DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARA İLİŞKİN TÜRK MEVZUATININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 71, 1467 - 1482, 15.07.2019

Ensari Yücel

https://doi.org/10.17755/esosder.533810

Öz

Doğrudan
yabancı yatırımlar bir ülkenin büyümesi, ihracat ve istihdamın artması,
teknoloji ve iş tecrübesinin aktarımında önemli rol oynar. Doğrudan yabancı
yatırım kararlarında, ev sahibi ülkenin makroekonomik göstergelerinin yanı sıra
söz konusu ülkenin mevzuatının yabancı yatırımcıya sağladığı hukuki teşvikler
ve korumalar önemli rol oynar. Çalışmada, analiz yöntemi kullanılarak
Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin hukuki düzenlemelerin gelişim
süreci ve konuya ilişkin Türk mevzuatında sağlanan hukuki teşvik ve korumalar
ele alınmaktadır. Türk mevzuatında bu alanı düzenleyen temel düzenleme Doğrudan
Yabancı Yatırımlar Kanunu’dur. Kanun doğrudan yabancı yatırımcıya önemli teşvik
ve korumalar getirmiştir. Kanun’da yabancı yatırımcının tanım ve kapsamı geniş
tutulmuş, zorunlu sermaye miktarı kaldırılmış, izin ve onay sistemi yerine bildirim
sistemi getirilmiş, ihtilafların çözümünde tahkime başvuru hakkı tanınmış ve
transferler üzerinde herhangi bir kısıtlamaya yer verilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırım, Türk Yatırım Mevzuatı, Yabancı Yatırımcıya Sağlanan Korumalar ve Teşvikler

EVALUATION OF TURKISH LEGISLATION ON FOREIGN DIRECT INVESTMENTS

Öz

Foreign direct investments play an important role in
the growth of a country, and the increase of exports and employment, and the
transfer of technology and work experience. In addition to the macroeconomic
indicators of a host country, the legal incentives and protections provided are
effective to attract foreign direct investments. In this research, developments
of Turkish legal regulations on foreign direct investment and legal incentives
and protections provided are studied. The basic regulation of Turkish
Legislation is the Foreign Direct Investment Act. The Act introduced
significant incentives and protections to foreign direct investors. The
definition and scope of foreign investors were kept broad, the minimum
requirement for foreign capital was removed, the notification system was
introduced, applying for arbitration in dispute resolution was granted and no
restrictions were imposed on transfers.

Anahtar Kelimeler

Foreign Direct Investment, Turkish Foreign Investment Legislation, Protections and Incentives Provided to Foreign Investors

Kaynakça

• Akıcı, Z. (2014). Neden İstanbul Tahkim Merkezi? Journal of Yaşar University. https://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2014/01/3-Ziya-AKINCI.pdf. adresinden alındı
• Akıncı, Z. (2007). Milletlerarası Tahkim (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Anayasa Mahkemesinin 11.3.2008 tarihli ve E. 2003/71, K. 2008/79 sayılı Kararı. 6 15, 2018 tarihinde https://www.mevzuat.com/anayasa-mahkemesinin-e-2003-71-k-2008-79-sayili-karari-5-6-2003-tarihli-ve-4875-sayili-kanun-ile-ilgili-/ adresinden alındı
• Anayasa Mahkemesinin 5.2.1976 tarih ve E.1975/179, K.1976/8 sayılı Kararı ( ). Aralık 29, 2018 tarihinde http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/5a4e8ba0-1f7c-4995-83c0-3e740b52a52d?excludeGerekce=False&wordsOnly=False adresinden alındı
• Aydemir, C., Arslan, İ., & Uncu, F. (2012). Doğrudan Yabancı Yatırımların Dünya’daki ve Türkiye’deki Gelişimi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 69 - 104.
• Baklacı, P., & Akıntürk, E. (2008). Foreign Direct Investment in Turkey: Legal Framework. International Journal of Emerging and Transition Economies, 231-245.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2018, 10 5). https://www.csgb.gov.tr/uigm/contents/yabancilar/dogrudanyabanciyatirimlar adresinden alındı
• DEİK. (2012 ). 10 Soruda YKTK Anlaşmaları. İstanbul: DEİK Yayınları.
• Dündar, E. (2014). Uluslararası Ticaret Hukukunda Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Çok Uluslu Şirketler İncelemesi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 41(2), 273-282. doi:10.14783/ÖNERİ.2014414427.
• Ekinci, A. (2011). Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Büyüme ve İstihdama Etkisi: Türkiye Uygulamamsı (1980-2010). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 71-96.
• Ekşi, N. (2010). Milletlerarası Ticaret Hukuku. içinde İstanbul: Beta Yayınları.Erzurumlu, Y. O., & Gozgor, G. (2014). Co-movement of Foreign Direct and Portfolio Investments in Central and Eastern Europe. International Journal of Economics and Financial Issues, 4(3), 457-484.
• Gökyayla, D., & Sürel, C. (2004). 4857 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve Getirdiği Yenilikler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(2), 131-167.
• Gullu, İ., & Kılıç, N. (2017). An Evaluation of the Attractiveness of Turkish Economy in Terms of Foreign Direct Investments. EJSDR, 2(1), s. 70-79.
• Kayıhan, Ş. (2010). Uluslararası Ekonomi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Keho, Y. (2016). Do Foreign Direct Investment and Trade lead to Lower Energy Intensity? Evidence from Selected African Countries. International Journel of Energy Ekonomics and Policy (IJEEP), 6(1), 1-5.
• Steyt, J. (2006). Comparative Foreign Direct Investment Law: Determinants of the Legal Framework and the Level of Openness and Attractiveness of Host Economies. LL.M. Graduate Research Papers, 1(1), s. 1-143.
• Şahbaz, A., Buluş, A., & Kaleci, F. (2016). The Relationship between Openness, Foreign Direct Investment, and Poverty: The Case of Turkey. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(4), 1106-1117. doi:10.21547/jss.265500.
• Şimşek, M., & Behdioğlu, S. (2006). Türkiye’de Dolaysız Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Uygulamalı Bir Çalışma. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), s. 47-65.
• Tatoğlu, E., & Kula, V. (1998). An Analysis of Foreign Direct Investment Activity in Turkey. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1-2), s. 141-170.
• Tiryakioğlu, B. (2003). Doğrudan Yatırımların Uluslararası Hukukta Korunması. Ankara: Dayanırlı Hukuk Yayınları.
• Topallı, N. (2015). Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyüme ve Yüksek Teknoloji İhracatı Arasında Bir Nedensellik İlişkisi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(1), 275-285.
• UNCTAD. (2017). World Investment Report 2017. United Nations. 2018 tarihinde https://unctad.org/en/PublicationsLibrary/wir2017_en.pdf adresinden alındı
• Uslu, K., & Sözen, İ. (2006). Ortadoğu Ülkelerinden Türkiye’ye Yönelik Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketleri. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 21(1), s. 77-98.
• World Bank . (1992). Legal Framework fort he Treatment of Foreing Investment:Guidelines. The World Bank Group. 5 25, 2018 tarihinde http://documents.worldbank.org/curated/en/955221468766167766/pdf/multi-page.pdf adresinden alındı
• Yased. (2016). Uluslararası Yatırımcılar Derneği. 8 15, 2018 tarihinde www.yased.org.tr: http://www.yased.org.tr/ReportFiles/2016/UDY_Haziran_2016.pdf , 15.11.2018 adresinden alındı
• Yılmaz, L. (2006). 4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 173-190.
• Yücel, E. (2017). İslam Hukukunda Tahkim ve Katılım Bankalarında Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözümü. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, 3(2), 137-160.