Akdeniz Ülkelerinde Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap Panel Nedensellik Testi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 16, 73 - 83, 22.04.2018

Burcu Ilgaz Yıldırım , Dilek Şahin

Öz

İkinci Dünya Savaşından sonra büyük bir
ivme kazanan turizm, ülkeler açısından önem verilen sektörler arasında yer
almaktadır. Turizm sektörü, özellikle gelişmekte olan ülkeler açısından döviz
rezervini arttırıcı niteliktedir. Akdeniz Havzasında yer alan ülkeler Dünya
turizminde önemli bir paya sahiptir. Bu çalışmanın amacı, 1995-2016 dönemine
ait verileri kullanarak 12 Akdeniz ülkesinde turizm gelirleri ve ekonomik
büyüme arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada yatay
kesit bağımlılığı ve heterojenlik testlerinin ardından Kónya (2006) tarafından
geliştirilen bootstrap panel nedensellik analizi kullanmıştır. Analiz
sonuçlarına göre, turizm gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru nedenselliğin
sadece İtalya ve Yunanistan’da bulunduğu görülmüştür. Ekonomik büyümeden turizm
gelirlerine doğru nedenselliğin ise sadece Slovenya’da bulunduğu tespit edilmiştir.
Diğer ülkelerde herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Ekonomik Büyüme, Panel Veri Analizi

Tourism Income and Economic Growth Relationship In Mediterranean Countries: Bootstrap Panel Causality Test

Öz

After the Second World War, tourism,
which has achieved great speed, is among the sectors that are important for the
countries. The tourism sector increases foreign exchange reserves, especially
in developing countries. Mediterranean countries have an important share in
world tourism. The purpose of this study is to examine the relationship between
tourism revenues and economic growth, using data from 12 Mediterranean
countries 1995-2016. For this purpose, in the study, bootstrap panel causality
analysis developed by Kónya (2006) was used after horizontal section dependency
and heterogeneity tests. According to the results of the analysis, it is seen
that only in Italy and Greece are the causalities towards the economic growth
from tourism incomes. It has been determined that the reason for the economic
incomes to tourism income is only in Slovenia. Other countries have not
identified any causal relationship.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Economic Growth, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Aktaş, C. 2009. Türkiye’nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 35-47.
• Bahar, O. (2011). Bölgesel Kalkınmada Turizm Sektörünün Ekonomik Açıdan Yeri ve Önemi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(19), 1-19.
• Bahar, O.; Bozkurt, K. (2010). Gelişmekte olan ülkelerde turizm-ekonomik büyüme ilişkisi: dinamik panel veri analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 255-265.
• Baykal, F. (1992). Akdeniz Havzasında Uluslararası Turizm ve Türkiye, Turizm Yıllığı 1992, Türkiye Kalkınma Bankası, Ankara.
• Bozok, D.; Köroğlu, A. (2007). Akdeniz Ülkelerine Yönelik Uluslararası Turizm Hareketleri, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 146-157.
• Chuck Y. (Ed.) (1997). International Tourism: a Global Perspective, World Tourism Organization (WTO) Publications, Madrid.
• Çoban, O.; Özcan, C. (2013). Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi (1963-2010). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1): 243-261.
• Hüseyni, İ.; Doru, İ.; Tunç, A. (2017). The Effects of Tourism Revenues on Economic Growth in the Context of Neoclassical Growth Model: In the Case of Turkey. Ecoforum, 1(10): 1-6.
• Kara, O.; Çömlekçi, İ.; Kaya, V. (2012), Turizm Gelirlerinin Çeşitli Makro Ekonomik Göstergeler İle İlişkisi: Türkiye Örneği (1992-2011), Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 75-100.Kaynak, M. (2005), Kalkınma İktisadı, Ankara: Gazi Kitapevi.
• Kızılkaya, O.; Sofuoğlu, E.; Karaçor, Z. (2016). Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi, 23(1): 204-215.
• Konya, L.. (2006). Exports and Growth: Granger Causality Analysis on OECD Countries with a Panel Data Approach. Economic Modeling, C.23, ss. 978-992.
• Pesaran, M. H.; Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, C.142, ss.50-93.
• Pesaran, M. H.; Ullah, A.; Yamagata, T. (2008). A Bias-adjusted LM Test of Error Cross-Section Independence. Econometrics Journal, C.11, ss.105-127.
• Polat, E.; Günay, S. (2012). Türkiye'de Turizm ve İhracat Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Testi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(2), 204-211.
• Saleh, A.; Assaf, G.; Ihalanayake, R.; Lung, S. (2015). A Panel Cointegration Analysis of the Impact of Tourism on Economic Growth: Evidence from the Middle East Region. International Journal of Tourism Research, Int. J. Tourism Res., 17: 209–220.
• Samırkaş, M.; Samırkaş, M. C. (2014). Turizm Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Örneği, İşletme Fakültesi Dergisi, 15(1), 63-76.
• Seghir, G.; Mostefa, B.; Abbes, S.; Zakarya, G. (2015). Tourism Spending-Economic Growth Causality in 49 Countries: A Dynamic Panel Data Approach. Procedia Economics and Finance 23: 1613-1623.
• Šimundić, B.; Kuliš, Z.; Šerić, N. (2016). Tourism and Economic Growth: An Evidence for Latin American and Caribbean Countries. Tourism & Hospitality Industry Congress Proceedings, 457-469.
• Samimi, A.; Sadeghi, S.; Sadeghi, S. (2011). Tourism and Economic Growth in Developing Countries: P-VAR Approach. Middle-East Journal of Scientific Research 10 (1): 28-32.
• Skerritt D.; Huybers T. (2005). The Effect of International Tourism on Economic Development: An Empirical Analysis, Asia Pasific Journal of Tourism Research, 10(1):23-43.
• Şahin, D. (2017). Akdeniz Ülkelerinde Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 115-124.
• Terzi, H. (2015). Turizme Dayalı Büyüme Hipotezi Türkiye İçin Geçerli Mi?. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 16(2): 165-178.
• Tosun, C. (1999). An Analysis of the Economic Contribution of Inbound International Tourism in Turkey. Tourism Economics, 5(3), 217-250.
• Unur, K. (2002). Türkiye’nin Ekonomik Etkilerini Ölçmede Kullanılan Yöntemler ve Türkiye’nin Aktif Dış Turizm Gelirlerinin Ölçümü İçin Bir Model Önerisi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419029 Erişim tarihi: 17.05.2018