Eğitim Programları ve Öğretim (EPÖ) Alanındaki Öğretim Üyelerinin Yapılandırmacılık Anlayışları

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 8 - 21, 01.04.2016

Mine Çeliköz Nadir Çeliköz

Öz

Bu araştırmanın genel amacı, Türkiye'deki Eğitim Programları ve Öğretim (EPÖ) alanındaki öğretim üyelerinin "yapılandırmacılık anlayışlarını" belirlemektir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu araştırma, olgu bilim desenine göre tasarlanmıştır. Amaçlı örnekleme tekniklerinden "ölçüt" ve "kolay ulaşılabilir" örneklem teknikleri bir arada kullanılarak Türkiye'deki farklı üniversitelerde görev yapan 9 öğretim üyesinin görüşüne başvurulmuştur. Veriler 2015 bahar döneminde ve yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak elde edilmiştir. Veriler içerik analizi yoluyla analiz edilmiş ve "görecelik", "şüphecilik", "öğrenci merkezlilik", "çok kültürlülük" ile "dünya vatandaşlığı" olmak üzere 5 tema oluşturulmuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre bazı katılımcıların yapılandırmacılığı salt bir "öğrenme kuramı", bazı katılımcıların ise hem "öğrenme kuramı" hem de "eğitim felsefesi" olarak algıladıkları anlaşılmıştır. Katılımcıların bilginin göreli olduğu, bilgiye şüphe ile yaklaşmak ve eğitimde öğrenciyi merkeze almak gerektiği konusunda fikir birliği içinde oldukları gözlenmiştir. Diğer taraftan bazı katılımcıların yapılandırmacılık anlayışında, çok kültürlülük ve dünya vatandaşlığı kavramlarına yer vermedikleri ve yapılandırmacılıkla bu kavramları ilişkilendirmediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bazı katılımcılar çekincelerini ifade etmekle birlikte tüm katılımcıların çok kültürlülük ve dünya vatandaşlığı ilkelerini benimsediği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Nitel araştırma, olgu bilim, öğretim üyeleri, yapılandırmacılık.

Faculty members' understanding on constructivist approach

Öz

The purpose of this study was to define the understanding (s) of constructivism held by faculty members in the field of curriculum and instruction departments. The qualitative research design was employed, within a phenomenological approach for this study. The criterion and conveniences sampling techniques were combined and the opinions of nine faculty members employed at different universities in Turkey were elicited. The data were obtained in the spring of 2015 through via a semi-structured interview form. The data were analyzed via a content-analysis method and the following five themes were created: "relativity", "skepticism", "learner-centeredness", "multiculturalism" and "world citizenship". Findings of this study was also obtained from the study and it was concluded that while certain participants regarded constructivism as merely a "learning concept", other participants perceived it as both a "learning theory" and an "educational philosophy". It was observed that participants were in agreement that knowledge was relative, and that there was a need to approach knowledge with doubt and to move the student place the student at the center of the educational process. Moreover, the conclusion was reached that certain participants, within their understanding of constructivism, did not allocate space incorporate the concepts of multiculturalism or world citizenship or did not associate these with the issue of constructivism. Furthermore, it may be concluded that although certain participants expressed their reservations (with regard to particular issues), all participants had indeed embraced the fundamental principles of multiculturalism and world citizenship.

Anahtar Kelimeler

Constructivism, faculty members, phenomenological design, qualitative research.

Kaynakça

• Açıkgöz, K. Ü. (2007). Aktif öğrenme. İzmir: Biliş Yayınları.
• Airasian, P. W., and Walsh, E. (1997). Constructivist cautions. Phi Delta Kappan, 78(6), 444–449.
• Akpınar, B. (2010). Yapılandırmacı yaklaşımda öğretmenin, öğrencinin ve velinin rolü. Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 6(16), 16–20.
• Akpınar, B. ve Gezer, B. (2010). Öğrenen merkezli yeni öğretim yaklaşımlarının öğrenme-öğretme sürecine yansımaları. Dicle Üniver- sitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 1–12.
• Akpınar, B., Çakmak, Z. ve Kara, C. (2010). Postmodernizmin ilköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programına yansımaları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 137–160.
• Akpınar, E. ve Ergin, Ö. (2005). Yapılandırmacı kuramda fen öğretmeninin rolü. İlköğretim-Online, 4(2), 55–64,
• Alkın-Şahin, S., Tunca, N. ve Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki. Elementary Education Online, 13(4), 1473–1492.
• Arı, E. ve Bayram, H. (2012). Yapılandırmacı yaklaşıma dayalı kimya labo- ratuvar uygulamalarının öğrencilerin başarısına, bilimsel süreç beceri- lerine ve laboratuvar performanslarına etkisi. Western Anatolia Journal of Educational Science, 3(6), 1–18.
• Arslan, M. (2007). Constructivist approaches in education. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 40(1), 41–61.
• Aydın, H. (2006). Eğitim sisteminde modern ve post-modern modeller. Bilim ve Gelecek Dergisi, 33, 60–71.
• Aydın, H. (2007). Yapılandırmacı yaklaşımda doğruluk, gerçeklik ve bilim eğitimi. Eğitim, Bilim ve Düşünce Dergisi, 7(2), 1–12.
• Bakır, B. (2014). Demokratik eğitim: John Dewey’in eğitim felsefesi üzerine. Ankara: Pegem Akademi.
• Baki, A. ve Bell, A. (1997). Ortaöğretim matematik öğretimi. Ankara: YÖK
• Banks, J. A. (2003). Introduction: Democratic citizenship education in mul- ticultural societies. In J. A. Banks (Ed.), Diversity and citizenship educa- tion: Global perspectives (pp. 3–15) San Francisco: Jossey-Bass.
• Baş, G. (2012). İlköğretim öğrencilerinin yapılandırmacı öğrenme ortamı- na ilişkin algılarının farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Eği- tim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 203–215.
• Baş, T. ve Akturan, U. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: NVivo ile nitel veri analizi, örnekleme, analiz, yorum. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Başaran, İ. (1996). Eğitime giriş. Ankara: Yazar Yayınları.
• Başbay, A. ve Bektaş, Y. (2009). Çok kültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 34(152), 30–43.
• Bayraktaroğlu, C. E. (2011). Eğitimde yapılandırmacılık yaklaşımı ve eleştirel bir bakış. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul
• Bodner, G. M. (1986). Constructivism: A theory of knowledge. Journal of Chemical Education, 63(10), 873–878.
• Brooks, J. G., and Brooks, M. G. (1999). In search of understanding: The case for constructivist classrooms. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Bulut, Z. (2009). Yeni ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programının kuramsal temelleri ve program içeriğinin değerlendirilme- si. Uluslararası Eğitim Felsefesi Kongresi Bildiri Kitabı (s. 720–738). Ankara: Gözde Yayıncılık.
• Carlson, H. L. (1999). From practice to theory: A social constructivist approach to teacher education. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 5(2), 203–218.
• Cevizci, A. (2011). Eğitim felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• Ceylan, Ş. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin dünya vatandaşlığı eğitimi ile ilgili görüşleri. Journal of Theoretical Educational Science, 7(1), 78–93.
• Cogan, J. J. (2000). Citizenship education for the 21. century: setting the context. J. J. Cogan JJ., R. Derricot (Eds), Citizenship for the 21. Century. An international perspective on education (Chapter: 1). London: Kogan Page Limited & Stylus Publishing (USA) Inc.
• Courtenay, B. C., Merriam, S. B. and Reeves, P. M. (1998). The centrality of meaning-makeing in transformational learning: How HIV-positive adults make sense of their lives. Adult Education Quarterly, 48(2), 102–119.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative injquiry & research desing: Choosing among five approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çağlar, N. (2008). Postmodern anlayışta siyaset ve kimlik. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 369–386.
• D’Andrea, M., (2000). Postmodernism, constructivism and multicultural- ism: three forces reshaping and expanding our thoughts about counsel- ing. Journal of Mental Health Counseling, 22(1), 1-17.
• Değirmencioğlu, C. (2000). “Eğitimin felsefi temelleri: Eğitim-felsefe iliş- kisi-eğitim felsefesi”. L. Küçükahmet, C. Değirmencioğlu, T. E. Uğuz- man, A. F. Öksüzoğlu, İ. E. Özdemir ve A. Korkmaz (Ed.), Öğretmen- lik mesleğine giriş (s. 81–96). Ankara: Nobel.
• Demirel, Ö. (2014). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Dewey, J. (2004). Demokratie und Erziehung: eine Einleitung in die philosophis- che Pädagogik, (Hrsg: Jürgen Oelkers). Weinheim: Beltz Tascehnbuch.
• Duell, O. K., and Schommer-Aikins, M. (2001). Measures of people’s beliefs about knowledge and learning, Educational Psychology Review, 13(4), 419–449.
• Dukes, S. (1984). Phenomenological methodology in the human sciences. Journal of Religion and Health, 23(3), 197–203.
• Elkatmış, M. (2013). 1998 Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi programı ile 2010 vatandaşlık ve demokrasi eğitimi programlarının karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 59–74.
• Ergün, M. (2014). Eğitim felsefesi. Ankara: Pegem Akademi.
• Erkılıç, A. T. (2008). Felsefi akımlar ve eğitim felsefesi akımları. A. Boyacı (Ed.), Eğitim sosyolojisi ve felsefesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi Yayını No: 973.
• Ev, H. (2010). Yapılandırmacılık: Din kültürü ve ahlâk bilgisi dersi için tehdit mi yoksa fırsat mı? Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 6(16), 21–26.
• Feyerabend, P. (1991). Özgür bir toplumda bilim (A. Kardam, Çev.), İstan- bul: Ayrıntı Yayınları.
• Finlay, L. (2009). Debating phenomenological research methods. Phenomenology & Practice, 3(1), 6–25.
• Fleury, S. C. (1998). Social studies, trivial constructivism and the politics of social knowledge. In M. Larochelle, N. Bednarz, and J. Garrision (Eds.), Constructivism and education (pp. 156–172). Cambridge: Cambridge University Press.
• Fosnot, C. T, and Perry, R. S. (2005). Constructivism. In C. Twomey Fosnot (Ed.), Oluşturmacılık: Psikolojik bir öğrenme teorisi, (Çev: S. Durmuş, s. 9–42). New York, NY: Teachers College, Columbia University.
• Geelan, D. R. (1995). Matrix technique: A constructivist approach to cur- riculum development in science. Australian Science Teachers Journal, 41(3), 32–37.
• Gömleksiz, M. N. ve Elaldı, Ş. (2011). Yapılandırmacı yaklaşım bağlamında yabancı dil öğretimi. turkish studies. Turkish Studies, 6(2), 443–454.
• Gömleksiz, M. N. ve Kılınç, H. H. (2012). Küreselleşmenin eğitim pro- gramları üzerindeki etkisine ilişkin akademisyen görüşleri: nitel bir çalışma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 397–413.
• Grimmit, M. (2000). Constructivist pedagogies of religious education proj- ect: Re-thinking knowledge, teaching and learning in religious educa- tion. In M. Grimmit (Ed.), Pedagogies of religious education: Case studies in the research and development of good pedagogic practice in RE (pp. 207–226). Essex: Mc Crimmon.
• Gutek, G. R. (1997). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar (N. Kale, Çev.) Ankara: Pegem Yayınları.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Teorik çerçeve – pratik öneriler 7 farklı nitel araştırma yaklaşımı – kalite ve etik hususlar (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gür, T., Dilci, T. ve Arseven, A. (2013). Geleneksel yaklaşımdan yapılandırmacı yaklaşıma geçişte öğretmen adaylarının görüş ve değerlendirmeleri: Bir söylem analizi. Karadeniz, 18, 123–135.
• Gür, B. S. (2005, 06 Eylül). Öğrenci için her şeyi kolaylaştırma eğilimi. 04.08.2015 tarihinde <http://www.haber10.com/makale/126/#. VSEYz9ysXRM> adresinden erişildi.
• Hartly D. (1987). The convergence of learner-centered pedagogy in pri- mary end further end education in Scotland 1965–1985. British Journal of Education Studies, 35(2), 115–128.
• Highlen, P. (1996). MCT theory and implications for organizations/sys- tems. In D. W. Sue, A. E. Ivey, and P. B. Pedersen (Eds.), A theory of multicultural counseling & therapy (pp. 65–85). California: Brooks/Cole Publishing Company.
• Hofer, B. K., and Pintrich, P. R. (1997). The development of epistemolog- ical theories: Beliefs about knowledge and knowing and their relation to learning. Review of Educational Research, 67(1), 88–140.
• Hoşgörür, T. (2011). Yeni milenyumun öğrencilerden, öğrenme ortam- larından ve öğretim programlarından talepleri nelerdir? Journal of Educational Sciences Research, 1(1), 123–134.
• Jasper, M. (1994). Issues in phenomenology for reseachers of nursing. Journal of Advanced Nursing, 19, 309–314.
• Jonassen, D. H., Peck, K. L., and Wilson, B. G. (1999). Learning with tech- nology: A constructivisit perspective. New Jersey: Prentice Hall.
• Kan, Ç. (2009). Değişen değerler ve küresel vatandaşlık eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 895–904.
• Karadağ, E. (2007). Yapılandırmacı öğrenme ile ilgili öğretmen yeterliliği ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik analizleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 153–175.
• Karaırmak, Ö. (2008). Çok kültürlülük, kültürel duyarlılık ve psikolojik danışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 29,115–129.
• Kaymakcan, R. (2007). Türkiye’de din eğitiminde çoğulculuk ve yapılandırmacılık: Yeni ortaöğretim din kültürü ve ahlâk bilgisi pro- gramı bağlamında bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 177–210.
• Kırbaşoğlu-Kılıç, L. ve Bayram, B., (2014). Postmodernizm ve eğitim. International Journal of Turkish Literature Culture Education 3(1), 368–376.
• Knowlton, D. S. (2002). A constructivist pedagogue’s personal narrative of integrating faith with learning: epistemological and pedagogical chal- lenges. Journal of Research on Christian Education, 11(1), 33–57.
• Laverty, D. T., and McGarwey, J. E. B. (1991). A constructivist approach to learning. Education in Chemistry, 28, 99–102.
• Liang, L. L., and Gabel, D. L. (2005). Effectiveness of o constructivist approach to science instruction for prospective elementary teachers. International Journal of Science Education, 27(10), 1143–1162.
• Liu, C. H., and Matthews, R. (2005). Vygotsky’s philosophy: Constructivism and its criticisms examined. International Education Journal, 6(3), 386–399.
• Maden, S., Durukan, E. ve Akbaş, E. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin öğrenci merkezli öğretime yönelik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 255–269.
• Mahoney, M. J. (2004). What is constructivism and why is it growing? PsycCRITIQUES, 49(3), 360–363.
• Matthews, M. R. (1992). Old wine in new bottles: A problem with constructivist epistemology, in philosophy of education. Urbana, IL: Philosophy of Education Society.
• Matthews, M. R. (1993). Constructivism in science and mathematics education. 20.10.2015 tarihinde <http://educa.univpm.it/inglese/matthews.html> adresinden erişildi.
• Matthews, M. (2002). Constructivism and science education: A further appraisal. Journal of Science Education and Technology, 11(2), 121–133.
• McCarthy C., and Sears, E. (2000). Science education: Constructing a true view of the real world? Philosophy of Education Yearbook 2000, 369–377.
• Mehdinezhad, V. (2011). Teachers’ instructional beliefs about student-cen- tered pedagogy. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 2(2), 49–64.
• Murphy, E. (1997). Constructivism: From philosophy to practice. 199 ERIC, Eric No: ED444966.
• Okumuşlar, M. (2008). Yapılandırmacılık yaklaşımı ve din eğitimi. Konya: Yediveren.
• OXFAM (2006). Education for global citizenship: A guide for schools. Page: 3. 15.09.2015 tarihinde <www.oxfam.org.uk> adresinden erişildi.
• Ozmoz, H., and Craver, S. M. (1986). Philosophical foundation of education. Ohio: Merril Publishing Company.
• Özden, Y. (2005). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem A.
• Özenç-Uşak, N. (2010). Bilgi: Çok yüzlü bir kavram. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 705–722.
• Palmisano, V. B. (2007). A phenomenological exploration of crisis ıntervention counseling as experienced bu school counselor. Unpublished PhD Thesis, University of NewYork at Buffalo.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Piaget, J. (1977). The development of thought (A. Rosin, Çev.). NewYork: The Viking Press.
• Phillips, D. C., and Soltis, J. F. (2004). Perspectives on learning. New York: Teachers College Press.
• Popkewitz, T. S. (2008). Kozmopolitanlığın ikili yüzü, küreselleşme ve karşılaştırmalı eğitim çalışmaları. (C. E. Ökten, Çev.). Education Science Society Journal, 6(23), 112–129.
• Rovai, A. P. (2004). A constructivist approach to online college learning. The Internet and Higher Education, 7(2), 79–93.
• Sönmez, V. (2009). Eğitim felsefesi (9. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şahin, İ. (2004). Postmodern çağ ve hümanist eğitim, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6–9 Temmuz 2004, s. 1–10, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Şaşan, H. H., (2002). Yapılandırmacı öğrenme. Yaşadıkça Eğitim, 74(75), 49–52.
• Şeyihoğlu, A. ve Kartal, A. (2010). Yapılandırmacı yaklaşım temelli ilköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde zihin haritalama tekniğine ilişkin öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1613–1656.
• Şimşek, N. (2004). Yapılandırmacı öğrenme ve öğretime eleştirel bir bakış. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 3(5), s.115–139.
• Şimşek, A. (2013). Tarihsel bilgiyi öğrenim sürecinde “yapılandırmak” ne derece mümkündür? National Educational Philosophy Congress, 21–22 Kasım 2013, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Şişman, M. (2010). Öğrenmede yapılandırmacılık üzerine bir çeşitleme. Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 6(17), 4–9.
• Toprakçı, E. (2011). Atatürk’ün eğitim felsefesi (Atatürk’ün söyledikleri ve yazdıkları ışığında). E-International Journal of Education Research 2(4),1–27.
• Tuncel, G. ve Öztürk, C. (2013). Yapılandırmacı öğrenme kuramına dayalı öğretim uygulamalarının 6. sınıf sosyal bilgiler dersi konularının öğretimine etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi, 27, 15–40.
• Tuomi, M. T., Jacott, L., and Lundgren, U. (2008). Education for world cit- izenship: Preparing students to be agents of social change. London: The CiCe Thematic Network Project.
• Tureng.com (2016). İngilizce-Türkçe sözlük. Constructivism sözcüğünün Türkçe karşılığı. 11.06.2016 tarihinde <http://tureng.com/tr/turkce- ingilizce/constructivism> adresinden erişildi
• Türk Eğitim Derneği (TED) (2015). Ulusal eğitim programı 2015–2022. Ankara: Pelin Ofset.
• Villegas, A. M., and Lucas, T. (2002). Preparing culturally responsive teachers: rethinking the curriculum. Journal of Teacher Education, 53, 20–32.
• von Glasersfeld, E. (1989). Cognition, construction of knowledge and teaching. Synthese, 80(1), 121–140.
• Weimer, M. (2002). Learner-centered teaching: Five key changes to practice. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Wiles, J., and Bondi, J. (2007). Curriculum development: A guide to practice (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Wilson, B. G. (1997). Reflections on constructivism and instructional design. In C. R. Dills, and A. A. Romiszowski (Eds.), Instructinal devel- opment paradigm (p. 63–80). Englewood Cliffs NJ: Educational Technology Publications.
• Wright, G. B. (2011). Student-centered learning in higher education. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education 23(3), 92–97.
• Yeşilyurt, E. (2011). Yapılandırmacı öğrenme temelli bir öğretim pro- gramının oluşturulmasına ilişkin öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies, 6(4), 865–885.
• Yıldırım, K. (2008, 01 Mayıs). Merkezinde öğrenci olan eğitim, ebilge, eğitim- bilim-gelişim. 04.08.2015 tarihinde <http://ebilge.net/yazi_goster. asp?hkul=101> adresinden erişildi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurdakul, B. (2005). Eğitimde yeni yönelimler. Ö. Demirel (Ed.) Yapılandırmacılık (s. 39–65). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yurdakul, B. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının sosyal-bilişsel bağlamda bilgiyi oluşturmaya katkısı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(20), 39–67.