The Legal Basis of Optional Full Withholding

Year 2025, Issue: 1, 47 - 82, 31.01.2025

Şeyma Sarıcalar

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1575559

Abstract

In our study, the ‘optional full withholding’ practice, introduced in Turkey in 2022 to ensure the
collection of value-added tax, is discussed. The tax liability in VAT is primarily regulated in
Article 9 of the Value Added Tax Law. The relevant article stipulates certain liability cases, and
in situations deemed necessary to secure the tax, authority is granted to the Ministry of
Treasury and Finance. The Ministry exercises this authority through general communiqués. The
optional full withholding introduced by these communiqués allows, in transactions subject to
partial withholding, for all tax liability to be transferred to a single party if the buyer and seller
agree. This practice not only ensures a safer and faster transfer of tax revenue to the treasury
but also limits the joint liability arising from past transactions for taxpayers.
The article first examines the legal basis of the withholding practice, its relationship with the
principle of legality of taxation in the Constitution, and the legal aspect of this regulation
within the framework of the relevant articles of the Tax Procedure Law. Additionally, while
discussing the advantages of the optional full withholding practice, the administrative and
legal debates it brings are also evaluated.
In conclusion, it is stated that the optional full withholding practice plays an important role in
ensuring tax security, and suggestions are offered to enhance the effectiveness of the practice
and facilitate tax compliance processes.

Keywords

Optional Full Withholding, Full Withholding, Partial Withholding, Principle of Legality of Taxation, Special Contracts in Tax Law, Value Added Tax

İsteğe Bağlı Tam Tevkifatın Kanuni Dayanağı

Abstract

Çalışmamızda Türkiye’de katma değer vergisi tahsilatını güvence altına almak amacıyla getirilen ve 2022 yılında yürürlüğe giren “isteğe bağlı tam tevkifat” uygulaması ele alınmaktadır. Katma değer vergisinde vergi sorumlusu esas olarak Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 9. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili maddede belirli sorumluluk halleri düzenlenmiş olup verginin güvence altına alınması amacıyla gerekli görülen hallerde Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yetki verilmiştir. Bakanlık ise bu yetkisini genel tebliğler aracılığıyla kullanmaktadır. Genel tebliğler ile getirilen isteğe bağlı tam tevkifat, kısmi tevkifata tabi işlemlerde alıcı ve satıcı tarafların anlaşması durumunda tüm vergi sorumluluğunun tek bir tarafa devredilmesine olanak tanır. Bu uygulama, verginin daha güvenli ve hızlı bir şekilde hazineye aktarılmasını sağlarken, mükelleflerin geçmiş işlemlerden doğan yükümlülükleri nedeniyle ortaya çıkan müteselsil sorumluluğunu da sınırlamaktadır. Makale, öncelikle tevkifat uygulamasının yasal dayanaklarını, Anayasanın verginin kanuniliği ilkesiyle olan ilişkisini ve Vergi Usul Kanunu’nun ilgili maddeleri çerçevesinde bu düzenlemenin hukuki boyutunu incelemektedir. Ayrıca, isteğe bağlı tam tevkifat uygulamasının avantajları ele alınırken, uygulamanın getirdiği idari ve hukuki tartışmalar da değerlendirilmektedir. Sonuç olarak, isteğe bağlı tam tevkifat uygulamasının, vergi güvenliği sağlamada önemli bir rol oynadığı belirtilmiş, uygulamanın etkinliğinin artırılması ve vergiye uyum süreçlerinin kolaylaştırılması için öneriler sunulmuştur.

Keywords

İsteğe Bağlı Tam Tevkifat, Tam Tevkifat, Kısmi Tevkifat, Verginin Kanuniliği İlkesi, Vergi Hukukunda Özel Sözleşmeler, Katma Değer Vergisi

References

• Akdoğan, Abdurrahman (2023) Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, 16. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Akdoğan, Abdurrahman (2007) Kamu Maliyesi, 12. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Akkaya, Mustafa (2000) “Özel Hukuk Sözleşmelerinde Yer Alan Vergisel Hükümlerin Geçerliliği ve Bağlayıcılığı Sorunu”, Yaklaşım Dergisi, S. 11, <www.yaklasim.com> s.e.t. 10.10.2024.
• Akkaya, Mustafa (1997) “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve Vergi İdaresi Karşısındaki Konumu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 46, S. 1, ss. 185-208.
• Aliefendioğlu, Yılmaz (1981) “Tu ̈rk Anayasası Açısından Vergilemenin Sınırları”, Danıştay Dergisi, Atatürk'ün Doğumunun 100. Yılı Özel Sayısı, Ankara, ss. 221-244.
• Aliefendioğlu, Yılmaz (1974) Tu ̈rk Vergi Sisteminde Verginin Kaynakta Kesilmesi (Stopaj) Ankara, Doğuş Matbaası.
• Arslan, Erdoğan (2008) “KDV’de Sorumluluk ve Tevkifat”, Vergi Dünyası Dergisi, S. 321 <www.vergidunyasi.com.tr> s.e.t. 30.09.2024.
• Avcı, Orçun (2020) “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Vergilerin Kanuniliği İlkesinin Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 25, S. 42, ss. 67-93.
• Dakın, Mustafa (2022) “Sahte Faturaya Önlem “İsteğe Bağlı Tam Tevkifat”, DKN Vergi Denetim Danışmanlık, 30.04.2022 <www.dkn.com.tr> s.e.t. 27.09.2024.
• Demir, Ömer (2022) “5 Soruda İsteğe Bağlı Tam Tevkifat Uygulaması” <www.verginet.net> s.e.t. 27.09.2024.
• Doğrusöz, A. Bumin (2000) “Yargı Kararlarının Işığında Vergilerin Kanuniliği İlkesi Açısından Türk Vergi Mevzuatının Değerlendirilmesi”, XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu, Anayasal Mali Düzen, Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi, Yayın No: 12, İstanbul, ss. 135-160.
• Doğrusöz, A. Bumin (1992) Tu ̈rk Vergi Sisteminde Kaynakta Vergileme “Stopaj”, İstanbul, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası, Yayın No: 3.
• Gerçek, Adnan (2005) “Türk Vergi Hukukunda Vergi Sorumlusu, Sorumluluk Halleri ve Türlerinin İncelenmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 54, S. 3, ss. 157-193.
• Gözler, Kemal (2015) Hukuka Giriş, 12. Baskı, Bursa, Ekin Basım.
• Güner, Nurgül (2011) “Verginin Kanuniliği İlkesinin Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Vergi Raporu Dergisi, S. 140, ss. 96-101.
• Güneş, Gülsen (1993) “Vergi Yükümlülüğüne ya da Vergi Sorumluluğuna Yönelik Sözleşmelerin Vergi Dairesi Açısından Bağlayıcılığı” İstanbul Barosu Dergisi, C. 68, S. 7-8-9.
• Güneş, Gülsen (2014) Verginin Yasallığı İlkesi, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• İnaltong, Ceyhan (2013) Katma Değer Vergisi’nde Tevkifatın Nedenleri, Gelişimi ve Uygulama Esasları, İstanbul, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını.
• Kaneti, Selim (1989) Vergi Hukuku, 2. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Karakoç, Yusuf (2019) Genel Vergi Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları.
• Kumrulu, Ahmet (1988) “Anayasa Mahkemesinin Bir Kararı Nedeniyle Vergi Borcunda Objektif Sorumluluk Esasına Dayanan Teselsül”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C. 1, S. 3, ss. 413-439.
• Maç, Mehmet (2022) “İsteğe Bağlı Tam (%100 Oranlı) KDV Tevkifatı Yürürlüğe Girmiştir” Lebib Yalkın Dergisi, S. 222, <www.denet.com.tr> s.e.t. 25.09.2024.
• Nadaroğlu, Halil (1985) Kamu Maliyesi Teorisi, İstanbul, Beta Yayınları.
• Oktar, Kemal (2020) KDV İstisnalar ve İadeler, Ankara, Gözlem Yayıncılık.
• Oktar, S. Ateş (2022) Vergi Hukuku, 16. Baskı, İstanbul, Türkmen Kitabevi.
• Öncel, Mualla (1983) “Vergi Hukuku Açısından Sorumluluk”, Prof. Dr. Fadıl H. Sur’un Anısına Armağan, Ankara, A.Ü. SBF Yayını No: 522, ss. 39-55.
• Öncel, Mualla/Kumrulu, Ahmet/Çağan, Nami/Göker, Cenker (2019) Vergi Hukuku, 28. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
• Öner, Erdoğan (2023) Türk Vergi Sistemi, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Pehlivan, Osman (2017) Vergi Hukuku, Trabzon, Celepler Matbaacılık.
• Saban, Nihal (2020) Vergi Hukuku, Tıpkı 10. Baskı, İstanbul, Beta Basım.
• Saban, Nihal (1991) Vergi Hukukunda Sorumluluk (Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sağlam, Erdoğan (2022) “KDV tebliğ taslağında hangi önemli düzenlemeler var, uygu lama nasıl olacak, artılar ve eksiler neler?”, <www.t24.com.tr> s.e.t. 27.09.2024.
• Sarılı, Mustafa Ali (2004) Türk Vergi Hukukunda Sorumluluk, İstanbul, Kazancı Hukuk Yayınevi.
• Sırça, Bilal (2023) “Kısmi Tevkifatlı İşlemlerde KDV İadesi”, E-Yaklaşım, S. 370, <www.yaklasim.com> s.e.t. 05.10.2024.
• Şenyüz, Doğan (2002) Vergi Hukuku Açısından Özel Hukuk Sözleşmeleri, Ankara, Yaklaşım Yayıncılık.
• Şenyüz, Doğan/Yüce, Mehmet/Gerçek, Adnan (2022) Vergi Hukuku, 12. Baskı, Bursa, Ekin Basım.
• Taşkan, Yusuf Ziya (2024) Vergi Hukuku, 7. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi.
• Taşkın, Yasemin (2017) Vergi Hukukunda Tevkifattan Doğan Sorumluluk, İstanbul, Türkmen Kitabevi.
• Tekbaş, Abdullah (2010) “Vergi Kanunlarının Tabi olduğu Anayasal İlkeler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 12, Özel Sayı, ss. 123-191.
• Tolu, Abdullah (2022) “İsteğe Bağlı KDV Tevkifatı Olumlu, Ancak...”, 13.04.2022, <www.lebibyalkin.com.tr> s.e.t. 07.10.2024.
• Tosuner, Mehmet/İnneci, Ahmet (2018) “Kanunilik İlkesi Bağlamında Maliye Bakanlığı’nın Usul ve Esasları Belirleme Yetkisi”, Maliye Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 1, ss.1-15.
• Tunç, Zinnur (2021) Vergi Hukukunda Temsil ve Sorumluluk, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
• Uluatam, Özhan/Methibay, Yaşar (1999) Vergi Hukuku, 3. Baskı, Ankara, İmaj Yayıncılık.
• Yaltı, Billur (2017) “Vergisel Alanda Kanun Kavramının Yorumu: Anayasa Mahkemesinin Yakın Tarihli Kararlarına İlişkin Bir Değerlendirme”, Vergi Sorunları Dergisi,S. 341, ss. 9-25.
• Yurttaş, Hüseyin Kaan (2022) “KDV Tevkifatı ve İsteğe Bağlı Tam Tevkifat Düzenlemesi”, Lebib Yalkın Dergisi, S. 222, <www.verginet.net> s.e.t. 25.09.2024.
• Yücel, Mehmet (2015) “Katma Değer Vergisinde Tevkifat (Vergi Sorumluluğu) ve Tam Tevkifat Uygulaması”, Mali Hukuk Dergisi, C. 11, S. 122, ss. 21-43.