Sürdürülebilir Arkeolojik Miras: Tekirdağ İçin İnteraktif Bir Müze

Yıl 2024, Sayı: 66, 191 - 204

Seher Selin Özmen , Esen Gökçe Özdamar

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1516094

Öz

Bu makale, Türkiye'nin zengin bir arkeolojik mirasa sahip bölgesi olan Tekirdağ'a odaklanarak, kültürel mirasın korunması ve arkeolojik mirasın sürdürülebilir kalkınmadaki önemini araştırmaktadır. Türkiye hızlı kentleşme, kaçakçılık, terörizm, savaş ve iklim değişikliği gibi tehditlerle karşı karşıyadır ve bu tehditler arkeolojik malzemelerin korunmasında zorluklar yaratmaktadır. Müzeler, kültürel mirasın anlaşılması ve sürdürülebilir bir şekilde korunmasında hayati bir rol oynamaktadır. Kent kimliğine katkıda bulunan ve sergiler ve eğitim programları aracılığıyla farkındalık yaratan kamusal alanlar olarak işlev görürler. Özellikle arkeoloji müzeleri, turistleri çekerek ve yerel topluluklar için iş fırsatları yaratarak kültür turizmini teşvik etme ve ekonomik kalkınmayı destekleme potansiyeline sahiptir. Bu makale, Tekirdağ'da, kentin mevcut müzelerinin zayıf yönlerini ele alan çağdaş ve sürdürülebilir bir arkeoloji müzesi olasılığını tartışmaktadır. Bu bağlamda makale, Tekirdağ için çağdaş mimariyi, interaktif sergileme tekniklerini ve artırılmış gerçeklik ve sanal turlar gibi teknolojik yenilikleri içeren müze önerisine odaklanmaktadır. Makalenin ikinci bölümünde, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi'ndeki mimarlık öğrencilerinin önerileri temel alınarak Tekirdağ için interaktif bir arkeoloji müzesi tasarımı sunulmaktadır. Tasarım önerileri, bu gelişmelerin ziyaretçi deneyimini daha ilgi çekici ve erişilebilir hale getireceğini, kentin geçmişini sergileyeceğini ve mirasını gelecek nesiller için korumak amacıyla eğitim, kültür ve turizme katkıda bulunacağını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel sürdürülebilirlik, kültürel miras, arkeolojik miras, müzecilik

Etik Beyan

This study was prepared in compliance with scientific search and publication ethics. No content requires permission from Ethical Board or any legal/special license in this study. As the author of the article, I signed our declaration certifying that there was no conflict of interest within the article preparation process.

Teşekkür

We would like to thank our students Eda Gül, Hüseyin Cevher Akbaş and Hakan Altundal who contributed to this article with their designs.

Sustainable Archaeological Heritage: An Interactive Museum for Teki̇rdağ

Öz

This article explores the significance of cultural heritage conservation and archaeological heritage in sustainable development, focusing on Tekirdağ, Turkey’s region with a rich archaeological heritage. Turkey faces threats like rapid urbanization, smuggling, terrorism, war, and climate change, which pose challenges to protecting archaeological materials. Museums play a vital role in understanding and preserving cultural heritage sustainably. They act as public spaces that contribute to urban identity and raise awareness through exhibitions and educational programs. Archaeological museums, specifically, have the potential to promote cultural tourism and support economic development by attracting tourists and creating job opportunities for local communities. This article discusses the possibility of a contemporary and sustainable archaeological museum in Tekirdağ, addressing the weaknesses of the city's existing museums. In this context, the article focuses on the museum proposal incorporating contemporary architecture, interactive exhibition techniques, and technological innovations like augmented reality and virtual tours for Tekirdağ. In the second part of the article, the design of an interactive archeological museum for Tekirdağ is presented based on the proposals of architecture students at Tekirdağ Namık Kemal University. Design proposals show that these advancements would make the visitor experience more engaging and accessible, showcasing the city’s past and contributing to education, culture, and tourism to preserve its heritage for future generations.

Anahtar Kelimeler

Urban sustainability, cultural heritage, archaeological heritage, museology

Kaynakça

• Adams, J. L. (2010). Interrogating the equity principle: the rhetoric and reality of management planning for sustainable archaeological heritage tourism. Journal of Heritage Tourism, 5(2), 103-123. https://doi.org/10.1080/17438730903509311
• Atik, N. (2016a). Taş Devrinden Osmanlıya, Tekirdağ’da Yapılan Arkeolojik Çalışmalar. In Yıldız, M. (Ed.), Rodosto’dan Süleymanpaşa’ya Tekirdağ. Uluslararası Tekirdağ Tarihi Sempozyumu Bildirileri (pp. 39-62). 26-27 Mart 2015.
• Atik, N. (2016b). Tekirdağ'da Traklar ve Antik Heraion Teikhos kenti. Arkeoloji ve Sanat (152), 75-86. Brundtland, G. H. (1987). Our common future: Report of the World Commission on Environment and Development. Geneva, UN-Dokument A/42/427. http://www.un-documents.net/ocf-ov.htm.
• Batuhan, T. (2023). Kültürel miras ve müze ilişkisi: Mardin Müzesi. Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi (70), 85-91. https://doi.org/10.5152/AUJFL.2023.22014.
• Carman, J. (2016). Educating for sustainability in archaeology. Archaeologies: Journal of the World Archaeological Congress, 12(2), 133-152. https://doi.org/10.1007/s11759-016-9295-1.
• Çağlayan, N., & Koçoğlu, C. M. (2023). Troya Müzesinin Sanat ve Kültür Eğitimi Bağlamında İncelenmesi. Lokum Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(2), 56-65.
• Çavdırlı Miral, C., & Adan Gök, Ö. (2020). Müzeler ve kültürel mirasın sürdürülebilirliği: Köstem Zeytinyağı Müzesi (Museums and sustainability of cultural heritage: Kostem Oliveoil Museum). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 8(3), 2241-2262. https://doi.org/10.21325/jotags.2020.658.
• Çidem, M. (2021). Tekirdağ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi. In Kozak, N. (Ed.), Online Türkiye Turizm Ansiklopedisi, https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/tekirdag-arkeoloji-ve-etnografya-muzesi.
• Dinçer, B., & Slimak, L. (2007). The paleolithic of Turkish Thrace synthesis and recent results. Tüba-Ar(X), 49-61.
• Erder, C. (2016). The world heritage convention as reflected in Turkey. In Aprile, H. & Doubleday, G. (Ed.), World heritage review (pp. 16-21). https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000247065.
• Erhan, K. (2019). Tekirdağ Arkeoloji ve Etnografya Müzesi. In Kozak, N. (Ed.), Online Türkiye Turizm Ansiklopedisi, https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/tekirdag-arkeoloji-ve-etnografya-muzesi.
• Hamnett, C. & Shoval, N (2003). Museums as flagships of urban development, in Hoffman, L. M. , Judd, D., & Fainstein, S. S. (Eds.), Cities and visitors: Regulating people, markets, and city space (pp. 219-236). Blackwell. https://doi.org/10.1002/9780470773673.ch12.
• Hoşkara, S., Lombardi, A., & Doğaner, S. (2021). Sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşmada kültürel mirasın korunması ve yönetiminin rolü: Disiplinlerarası bir yaklaşım (Role of cultural heritage conservation for reaching the sustainable development goals (SGDs): An interdisciplinary approach). Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 36(4), 1963-1976. https://doi.org/10.17341/gazimmfd.800950.
• Howard, S. (2019). Discourses of sustainability within archaeological heritage management.Doctoral dissertation, University of Birmingham http://etheses.bham.ac.uk/id/eprint/9201.
• ICOMOS (1990). Charter for the Protection and Management of the Archaeological Heritage. https://www.icomos.org/en/practical-information/179-articles-en-francais/ressources/charters-and-standards/160-charter-for-the-protection-and-management-of-the-archaeological-heritage.
• Jamieson, A. (2015). Developing strategies for sustainably managing archaeological collections. Journal of Eastern Mediterranean Archaeology and Heritage Studies 3(1), 71-77. https://www.muse.jhu.edu/article/576382.
• Kalaba, B. (2022). Kültürel mirasın sürdürülebilirliği kapsamında müzelerin önemi. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 102-112. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2447371.
• Merriman, N. J. (2010). The role of museums. Archaeology II. Paris: UNESCO-EOLSS, 271-287. https://www.eolss.net/sample-chapters/c04/E6-21-04-02.pdf.
• Mörel, H. K. (2007). Archaeology as an important resource towards sustainable development: The Case of İzmit. 38. ICANAS (International Congress of Asian and North African Studies, Vol. IV. Proceedings, 2085-2106. https://ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/M%C3%96REL-Hana-Koriech-ARCHAEOLOGY-AS-AN-IMPORTANT-RESOURCE-TOWARDS-SUSTAINABLE-DEVELOPMENT-THE-CASE-OF-IZMIT.pdf.
• Özdoğan, M. (1991). 1989 yılı Marmara Bölgesi araştırmaları ve Toptepe kazısı. In XII. Kazı sonuçları toplantısı I (pp. 345-375). Ankara Basımevi.
• Özdoğan, A., Akaç, F., & Işın, M. A. (2004). Tekirdağ Menekşe Çatağı, Doğu Çatak Kazısı. In 25. Kazı sonuçları toplantısı, 2, pp 421-34.
• Özer Sarı, F., & Nazlı, M. (2018). Sustaining cultural heritage by means of museums in an ever-changing world. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(1), 1-14. https://doi.org/10.21547/jss.316178.
• Özmen, S. S. (2023). Arkeolog adaylarının eğitici sergilemeye yönelik düşüncelerinin müze deneyimiyle geliştirilmesi (The development of archaeologist candidates' thoughts on educational exhibitions through museum experience). Uluslararası Müze Eğitimi Dergisi, 5 ("Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye’de Müzecilik ve Müze Eğitimi" Özel Sayısı), 1-15. https://doi.org/10.51637/jimuseumed.1357862.
• Özmen, S. S. (2024). Designing a simulated excavation in waterfront for school-aged children. In Özdamar, E. G., Karanfil, B., & Özcan Aktan, T., Tekirdağ design charrette: Sceanorios for waterfront. Tekirdağ Namık Kemal University.
• Report of the World Summit on Sustainable Development, Johannesburg, South Africa, 26 August-4 September 2002 (United Nations publication, Sales No. E.03.II.A.1 and corrigendum), chap. I, resolution 1, annex.
• Saraç, D. (2003). History of archaeological and cultural heritage management in Turkey and Europe: A look from the past to the present. Master’s Thesis. Bilkent Universitesi. http://hdl.handle.net/11693/29427.
• Savrum, M. (2011). Bademağacı Höyüğü’nde arkeolojik mirasın korunması değerlendirilmesi ve sürdürülebilirliğine yönelik sorunlar (Problems concerning the preservation, evaluation and sustainability of the archeological heritage in Bademağacı Höyük). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (4), 94-100. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/181758.
• Söderström, U. (2018). Contract archaeology and sustainable development: Between policy and practice. Licentiate Thesis, Department of Cultural Sciences, Linnaeus University Press. https://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:lnu:diva-77154.
• Stubbs, M. (2004). Heritage-sustainability: developing a methodology for the sustainable appraisal of the historic environment. Planning Practice & Research, 19(3), 285–305. https://doi.org/10.1080/0269745042000323229.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2015). Genel açıklamalı sözlük. TDK Yayınları.
• Tekirdağ İli Kültür Envanteri. (2014). Tekirdağ Valiliği Yayınları.
• Tuna, A. (2016). Arkeolojik sitlerin sürdürülebilirliği kapsamında arkeolojik parklar (Archaeological parks in the frame of sustainable archaeological sites). Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2), 110-122. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/178659.
• Turgut Gültekin, N., & Uysal, M. (2018). Kültürel miras Bilinci, farkındalık ve katılım: Taşkale Köyü örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 2030-2065. https://doi.org/10.26466/opus.446272. Türkiye Kültür Portalı (n.d.). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/tekirdag/genelbilgiler.
• Türkoğlu, İ. (2020). Sürdürülebilir Kalkınmada Kültür Mirasının Yeri ve Önemi. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(20), 117-143. https://doi.org/10.33207/trkede.692194
• Yücel, E. (2002). Ord. Prof. Dr. A. Müfid Mansel'in başlattığı Trakya kazılarının dünü ve bugünü. Anadolu Araştırmaları (XVI), 605-616
• Usta, F., & Gafar, B. Ü. (2022). A study on transferring cultural heritage assets in Isparta province to new generations through high school students. Journal of Tourism Theory and Research, 8(1), 14-20. https://doi.org/10.24288/jttr.1050555
• Vargün, Ö. (2022). Teknolojinin belirleyiciliğinde müzelerde dijitalleşme süreci ve insan odaklı tasarım yaklaşımları (Determination of technology, the digitalization process in museums and human-oriented design approaches). İdil, 92, 565-584. https://doi.org/10.7816/idil-11-92-09.
• Woodhead, C. (2023). Caring for cultural heritage An integrated approach to legal and ethical initiatives in the United Kingdom. Cambridge University Press.
• Zbuchea, A., Bira, M. & Anghel, S. (2022). Archaeology and sustainable development in the public eye, Strategica, 4(2), 648-668.