Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumlarının Bir Belirleyicisi Olarak Temel Psikolojik İhtiyaçlar

Year 2024, Volume: 8 Issue: 16, 141 - 151, 31.12.2024

Ahmet Türk

https://doi.org/10.31461/ybpd.1589503

Abstract

Önemli bir yaşam evresi olan üniversite yıllarında öğrenciler hem akademik hem de kişisel gelişimlerine yönelik önemli zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu zorluklar öğrencilerin yaşamdan almış oldukları doyumu etkileyebilmektedir. Öte yandan bireylerin yaşam doyumlarını etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bireylerin yaşam doyumunu belirleyen temel unsurları anlamak için etkili bir çerçeve sunan temel psikolojik ihtiyaçlar kuramına göre özerklik, yeterlik ve ilişkide olma ihtiyaçlarının karşılanması, bireylerin ruh sağlığını ve genel yaşam doyumunu önemli ölçüde etkilemektedir. Bu bağlamda bu araştırma üniversite öğrencilerinin yaşam doyum düzeylerini saptamak ve temel psikolojik ihtiyaçlarının karşılanma düzeyinin yaşam doyumuna etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Tarama modelinin kullanıldığı araştırmaya 245’i (%56,5) kız ve 189’u (%43,5) erkek olmak üzere 434 üniversite öğrencisi katılmıştır. Öğrencilerin yaş ortalaması x̄=20,75±1,47’tir. Araştırmada veriler kişisel bilgi formu, Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada betimleyici istatistiklerin yanı sıra Pearson korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizleri uygulanmıştır. Betimleyici bulgular öğrencilerin orta düzeyde yaşam doyumuna sahip olduğunu ve en fazla ilişki ihtiyaçlarının karşılandığını göstermektedir. Korelasyon analizinde yaşam doyumu ile özerklik, yeterlik ve ilişki ihtiyacı arasında pozitif yönlü anlamlı düzeyde bir ilişki olduğu saptanmıştır. Çoklu doğrusal regresyon analizinde özerklik, yeterlik ve ilişki ihtiyacının yaşam doyumunu pozitif yönde anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür. Bulgulardan öğrencilerin özerklik, yeterlik ve ilişki ihtiyaçlarının karşılanma düzeyi arttıkça yaşam doyumlarının yükseldiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın sonuçları, üniversite öğrencilerine yönelik psikolojik destek ve sosyal uyum programlarının tasarlanmasında temel ihtiyaçların karşılanmasına odaklanılması gerektiğini vurgulamaktadır.

Keywords

özerklik ihtiyacı, yeterlik ihtiyacı, ilişki ihtiyacı, yaşam doyumu, öğrenci

Basic Psychological Needs as a Determinant of Life Satisfaction of University Students

Abstract

The university years represent a pivotal period in an individual's life, during which students may encounter considerable challenges in their academic and personal development. Such difficulties may also impact students' overall life satisfaction. Conversely, numerous factors influence an individual's life satisfaction. The basic psychological needs theory, which offers a robust framework for understanding the fundamental elements that determine an individual's life satisfaction, posits that meeting the needs for autonomy, competence and relatedness significantly impacts an individual's mental health and general life satisfaction. In this context, this study was conducted to ascertain the life satisfaction levels of university students and to examine the effect of the level of satisfaction with basic psychological needs on life satisfaction. 434 university students, 245 (56.5%) female and 189 (43.5%) male, participated in the study in which the survey model was used. The average age of the students was x̄=20,75±1,47. Data were collected using personal information form, Basic Psychological Needs Scale and Satisfaction with Life Scale. In addition to descriptive statistics, Pearson correlation and multiple linear regression analyses were applied. Descriptive findings show that students have moderate level of life satisfaction and their relatedness needs are met the most. In the correlation analysis, it was found that there was a significant positive relationship between life satisfaction and autonomy, competence and relatedness needs. Multiple linear regression analysis showed that autonomy, competence and relatedness needs predicted life satisfaction at a significant positive level. From the findings, it was concluded that as the level of satisfaction of students' autonomy, competence and relatedness needs increases, their life satisfaction increases. The findings of the study highlight the necessity for psychological support and social adaptation programmes for university students to prioritise the fulfilment of basic needs.

Keywords

Autonomy, Competence, Relatedness, Life satisfaction, Student

References

• Arnett, J.J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469-480.
• Bowman, N.A., Jarratt, L., Jang, N., & Bono, T.J. (2019). The unfolding of student adjustment during the first semester of college. Research in Higher Education, 60(3), 273-292.
• Cihangir-Çankaya, Z. (2009). Özerklik desteği, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve öznel iyi olma: Öz-belirleme kuramı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 23-31.
• Çivitci, A. (2012). Üniversite öğrencilerinde genel yaşam doyumu ve psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişkiler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 321-336.
• Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250-1263.
• Deci, E.L., & Ryan, R.M. (2002). Self-determination research: Reflections and future directions. In E.L. Deci & R.M. Ryan (Eds.), Handbook of self-determination research (pp.431-441). University of Rochester Press.
• Deci, E., & Ryan, R. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self determination of behaviour. Psychological Inquiry, 11(4), 227-269.
• Demirel, S.A., Eğlence, R., & Kaçmaz, E. (2011). Üniversite öğrencilerinin ruhsal durumlarının belirlenmesi. NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,1, 18-29.
• Dhanabhakyam, M., & Sarath, M. (2023). Psychological wellbeing: Asystematic literature review. International Journal of Advanced Research in Science, Communication and Technology, 3(1), 603-607.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
• Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
• Doğan, T., & Eryilmaz, A. (2012). Akademisyenlerde işle ilgili temel ihtiyaç doyumu ve öznel iyi oluş. Ege Academic Review, 12(3), 383-389.
• Elias, H., Ping, W.S., & Abdullah, M.C. (2011). Stress and academic achievement among undergraduate students in Universiti Putra Malaysia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 646-655.
• Feng, J., Xiao, Q., & Mao, X. (2024). The relationship between perceived social support and college adaptation: The mediating role of sense of meaning in life. Science Innovation, 12(2), 25-29.
• Gibbs, P., Dean, A., & McLean, J.G. (2022). Student Relational Bonding-the key to focusing on needs of the individual–a UK study. Journal of Marketing for Higher Education, 1-15.
• Gül, Y., & Koşan, B.N. (2022). Üniversite memnuniyeti ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Academic Social Science Studies, 15(89), 21-30.
• Gültekin, K., & Dereboy, F. (2011). Üniversite öğrencilerinde sosyal fobinin yaygınlığı ve sosyal fobinin yaşam kalitesi, akademik başarı ve kimlik oluşumu üzerine etkileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 150- 58.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E., & Tatham, R.L. (2013). Multivariate data analysis. Pearson Education Limited.
• Hargreaves, E., Saville, K., Buchanan, D., Leaton-Gray, S., Perryman, J., & Quick, L. (2022). Sense of competence, autonomy and relatedness during primary-secondary transition: Children express their own experiences. International Journal of Educational and Life Transitions, 1(1), 1-16.
• Houari, B., Elhachemi, H., & Baffa, A. (2024). The role of the university in developing educational implications in society: Health education, environmental education, consumer education, technological education. International Journal of Health Sciences, 8(1), 16-28.
• İkiz, F.E., & Mete-Otlu, B. (2016). Üniversite yaşamına uyum sürecinde yaşanan sorunlar ve başa çıkma yolları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 35-51.
• Kaplan, B., & Aydın, N. (2022). Healthy living behaviors of university students and factors affecting it. Göbeklitepe Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(8), 82-87.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın.
• Kasser, V. G., & Ryan, R. M. (1999). The relation of psychological needs for autonomy and relatedness to vitality, well-being, and mortality in a nursing home. Journal of Applied Social Psychology, 29(5), 935-954.
• Kermen, U., & Sarı, T. (2014). Üniversite öğrencilerinde ihtiyaç doyumu ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 175-185.
• Kesici, Ş., Üre, Ö., Bozgeyikli, H., & Sünbül, A.M. (2003). Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. VII. Ulusal PDR Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı (s.85), Malatya.
• Khaptsova, A., & Schwartz, S. H. (2016). Life satisfaction and value congruence: Moderators and extension to constructed socio-demographic groups in a Russian national sample. Social Psychology, 47(3), 163-173.
• Leow, S., Leow, K., & Ean, C.L.C. (2023). Satisfaction of basic psychological needs and eudaimonic well-being among first-year university students. Cogent Social Sciences, 9(2), 2275441.
• Leversen, I., Danielsen, A.G., Birkeland, M.S., & Samdal, O. (2012). Basic psychological need satisfaction in leisure activities and adolescents’ life satisfaction. Journal of youth and adolescence, 41(12), 1588-1599.
• Li, N., Li, L., Tio, J.L., & Liang, X. (2022). The influence of college students' professional values on employment satisfaction. Advances in Economics and Management Research, 1(3), 268-268.
• Lozano-Jiménez, J.E., Huéscar, E., & Moreno-Murcia, J.A. (2021). From autonomy support and grit to satisfaction with life through self-determined motivation and group cohesion in higher education. Frontiers in Psychology, 11, 579492.
• Møller, V. (1996). Life satisfaction and expectations for the future in a sample of university students: A research note. South African journal of sociology, 27(1), 16-26.
• Özavci, R., Korkutata, A., Gözaydın, G., & Çakır, Z. (2023). Üniversite öğrencilerinde algılanan stresin yaşam doyumu ve rekreasyonel sağlık algısına etkisi. The Online Journal of Recreation and Sports, 12(3), 454-461.
• Patel, G. (2016). An achievement motivation and academic anxiety of school going students. Red'shine Publication.
• Popovici, A. (2023). The meaning and values of life during the transition stage of youth from studies to work. Scientific Journal Economics, Social and Engineering Sciences, 6(2), 65-72.
• Puusepp, V. (2023). Becoming closer to one another: Shared emotions and social relationships. Philosophical Psychology, 1-27.
• Reis, H.T., Sheldon, K.M., Gable, S.L., Roscoe, J., & Ryan, R.M. (2000). Daily well-being: The role of autonomy, competence, and relatedness. Personality and Social Psychology Bulletin, 26(4), 419-435.
• Robak, R.W., & Nagda, P.R. (2011). Psychological needs: A study of what makes life satisfying. North American Journal of Psychology, 13(1), 75-86.
• Rufato, F.D., Rossetto, E., & Wilkon, N.W.V. (2022). O adoecimento psíquico em jovens universitários. Revista Tempos E Espaços Em Educação, 15(34), e16903.
• Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000a). The darker and brighter sides of human existence: Basic psychological needs as a unifying concept. Psychological Inquiry, 11(4), 319-338.
• Ryan, R.M., & Deci, E.L. (2000b). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68-78.
• Ryan, R.M., Lynch, M.F., Vansteenkiste, M., & Deci, E.L. (2011). Motivation and autonomy in counseling, psychotherapy, and behavior change: A look at theory and practice. The Counseling Psychologist, 39(2), 193-260.
• Salikhova, N., Lynch, M.F., Salikhova, A., & Fakhrutdinova, A. (2024). Basic Psychological Need Satisfaction among Students in Higher Education. Education and Self Development, 19(1), 50-65.
• Salvador, M. (2023). Understanding the Impact of Social Relationships on Elderly Health. Interdisciplinary Journal Papier Human Review, 4(1), 20-27.
• Saraç, T. (2015). Ahi Evran Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin gelecek kaygısı ve umutsuzluklarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Şanlı-Kula, K., & Saraç, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin gelecek kaygısı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 227-242.
• Tel., F.D., & Sarı, T. (2016). Üniversite öğrencilerinde öz duyarlılık ve yaşam doyumu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 292-304.
• Toprak, H. (2014). Ergenlerde mutluluk ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık ve psikolojik ihtiyaç doyumu. Yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tuzgöl-Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 132-143.
• Türk, A., & Işık, A. (2023). An evaluation on anxiety in university youth. S. Dede ve H.H. Alp (Eds.), Van Yüzüncü Yıl University 2nd International Health Sciences Congress (s.67) içinde. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Türk, A., & Işık, A. (2024). Üniversiteli gençlerde kaygı ve çözüm önerileri. Akademi Karabük Dergisi, 8 (1), X-X.
• Wang, C. J., Liu, W.C., Kee, Y.H., & Chian, L.K. (2019). Competence, autonomy, and relatedness in the classroom: Understanding students’ motivational processes using the self-determination theory. Heliyon, 5(7), e01983.
• Weigold, I.K., Weigold, A., Ling, S., & Jang, M. (2021). College as a growth opportunity: Assessing personal growth initiative and self-determination theory. Journal of Happiness Studies, 22, 2143-2163.
• Yamane, T. (1967). Statistics: An introductory analysis (2nd ed.). New York: Harper and Row.
• Yarkın, E. (2013). Temel psikolojik ihtiyaçların karşılanma düzeyinin ilişki doyum ve yaşam doyum düzeyine katkısının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• YÖK-Yükseköğretim Kurulu. (2024). Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi. 15 Mart 2024 tarihinde istatistik.yok.gov.tr adresinden alındı.
• Zubko, V., Cherevichko, O., Smirnov, K., & Garnusova, V. (2024). Different areas of study and training of students at the university. Beginner and sports levels of swimming training. Scientific Journal of the Dragomanov Ukrainian State University, 2(174), 22-26.