Sosyal Dezavantajlı Bölgedeki Ortaokul Öğrencilerinin Anneye Bağlanma ve Sosyal Destek Algısı

Yıl 2018, Sayı: 33, 79 - 90, 01.04.2018

Hatice Bekir , Güldeniz Arbaş Remzi Aydın

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.1885

Öz

Bu Araştırma, sosyal dezavantajlı bölgede yaşayan ortaokul öğrencilerinin anneye bağlanma ve sosyal destek algılarını belirlemek amacı ile planlanmış ve yürütülmüştür. Nicel araştırma desenlerinden betimsel ilişkisel tarama modelinde olan bu çalışmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim ve öğretim yılında Diyarbakır İli Silvan İlçesine bağlı bir köyde bulunan bir ortaokul’un 5.6.7.ve 8.sınıflarına devam eden 211 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılımda gönüllülük esas alınmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından toplanmış ve verilerin toplanmasına geçmeden önce öğrencilere çalışma ile ilgili bilgilendirme yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan genel bilgi formunun yanında “Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri II (YİYE-II) – Orta Çocukluk Ölçeği- Anne Formu” ile “Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Gözden Geçirilmiş Formu (ÇBASDÖ)” kullanılmıştır. Çalışmada verilerin analizi SPSS 21.0 programı ile yapılmış ve analizlerde %95 güven ile çalışılmıştır. Normallik testi sonucu ölçek puanlarının normal dağılıma uygun olmadığının belirlenmesi sebebi ile puanların kişisel değişkenlere göre farklılık gösterme durumunun analiz edilmesinde parametrik olmayan test tekniklerinden Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleri, öğrencilerin çok boyutlu algılanan sosyal destek ve alt boyutları ile bağlanma ve alt boyut düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacı ile Spearman Korelasyon testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çok boyutlu algılanan sosyal desteğin aile boyutu, arkadaş boyutu ve çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği ile bağlanmanın kaygı boyutu arasında negatif yönlü zayıf bir ilişki bulunmuştur (p

Anahtar Kelimeler

Sosyal dezavantaj, ortaokul öğrencileri, anneye bağlanma, sosyal destek algısı

Maternal attachment and Social Support Perception of Secondary School Students in A Socially Disadvantaged Region

Öz

This study was designed and made to detect level of maternal attachment and social support perception of the secondary school students living in a socially disadvantaged region.Designed as a descriptive relational screening model, the study group consisted of 211 secondary school students to have attended at the 5th, 6th, 7th and 8th grades of a village affiliated to Silvan District of Diyarbakır Province. A general information form prepared by the researchers and “Experiences in Close Relations Inventory II- Middle Childhood Period-Mother Form” and revised form of “Multi-Dimensional Perceived Social Support Scale” were used as data collection tool in the scope of the study. Study data analyses were made using SPSS 21.0 package program. At the end of the study, anxiety dimension of attachment was found to have a low-level relationship with the family and peer dimensions of multi-dimensional perceived social support and Multi-Dimensional Perceived Social Support Scale(p

Anahtar Kelimeler

Social disadvantage, secondary school students, maternal attachment, social support perception

Kaynakça

• Ainsworth, M. D., Blehar, M. C., Waters, E. ve Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the strange situation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Baltacı, H. Ş. ve Karataş, Z. (2015). Ortaokul öğrencilerinin yılmazlık düzeylerinin yordayıcısı olarak algılanan sosyal destek, depresyon ve yaşam doyumu: Burdur Örneği. Eurasian Journal of Educational Research, 15(60), 111-130.
• Bowlby, J. (1973). Attachment and loss Vol II: Seperation. New York: Basic Books.
• Bowlby, J. (1982). Attachment and loss: Vol I. Attachment (2. baskı). New York: Basic Books.
• Brenning, K., Soenens, B., Braet, C. ve Bosmans, G. (2011). An adaptation of the experiences in close relationships scalerevised for use with children and adolescent. Journal of Social and Personal Relationships, 28, 1048-1072.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cassidy, J. (1999) The nature of the child’s ties. J. Cassidy ve P. Shaver, (Ed.), Handbook of attachment: Theory, research and clinical applications. New York: Guilford.
• Cobb, S.(1976). Social support as a Mediator of Life Stres. Psychosomatic Medicine, 38, 300-314.
• Çakmak, A. ve Şahin, H. (2017).Ortaokula devam eden öğrencilerin algıladıkları sosyal desteğin okul tükenmişliğine etkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 569-582.
• Eker, D., Arkar, H. ve Yaldız, H. (2001). Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Gözden Geçirilmiş Formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12 (1), 17-25.
• Green, S.B. ve Salkind, N.J. (2007). Using SPSS for windows and macintosh: analyzing and understanding data. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education Inc.
• Karadağ, İ.(2007).İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarının sosyal destek kaynakları açısından incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kırımer, F., Akça, E. ve Sümer, N. (2014). Orta çocuklukta anneye kaygılı ve kaçınan bağlanma: Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II orta çocukluk dönemi ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Türk Psikoloji Yazıları 17(33), 45-57.
• Levitt, M. J., Guacci-Franco, N., & Levitt, J. L. (1994). Social support and achievement in childhood and early adolescence: A multicultural study. Journal of Applied Developmental Psychology, 15, 207-222.
• Lieberman, M., Doyle, A. B. ve Markiewicz, D. (1999). Developmental patterns in security of attachment to mother and father in late childhood and early adolescence: Associations with peer relations. Child Development 70 (1), 202-213.
• Main, M., Kaplan, N. ve Cassidy, J. (1985). Security in infancy, childhood, and adulthood: A move to the level of representation. Monographs of The Society for Research in Child Development, 50(1-2), 66- 104.
• Nowakowska, S. S. (2014). Measuring adolescents' perceptions of academic social support: the relationship between academic social support, global social support, and level of functioning. Master’s thesis, Northern Illinois University, DeKalb, IL.
• Öztürk H. ve Şirin A. (2000).Doğum yapan annelerde algılanan sosyal destek faktörlerinin ve bunlara etki eden faktörlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 16, 31-40.
• Sağlam, S.(2007).Lise öğrencilerinin ana-baba iletişimi sosyal destek ve ana-baba tutumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi.Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Şahan, B. ve Duy, B. (2017). Okul tükenmişliği: okula bağlanma, sosyal destek ve öz yeterliliğin yordayıcı rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1249-1270.
• Sumbaş, E. ve Sezer, Ö.(2017).Ortaokul öğrencilerinin anne babaya bağlılıklarının incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 1(18), 288-310.
• Sümer, N. ve Anafarta-Şendağ, A.(2009). Orta çocukluk döneminde ebeveynlere bağlanma, benlik algısı ve kaygı . Türk Psikoloji Yazıları 24(63), 86-101.
• Tavşancıl, E.(2005).Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi.Ankara: Nobel.
• Temel, Z. F. ve Aksoy, A.(2016).Ergen ve gelişimi (4.Basım).Ankara:Nobel.
• Ünal, A.Ö.(2011).Lise öğrencilerinin yaşam doyumlarının bazı değişkenlere göre yordanması.Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Verschueren, K. ve Marcoen, A. (2005). Perceived security of attachment to mother and father: Developmental differences and relations to self-worth and peer relationships at school. K. A. Kerns ve R. A. Richardson, (Ed.), Attachment in middle childhood içinde (212-230). New York: Guilford.
• Yavuzer, H.(1986).Ergenlik çağında gelişmeyi etkileyen güçler.İstanbul:Boğaziçi Üniversitesi.
• Yavuzer, H.(1993).Çocuk psikolojisi.İstanbul:Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, İ. (1998).Akademik başarı düzeyleri farklı olan lise öğrencilerinin bazı değişkenlere göre sosyal destek düzeyleri.Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2, (10),33- 45.
• Zimet, G.D., Dahlem, N.W., Zimet, S.G. ve Farley, G.K.(1988). The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment, 52, 30-41.
• Bekir, H., Arbaş, G. & Aydın, R. (2018). Sosyal Dezavantajlı Bölgedeki Ortaokul Öğrencilerinin Anneye Bağlanma ve Sosyal Destek Algısı. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 79-90.