Organize Sanayi Bölgesinde Sunulan Teşviklerin Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Uşak İli Örneği

Year 2025, Volume: 32 Issue: 1, 85 - 101, 12.03.2025

Neslihan Çalışkan , Gülsüm Gürler Hazman

https://doi.org/10.18657/yonveek.1515333

Abstract

Firmaların yatırım kararları birçok faktöre bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Devlet tarafından sunulan ve yatırımcılara önemli avantajlar sağlayan yatırım teşvik sistemi bu faktörlerden biri olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde yürürlükte olan yatırım teşvik sisteminde iller gelişmişlik düzeylerine göre bir ayrıma tabiidir ve yatırımın nerede yapılacağına bağlı olarak yatırımcılara çeşitli destek unsurlarından faydalanma imkânı sunulmaktadır. Teşvik sistemine göre, yatırımın organize sanayi bölgesi içinde yapılması halinde yatırımcıların destek unsurlarından daha uzun süreli yararlanmaları söz konusudur. Bu çalışmada organize sanayi bölgelerinde sunulan teşvik unsurlarından yararlanan firmaların, teşvik mevzuatı hakkında algılarının ölçülmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla çalışmada ilk olarak organize sanayi bölgeleri ve yatırım teşvik sistemi hakkında teorik bilgilere yer verilmiştir. Organize sanayi bölgelerindeki firmaların teşvik sistemi hakkındaki bilgileri, yatırım yeri tercihlerinde teşviklerin etkisi ve teşviklerden beklentilerini ölçmek amacıyla Uşak ilinde yer alan Merkez ve Karma Organize Sanayi Bölgeleri’nde faaliyette bulunan tekstil firmaları örneklem olarak seçilmiştir. Analiz sonucunda firmaların faaliyet yılları ile kamusal teşvik algıları arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yatırım Teşvik Sistemi, Organize Sanayi Bölgesi, Uşak, Teşviklerden Yararlanma
JEL Sınıflandırması: E62, E22, O23

Keywords

Yatırım Teşvik Sistemi, Organize Sanayi Bölgesi, Uşak, Teşviklerden Yararlanma

Evaluation of the Results of Incentives Offered in the Organized Industrial Zone: The Example of Uşak Province

Abstract

Investment decisions of firms vary depending on many factors. The investment incentive system, which is offered by the government and provides significant advantages to investors, is recognized as one of these factors. In the investment incentive system in force in our country, provinces are subject to a distinction according to their development levels and investors are offered the opportunity to benefit from various support elements depending on where the investment will be made. According to the incentive system, investors can benefit from support elements for a longer period of time if the investment is made in an organized industrial zone. In this study, it is aimed to measure the perceptions of companies benefiting from the incentives offered in organized industrial zones about the incentive legislation. For this purpose, the study first provides theoretical information about organized industrial zones and the investment incentive system. In order to measure the knowledge of firms in Organized industrial zones about the incentive system, the impact of incentives on their investment location preferences and their expectations from incentives, textile firms operating in the Merkez and Karma Organized Industrial Zones in Uşak province were selected as the sample. As a result of the analysis, a significant difference was found between the years of operation of the firms and their perception of public incentives.
Key Words: Investment Incentive System, Organized Industrial Zone, Uşak, Benefit from Incentives
JEL Classification: E62, E22, O23

Keywords

investment incentive system, organized industrial zone, Uşak, benefit from incentives

References

• Akdeve, E., and Karagöl, E. T. (2013).Geçmişten Günümüze Türkiye’de Teşvikler ve Ülke Uygulamaları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37, 329-350. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55899
• Altay, A., ve Karabulut, Ş. (2017). Türkiye’de Mali Teşvik Sistemi ve Yatırımlara Sağlanan Mali Teşviklerin Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4), 189-202. https://doi.org/10.30803/adusobed.353997
• Bayraktaroğlu, H., Karaman, D., ve Kalkan, A. (2015). Kobilere Sağlanan Teşviklerin Firmaların İhracat Performansına Katkısı: Antalya Organize Sanayi Bölgesi’nde Bir Uygulama. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 31, 89-108. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/372845
• Côté, R. P. and Cohen-Rosenthal, E. (1998). Designing Eco-Industrial Parks: A Synthesis of Some Experiences. Journal of Cleaner Production, 6(3), 181-188. https://doi.org/10.1016/S0959-6526(98)00029-8
• Çam, H. ve Esengün, K. (2011). Organize Sanayi Bölgeleri ve Uygulanan Teşvik Politikalarının İşletmeler Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi: Osmaniye Organize Sanayi Bölgesinde Uygulama. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(21), 55-63. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/107314
• Çelik, N. ve Dinçsoy, O. M. (2019). Kalkınma ve Organize Sanayi Bölgeleri: Edirne OSB Üzerine Bir Araştırma. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 28-45. https://www.researchgate.net/publication/346059813_Kalkinma_ve_Organize_Sanayi_Bolgeleri_Edirne_OSB_Uzerine_Bir_Arastirma_Development_and_Organized_Industrial_Zones_A_Research_on_Edirne_OIZ#fullTextFileContent
• Dağlar, H. (2015). Türkiye’de Organize Sanayi Bölgelerinin Kurumsallaşması ve Karşılaştıkları Sorunlara Çözüm Önerileri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 615-638. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/382366
• Ersungur, M. Ş., ve Yalman, N. İ. (2009). Bölgesel Kalkınmada İhracat Teşviklerinin Etkinliği: Sivas İlinde Bir Uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(1), 81-98. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/90480/
• Eyuboğlu, D. (2005). 2000’li Yıllarda Organize Sanayi Bölgelerimiz. Verimlilik Dergisi, 3, 49-80. https://dergipark.org.tr/tr/pub/verimlilik/issue/30711/331879
• Gülmez, M. ve Yalman, N. İ. (2010). Yatırım Teşviklerinin Bölgesel Kalkınmaya Etkileri: Sivas İli Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 235-257. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/30305
• Hamamcı, E. D. E., ve Kahreman, Y. (2020). 2012 Yatırım Teşvik Sistemi’nin Bölgesel Kalkınma Üzerindeki Etkisi: Erzurum’da Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1), 185-213. https://doi.org/10.16951/atauniiibd.634064
• Karaş, G. ve Karaş, E. (2019). Mali Teşvik Sisteminde Yer Alan Amaç ve Araçlara İlişkin Genel Bir Değerlendirme. (Ed: M. Taytak ve M.Ü. Şaşmaz). Türkiye’de Mali Teşvik Sistemi ve Uygulamaları. Bursa: Ekin Yayınevi, 3-26.
• Öcal, F. M. (2009). Konya Organize Sanayi Bölgeleri’nde Faaliyet Gösteren Firmaların Sahiplerinin Sosyo-Kültürel Açıdan İncelenmesi/2008. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 12(1-2), 231-248. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/116683
• Peddle, M. T. (1993). Planned İndustrial and Commercial Developments In The United States: A Review of The History, Literature and Empirical Evidence Regarding Industrial Parks. Economic Development Quarterly, 7(1), 107-124. https://doi.org/10.1177/089124249300700110
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2023). Yatırım Teşvik Uygulamaları https://www.sanayi.gov.tr/destek-ve-tesvikler/yatirim-tesvisistemleri/md0103011615 Erişim Tarihi: 27.12.2023
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2024). 2023 Yılı Faaliyet Raporu https://www.sanayi.gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/faaliyet-raporlari/mu2802011618 Erişim Tarihi: 26.10.2024
• Sarı, E. B. (2018). Organize Sanayi Bölgelerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 10(2), 17-32. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/687704
• Selen, U. (2011). Maliye Politikası Aracı Olarak Teşvik Uygulamaları. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Şık, H. & Süygün, M. S. (2021). İhracata Yönelik Devlet Yardımlarının Etkinliği: Mersin-Tarsus Organize Sanayi Bölgesi Üzerine Bir Uygulama. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(39), 510-547. https://doi.org/10.14520/adyusbd.872809
• Topal, M. H. (2016). Teşvik Politikalarının Gerekçeleri ve Etkinliği: Kuramsal Bir Yaklaşım. Uluslararası Bilimler Araştırma Dergisi. 1(2), 35-51.
• Zafer Kalkınma Ajansı (2023). Uşak İli Genel Sosyo-Ekonomik Görünümü. https://dokuman.zafer.gov.tr/uiassets/filemanagement/B%C3%96LGEM%C4%B0Z/B%C3%96LGEM%C4%B0ZE%20GENEL%20BAKI%C5%9E/u%C5%9Fak%20%C4%B0li%20Genel%20Sosyoekonomik%20G%C3%B6r%C3%BCn%C3%BCm%C3%BC.pdf Erişim Tarihi: 23.12.2023