. Z., Eaton, L. H., Haozous, E., Towle, C., Revels, L., & Buchwald, D. (2010). Satisfaction with telehealth for cancer support groups in rural American Indian and Alaska Native communities. Clinical Journal of Oncology Nursing, 14(6), 765. https://doi.org/10.1188/10.CJON.765-770.
  • Ekinci, B. (2022). Uzaktan sağlık hizmeti sunumu (tele tıp) projesi. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Dergisi, 3(2), 122-124. https://doi.org/10.54247/SOYD.2022.53.
  • Ergün, S., Sürücüler, H. K., & Işık, R. (2019). Ergenlerde e-sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları: Balıkesir örneği. Jaren, 5(3), 194-203. https://doi.org/10.5222/jaren.2019.65002.
  • Eroğlu, S., & Gökkaya, D. (2025). Sağlık Hizmetleri Sistemine Çok Boyutlu Güven ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Alan Araştırması. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(1), 37-47. https://doi.org/10.34087/cbusbed.1414587.
  • Eyimaya, A. Ö., Özdemir, F., Tezel, A., & Apay, S. E. (2021). Determining the healthy lifestyle behaviors and e-health literacy levels in adolescents. Revista da Escola de Enfermagem da US, 55, e03742. https://doi.org/10.1590/S1980-220X2020021603742.
  • Ezirmik, E., Şair, İ. C., Başar, N. N., Özdin, Y. S., & Öğütlü, A. (2024). Bir ilçede çalışan öğretmenlerin siberkondri düzeyleri ve e-sağlık Okuryazarlığı arasındaki ilişki. Sakarya Tıp Dergisi, 14(3), 239-253. https://doi.org/10.31832/smj.1452113.
  • Geissbuhler, A., Ly, O., Lovis, C., & L’Haire, J. F. (2003). Telemedicine in Western Africa: lessons learned from a pilot project in Mali, perspectives and recommendations. In AMIA Annual Symposium Proceedings, 1, 249-253.
  • Gökçe, D., & Yeşil, E. (2023). Lise öğrencilerinin sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarıyla e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. SABİTED, 3(1):17-2.
  • Gül, İ., Demir, S., & Coşkun, İ. (2022). E-sağlık okuryazarlığı ve çevrimiçi sağlık bilgisi arama davranışı üzerine bir araştırma. Electronic Turkish Studies, 17(7). https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.64602. Gürkan, K. P., & Ayar, D. (2020). The ımpact of e-health literacy on health promotion behaviors of high school students. Journal of Pediatric Research, 7(4). https://doi.org/10.4274/jpr.galenos.2019.81488. Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M. (2017). Primer on Partial Least Square Structural Equations Modeling (PLS-SEM), (2nd Ed.), Sage, Thousand Oaks.
  • Helou, S., El, H. E., Abou-Khalil, V., Wakim, J., El, H. J., & Daher, A. (2020). The effect of the covid-19 pandemic on physicians’ use and perception of telehealth: the case of lebanon. Int J Environ Res Public Health, 17(13), 1–17. https://doi.org/10.3390/ijerph17134866.
  • Hong, K. J., Park, N. L., Heo, S. Y., Jung, S. H., Lee, Y. B., & Hwang, J. H. (2021). Effect of e-health literacy on covıd-19 ınfection-preventive behaviors of undergraduate students majoring in healthcare. Healthcare (Basel, Switzerland), 9(5), 573. https://doi.org/10.3390/healthcare9050573.
  • Jung, S. O., Son, Y. H., & Choi, E. (2022). E-health literacy in older adults: an evolutionary concept analysis. BMC Medical Informatics and Decision Making, 22(1), 28. https://doi.org/10.1186/s12911-022-01761-5. Kahyaoğlu, D., Yücedağ Erdinç, N., & Keklik Okul, F. (2020). Sağlık hizmeti kullanıcıları ve sağlık çalışanlarının e-sağlık okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi ve finansal sürdürebilirliğe ilişkin görüşlerin incelenmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(3), 563-577.
  • Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
  • Kaplanoğlu, E. (2014). Mesleki stresin temel nedenleri ve muhtemel sonuçları: manisa ilindeki smmm’ler üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (64), 131–150. https://doi.org/10.25095/mufad.396494.
  • Korkmaz, S., & Hoşman İ. (2018). Sağlık sektöründe tele-tıp uygulamaları: tele-tıp uygulama boyutlarını içeren bir araştırma. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 4(3), 251-263.
  • Mansur, F., & Ciğerci, K. (2022). Siberkondri ve e-sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 11-21. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.961457.
  • Norman, C. D., & Skinner, H. A. (2006). E-health literacy: essential skills for consumer health in a networked world. Journal of Medical Internet Research, 8(2). https://doi.org/doi:10.2196/jmir.8.2.e9. Oh, J. Y., Park, Y. T., Jo, E. C., & Kim, S. M. (2015). Current status and progress of telemedicine in Korea and other countries. Healthcare Informatics Research, 21(4):239-243. DOI: https://doi.org/10.4258/hir.2015.21.4.239.
  • Ohannessian, R. (2015). Telemedicine: potential applications in epidemic situations. European Research in Telemedicine/La Recherche Européenne en Télémédecine, 4(3), 95-98. https://doi.org/10.1016/j.eurtel.2015.08.002.
  • Oliveira, L., Zandonadi, R. P., Nakano, E. Y., Almutairi, S., Alzghaibi, H., Lima, … Raposo, A. (2024). From validation to assessment of e-health literacy: a study among higher education students in Portugal. Healthcare (Basel, Switzerland), 12(16), 1626. https://doi.org/10.3390/healthcare12161626.
  • Öz, H. (2022). Uzaktan sağlık hizmeti sunumu-Samsun örneği. Sağlık Okuryazarlığı Dergisi. 3(2), 8-15. https://doi.org/10.54247/SOYD.2022.51.
  • Özkan, O., Özer, Ö., Özmen, S., & Budak, F. (2022). Investigation of the perceived Coronavirus threat, e-health literacy, and psychological well-being in Turkey. Social Work in Public Health, 37(2), 122-134. https://doi.org/10.1080/19371918.2021.1986451.
  • Öztek, Z., Üner, S., & Eren, N. (2015). Sağlık hizmetleri ve sağlık yönetimi. Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi.
  • Pourrazavi, S., Kouzekanani, K., Bazargan-Hejazi, S., Shaghaghi, A., Hashemiparast, M., Fathifar, Z., & Allahverdipour, H. (2020). Theory-based e-health literacy interventions in older adults: a systematic review. Archives of Public Health, 78,72. https://doi.org/10.1186/s13690-020-00455-6. Salar, S., & Duran, S. (2023). Aile sağlığı merkezlerine başvuran yaşlı bireylerin e-sağlık okuryazarlığı durumunun incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 10(2), 396-412. https://doi.org/10.21020/husbfd.1268108.
  • Sebik N. B., Feyzioğlu, S. B., & Ülgü M. M. (2021). COVID-19 Pandemisinde Türkiye'de Tele Sağlık Hizmetleri. 13. Tıp Bilişimi Kongresi Bildiriler Kitabı. Tıp Bilişimi Derneği, s.21. Erişim: 20.08.2022.
  • Shi, Y., Ma, D., Zhang, J., & Chen, B. (2023). In the digital age: a systematic literature review of the e-health literacy and influencing factors among Chinese older adults. Journal of Public Health, 31(5), 679–687. https://doi.org/10.1007/s10389-021-01604-z. Shiferaw, K. B., Tilahun, B. C., Endehabtu, B. F., Gullslett, M. K., & Mengiste, S. A. (2020). E-health literacy and associated factors among chronic patients in a low-income country: a cross-sectional survey. BMC Medical Informatics and Decision Making, 20(1),181. https://doi.org/10.1186/s12911-020-01202-1.
  • Strehle, E. M., & Shabde, N. (2006). One hundred years of telemedicine: does this new technology have a place in paediatrics?. Archives of Disease in Childhood, 91(12), 956-959. https://doi.org/10.1136/adc.2006.099622.
  • Şengül, H., Çınar, F., Çapar, H., Bulut, A., & Çakmak, C. (2017). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerin e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve internet kullanımına yönelik tutumları: bir vakıf üniversitesi örneği. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHRS).
  • Tamer Gencer, Z. (2017). Norman ve Skinner’ın e-sağlık okuryazarlığı ölçeğinin kültürel uyarlaması için geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1, 131–146. https://doi.org/10.17064/iuifd.333165 Taştan Gürkan, A., Özdelikara, A., & İnanlı, T. K. (2023). Hemşirelik Öğrencilerinde E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri İlişkisi. Journal of University Research, 6(4), 474-480. https://doi.org/10.32329/uad.1364668.
  • T.C. Sağlık Bakanlığı. Uzaktan Sağlık Hizmetinin Sunulmasına Dair Yönetmelik. https://www.saglik.gov.tr/TR,87381/uzaktan-saglik-hizmetinin-sunulmasina-dairyonetmelik-yayimlandi-10022022.html. Erişim Tarihi: 01.02.2024.
  • Tosun, N. ve Hoşgör, H. (2021). E-sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanımı farkındalığı arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 82-102. https://doi.org/10.37880/cumuiibf.896847.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109. Erişim Tarihi: 10 Mart 2024.
  • Tümer, A., & Sümen, A. (2022). E-health literacy levels of high school students in Turkey: results of a cross-sectional study. Health Promotion International, 37(2), daab174. https://doi.org/10.1093/heapro/daab174.
  • Uysal, D., & Ciğerci, K. (2023). Uzaktan sağlık hizmeti sunumuna güven: ölçek geliştirme çalışması. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 8(3), 339–350. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1286901.
  • Üstün, G., Söylemez, S. L., Uçar, N., Sancar, M., & Okuyan, B. (2020). Assessment of the pharmacy students’ e-health literacy and mobile health application utilization. J Res Pharm., 24(1): 23-29.
  • Wernhart, A., Gahbauer, S., & Haluza, D. (2019). eHealth and telemedicine: Practices and beliefs among healthcare professionals and medical students at a medical university. PloS one, 14(2), e0213067. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0213067.
  • World Health Organization (WHO). (1998) A Health Telematics Policy: In support of WHO’s Health-for-All Strategy for Global Health Development: Report of the WHO Group Consultation on Health Telematics. Geneva: World Health Organization.
  • World Health Organization (WHO). (2010). Telemedicine: opportunities and developments in member states. Report on the second global survey on e-Health. World Health Organization.
  • Xie, B. (2011), Older adults, e-health literacy, and collaborative learning: an experimental study. J. Am. Soc. Inf. Sci., 62: 933-946. https://doi.org/10.1002/asi.21507.
  • Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
  • Yılar Erkek, Z., & Öztürk Altınayak, S. (2024). Gebelerde e-Sağlık Okuryazarlığı ile sağlıklı yaşam davranışları arasındaki ilişki. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 282-292. https://doi.org/10.62425/esbder.1509148.
  • Zhang, X., Yan, X., Cao, X., Sun, Y., Chen, H., & She, J. (2017): The role of perceived e-health literacy in users’ continuance intention to use mobile healthcare applications: an exploratory empirical study in China. Information Technology for Development. https://doi.org/10.1080/02681102.2017.1283286.
  • Zhang, Y., Xu, P., Sun, Q., Baral, S., Xi, L., & Wang, D. (2023). Factors influencing the e-health literacy in cancer patients: a systematic review. Journal of cancer survivorship: research and practice, 17(2), 425–440. https://doi.org/10.1007/s11764-022-01260-6.
Toplam 53 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kırsal ve Uzaktan Sağlık Hizmetleri, Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Dilek Uysal 0000-0002-8591-3065

Semra Altsoy 0000-0002-8404-6086

Mehmet Çinibulak 0000-0002-4131-9419

Enes Kaya 0000-0001-7844-6799

Erken Görünüm Tarihi 25 Ağustos 2025
Yayımlanma Tarihi 29 Ağustos 2025
Gönderilme Tarihi 19 Haziran 2025
Kabul Tarihi 12 Ağustos 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 11 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Uysal, D., Altsoy, S., Çinibulak, M., Kaya, E. (2025). E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 11(2), 138-156.
AMA Uysal D, Altsoy S, Çinibulak M, Kaya E. E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. USAYSAD. Ağustos 2025;11(2):138-156.
Chicago Uysal, Dilek, Semra Altsoy, Mehmet Çinibulak, ve Enes Kaya. “E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ”. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 11, sy. 2 (Ağustos 2025): 138-56.
EndNote Uysal D, Altsoy S, Çinibulak M, Kaya E (01 Ağustos 2025) E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 11 2 138–156.
IEEE D. Uysal, S. Altsoy, M. Çinibulak, ve E. Kaya, “E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ”, USAYSAD, c. 11, sy. 2, ss. 138–156, 2025.
ISNAD Uysal, Dilek vd. “E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ”. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 11/2 (Ağustos2025), 138-156.
JAMA Uysal D, Altsoy S, Çinibulak M, Kaya E. E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. USAYSAD. 2025;11:138–156.
MLA Uysal, Dilek vd. “E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ”. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, c. 11, sy. 2, 2025, ss. 138-56.
Vancouver Uysal D, Altsoy S, Çinibulak M, Kaya E. E-SAĞLIK OKURYAZARLIĞININ UZAKTAN SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNA DUYULAN GÜVENE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. USAYSAD. 2025;11(2):138-56.
 Kapak Resmi İndir