KLASİK TÜRK ŞİİRİNE KLASİK OLMAYAN YAKLAŞIMLAR: BÂKÎ, YAHYÂ, NEDÎM ÖRNEĞİNDE KLİŞELERİN SORGULANMASI

Yıl 2018, Cilt: 28 Sayı: 2, 63 - 75, 31.07.2018

Fettah Kuzu

https://doi.org/10.18069/firatsbed.460919

Öz

Günümüzde klasik Türk şiiri sahasındaki çalışmaların
temel problemlerinden biri, belli şairler ve şiirleri hakkında verilmiş
birtakım hükümlerin zaman içerisinde kesinlik kazanarak araştırmacıların ortak
görüşü hâline gelmesidir. İlk örnekleri tezkirelerde görülmeye başlanan şair ve
şiir eleştirisi zaman içerisinde edebiyat tarihlerinin yazılmasıyla gelişimini
sürdürmüş ve belli dönemlerin usta şairleri ve onların şiirleri hakkında önemli
değerlendirmeler yapılmıştır. Ancak edebî eleştiri sahasındaki bu çalışmalarda
şairler ve şiirleri ile ilgili ortaya koyulan değerlendirmeler zaman içerisinde
mutlak gerçekler olarak kabul edilmek suretiyle sorgulanması güç doğrulara
dönüşmüşlerdir. Bu çalışmada genelde sosyal bilimlerin özelde de edebiyat
araştırmalarının özüne aykırı biçimde dogmatik bir anlayışla mutlak doğrular
veya gerçekler olarak kabul edilen birtakım mülahazalar, klasik Türk
edebiyatının usta şairlerinden Bâkî, Şeyhülislam Yahyâ ve Nedîm hakkında ileri
sürülmüş birtakım hükümler çerçevesinde ele alınmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bâkî, Yahyâ, Nedîm, mahallileşme, İstanbul Türkçesi, klişe

Non-Classical Approaches to Classical Turkish Poetry: Examining Cliches within the Sample of Baki, Yayha, Nedim

Öz

One of the main problems of today’s works in the field
of classical Turkish poetry is that some estimations, by obtaining certainity
in time, about certain poets and their poems become the common view of
researchers. Criticism upon poets and their works which is first seen in
tezkires (collections of poet biographies) has maintained its development by literary
history works and some important evaluations have been realised about notable
poets and their poems of certain periods. However, reviews being put forth by these
works within the field of literary criticism have transformed into unquestionable
facts by being accepted as absolute truths about poets and their poems.

In this study with a dogmatical understanding, which
is against the nature of social sciences in general and literary searches in
particular, some evaluations accepted as absolute truths and realities are
tried to be discussed within the frame of certain estimations suggested about
Baki, Yahya and Nedim who are considered among the greatest poets of classical
Turkish literature. 

Anahtar Kelimeler

Baki, Yahya, Nedim, localization, Istanbul Turkish, cliche

Kaynakça

• Bâkî Dîvânı (2015). (S. Küçük, Haz.), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Çavuşoğlu, Mehmet (1991). BÂKÎ. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C.4, s.537-540, İstanbul: TDV Yayınları
• Gibb, E.J.Wilkinson (1999). Osmanlı Şiir Tarihi III-V. (A. Çavuşoğlu, Çev.). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kabaklı, Ahmet (2008). Türk Edebiyatı II. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kaya, Bayram Ali (2013). YAHYÂ EFENDÎ, Zekeriyyâzâde. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C.43, s. 245-246, İstanbul: TDV Yayınları.
• Köprülü, Fuad (1999). Edebiyat Araştırmaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Macit, Muhsin (2006). NEDÎM. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C.32, s. 510-513, İstanbul: TDV Yayınları
• Mengi, Mine (1999). Eski Türk Edebiyatı Tarihi Edebiyat Tarihi-Metinler. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Nedîm Dîvânı (2004). (A. Gölpınarlı, Haz.). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Nedîm Dîvânı (2017). (M. Macit, Haz.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• (http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56214,nedim-divanipdf.pdf?0)
• Şentürk, A. Atilla ve Kartal, Ahmet (2005). Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları
• Şeyhülislam Yahyâ Divânı (2001). (H. Kavruk, Haz.). Ankara: MEB Yayınları.
• Tanpınar, A. Hamdi (2001). 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.