THE UNDERSTANDING OF HÜSEYNİ AND UŞŞAK MAKAMS IN TURKISH MUSIC BASED ON AŞIK VEYSEL'S SOUND RECORDINGS

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 114 - 150

Savaş Öztürk , Emre Pınarbaşı

https://doi.org/10.51576/ymd.1633721

Abstract

This study examines the use of Hüseyni and Uşşak makams in Aşık Veysel’s works, analyzing the relationship between individual performance style and makam theory. It explores Veysel’s musical identity, his connection to traditional makam structures, and his unique approach to performance.
The research analyzes the frequency of pitches in Aşık Veysel’s works, melodic progressions, and microtonal structures. Selected pieces from the Kalan Music Archive were examined using MakamBox software, and pitch histograms and melogram graphs were generated. The results indicate that the Segah pitch is frequently used, performed with different intonations than theoretical reference values, and that the melodic progressions predominantly exhibit a descending character.
According to traditional theory, the Uşşak makam has an ascending character, while the Hüseyni makam is descending. However, in Aşık Veysel’s performances, all pieces were observed to follow a distinct descending trajectory. The strong emphasis on the Neva (Re) pitch significantly influences the overall structure, creating a character close to the Muhayyer makam.

Veysel’s use of the Segah pitch with varied intonations suggests that he developed an individual interpretation independent of traditional makam rules. This demonstrates how individual performance styles in folk music can expand the framework of makam theory.
In conclusion, Aşık Veysel’s works illustrate the dynamic relationship between theoretical knowledge and individual performance in Turkish folk music. His unique interpretation of traditional makams highlights the openness of folk music to individual creativity. This study reveals the flexible nature of makams, accommodating both traditional and personal interpretations, while providing insights for future research.

Keywords

Aşık Veysel, Turkish folk music, performance analysis, Uşşak, Hüseyni.

AŞIK VEYSEL'İN SES KAYITLARI EKSENİNDE TÜRK MÜZİĞİNDE HÜSEYNİ VE UŞŞAK MAKAMI ANLAYIŞI

Abstract

Bu çalışma, Aşık Veysel’in eserlerinde Hüseyni ve Uşşak makamlarının kullanımını inceleyerek bireysel icra tarzının makam nazariyatıyla ilişkisini analiz etmektedir. Veysel’in müzikal kimliği, geleneksel makam yapılarıyla kurduğu bağ ve özgün icra anlayışı ele alınmıştır.
Araştırmada, Aşık Veysel’in eserlerinde kullanılan perdelerin sıklığı, melodik seyir özellikleri ve mikrotonal yapılar incelenmiştir. Kalan Müzik Arşivi’nden seçilen eserler MakamBox yazılımıyla analiz edilmiş, elde edilen veriler ışığında perde histogramları ve melogram grafikleri oluşturulmuştur. Sonuçlar, Segah perdesinin yoğun kullanıldığını, bu perdenin teorik referans değerlere göre farklı tonlamalarla icra edildiğini ve melodik seyirlerin ağırlıklı olarak inici karakterde olduğunu göstermektedir.
Geleneksel teoride Uşşak makamı çıkıcı, Hüseyni makamı ise inici bir karaktere sahiptir. Ancak Aşık Veysel’in icralarında tüm eserlerin belirgin bir şekilde inici seyir izlediği görülmüştür. Özellikle Re (Neva) perdesinin güçlü vurgulanması, icraların genel yapısını etkileyerek Muhayyer makamına yakın bir karakter oluşturmuştur.
Veysel’in Segah perdesini farklı tonlamalarla kullanması, geleneksel makam kurallarından bağımsız, bireysel bir yorum geliştirdiğini göstermektedir. Bu durum, halk müziğinde bireysel icranın makam nazariyatını esnetebildiğini ortaya koymaktadır.
Sonuç olarak, Aşık Veysel’in eserleri, Türk halk müziğinde teorik bilgi ile bireysel icra anlayışı arasındaki dinamik ilişkiyi göstermektedir. Onun geleneksel makamları özgün biçimde yorumlaması, halk müziğinin bireysel yaratıcılığa açık yapısını vurgulamaktadır. Bu çalışma, makamların hem geleneksel hem de bireysel yorumlara olanak tanıyan esnek yapısını ortaya koyarak, ilerleyen araştırmalara ışık tutmaktadır.

Keywords

Aşık Veysel, Türk halk müziği, icra analizi, Uşşak, Hüseyni.

References

• Atıcı, B. M. (2016). Makam müzikleri için etkileşimli eğitim sistemi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi.
• Bozkurt, B., Ayangil, R., ve Holzapfel, A. (2014). Computational analysis of Turkish makam music: Review of state-of-the-art and challenges. Journal of New Music Research, 43(1), 3-23.
• Bulut, M. H. (2013). Âşık Veysel’in müziksel yeteneği. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 17-25.
• Bozkurt, B. (201). Pitch histogram based analysis of makam music in Turkey. Les Corpus De L'oralıté, Sampzon: Delatour France.
• Erdal, G. G. (2014). Aşık Veysel in Village Institutions and his contributions to music education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 1449-1453.
• Kınık, M. (2011). Türk halk müziği kültüründe birleştirici unsur olarak hüseynî dizisi ve hüseynî türküler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 455-469.
• Sümbüllü, H. T. (2007). Geleneksel Türk Halk Müziği Kuramı Açısından Aşıklık Geleneğinde Kullanılan" Ayak" Kavramı. Sanat Dergisi, (12), 45-59.
• Şimşek, E. (2016). Âşık Veysel’in âşıklık geleneğindeki yeri üzerine bir değerlendirme. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 9, 117-126.