Zayıf Öğrencilere Yönelik Uygulanan Sağlıklı Beslenme Programının Etkisi: Bir Randomize Kontrollü Çalışma

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 3, 21 - 30, 31.12.2019

Yasemin Gümüş Şekerci

Öz

Amaç: Bu araştırma Hatay ili Altınözü ilçesinde bir ilkokula
kayıtlı zayıf öğrencilere yönelik uygulanan sağlıklı beslenme programının
etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Materyal ve Metot: Bu randomize kontrollü deneysel çalışma 40
zayıf öğrenci ile yürütülmüştür. Deney grubuna davranış değişikliği oluşturmak amacıyla
8 hafta boyunca haftada bir kez beslenme eğitimi verilmiştir. Kontrol grubuna
eğitim verilmemiştir. Veriler her iki grupta öğrenci tanıtım formu, Beslenme
Öz-yeterlik Ölçeği, Beslenme Tutum Ölçeği ve Beslenme Davranış Ölçeği
kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde X² testi, independent t-testi ve paired t-testi
kullanılmıştır.

Bulgular: Deney grubunun beslenme öz-yeterlik,
beslenme tutum ve beslenme davranış puanları kontrol grubuna göre önemli
derecede ilerlemiştir (p<0.05). Deney grubunda katılımcıların %91’i
düzenli kahvaltı yapmaya başlamıştır.

Sonuç: Sağlıklı beslenme programı zayıf öğrencilerin
beslenme öz-yeterlik, beslenme tutum ve beslenme davranışlarını olumlu şekilde
etkilemiştir. Sağlık beslenme programı
beslenme alışkanlığını geliştirmede etkilidir sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

beden kitle indeksi, davranış, çocuk

Kaynakça

• Altun M, Kutlu Y. Ergenlerin yeme davranışları ile ilgili görüşleri: Niteliksel çalışma. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2015;23(3):174-84.
• Arvidson C. Children’s cardiovascular health promotion attitude scale: an ınstrument development. Texas Woman’s University,. Unpublished Doctoral Thesis. Denton, TX, USA, 1990.
• Çeçen S, Bulur Ş. Obez ve aşırı ki̇lolularda egzersi̇z reçetelendi̇rmesi. Turkısh Family Physıcıan. 2015;6(2): 63-7.
• De Bourdeaudhuij I, Te Velde S, Brug J, Due P, Wind M, Sandvik C et al. Personal, social and environmental predictors of daily fruit and vegetable intake in 11-year-old children in nine European countries. Eur J Clin Nutr. 2008;62: 834–41.
• Dobbins M, Husson H, DeCorby K, LaRocca RL. School-based physical activity programs for promoting physical activity and fitness in children and adolescents aged 6 to 18. Cochrane Database Syst Rev. 2013;2:1-26.
• Egan B, Gage H, Williams P, Brands B, Györei E, López-Robles JC et al. The effect of diet on the physical and mental development of children: views of parents and teachers in four European countries. The British Journal of Nutrition. 2016;1-9.
• Global Nutrition Report 2016: From Promise to Impact: Ending Malnutrition by 2030. http://www.ifpri.org/publication/global-nutrition-report-2016-promise-impact-ending-malnutrition-2030.
• Haapala EA, Poikkeus AM, Kukkonen-Harjula K, Tompuri T, Lintu N, Väistö J et al. Associations of physical activity and sedentary behavior with academic skills a follow-up study among primary school children. Plos One. 2014;9(9):1-11.
• Mao CJ, Xu LW, Qu XP, Yang QF, Hu HQ, Xu DM. Research on the behavior of fruit and vegetable intake in adolescents with transtheoretical model. Chinese Journal of Preventive Medicine. 2010;44(5):444-7.
• Neyzi O, Günöz H, Furman A, Bundak R, Gökçay G, Darendeliler F. Türk çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2008;51(1):1-14.
• Öztürk Haney M, Bahar Z. Çocuk kalp sağlığını geliştirme tutum ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2014;7(2):92-7.
• Öztürk M, Erdoğan S. (2010). Çocukların beslenme alışkanlıklarının sağlık davranışı etkileşim modeline göre incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2010.
• Parcel GS, Edmundson E, Perry CL, Feldman HA, O‟Hara-Tompkins N, Nader PR et al. Measurement of self-efficacy for diet-related behaviors among elemantary school children. J Sch Health. 1995;65(1):23-7.
• Pearson N, Ball K, Crawford D. Predictors of changes in adolescents' consumption of fruits, vegetables and energy-dense snacks. Br J Nutr. 2011;105(5):795- 803.
• Prelip M, Kinsler J, Le Thai C, Erausquin JT, Slusser W. Evaluation of a school-based multicomponent nutrition education program to ımprove young children’s fruit and vegetable consumption. J Nutr Educ Behav. 2012;44(4):310-18.
• Rinderknecht K, Smith C. Social cognitive theory in an after-school nutrition ıntervention for urban Native American youth. J Nutr Educ Behav. 2004;36(6): 298-304.
• Sabbağ Ç, Sürücüoğlu MS. İlköğretim öğrencilerine verilen beslenme eğitiminin beslenme tutum ve davranışlarına etkisinin değerlendirilmesi, Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi. 2011;6(3):1-13.
• Sönmez S, Seyhan GB. Examining Turkish ministry of national education 2013 preschool education program in terms of health concept. TOJQI.2016;7(1):146-74.
• Tuuri G, Zanovec M, Silverman L, Geaghan J, Solmon M, Holston et al. “Smart Bodies”school wellness program increased children’s knowledge of healthy nutrition practices and self-efficacy to consume fruit and vegetables. Appetite. 2009;52:445–51.
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Türkiye’de Okul Çağı Çocuklarında (6-10 Yaş Grubu) Büyümenin İzlenmesi (TOÇBİ) Projesi Araştırma Raporu. Kuban Yayıncılık, Ankara; 2011.
• Werch CE, Bian H, Carlson JM, Moore MJ, Diclemente CC, Huang IC et al. Brief integrative multiple behavior intervention effects and mediators for adolescents. J Behav Med. 2011;34(1):3-12.
• World Health Organization. (WHO). Global strategy on diet, Physical Activity and Health, http://www.who.int/dietphysicalactivity/childhood/en/index.html; 2012.
• Yın XJ, Xu YT, Liu JI, Jı CY. Nutrition in chinese-korean children and adolescents. Biomed Environ Sci. 2016;29(1):24-40.