GELENEĞİN GÜNCELLENMESİ BAĞLAMINDA BİR KARŞILAŞTIRMA: KAN TURALI HİKÂYESİ VE KAN TURALI OYUNU

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 200 - 213, 24.08.2019

Hüseyin Ezilmez

Öz

Kültür
varlıklarımızın yaşanılan çağa göre güncellenmesi meselesi son yıllardaki halk
bilimi çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Sözlü kültür ortamından
derlenip yazıya geçirilen ve bu vasıtayla günümüze ulaşan halk bilimi
ürünlerimizin güncellenerek yeni nesillere aktarılması kültürel devamlılık için
son derece önemlidir. Türk kültürünün vazgeçilmez eseri Dede Korkut Kitabı da
zamanımızın sosyokültürel  şartlarına
uygun olarak pek çok  yeni formda
güncellenmiş; kültür, sanat ve edebiyata ilham kaynağı olmuştur.

                Bu makalede Türk kültür ve edebiyatının zirve teşkil
eden eserlerinden biri olan Dede Korkut Kitabı’nın “Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı
Boyu” adlı altıncı hikâyesi ile Kıbrıs Türk edebiyatı oyun yazarlarından
İbrahim Türkey Öztiğin’in kaleme aldığı “Kan Turalı” adlı oyun
karşılaştırılmıştır. İki eser arasındaki karşılaştırmanın nirengi noktaları
şahıs kadrosu, zaman-mekân unsurları ve olay örgüsü olmuştur. Makalenin giriş
bölümünde “gelenek” terimi kısaca tanımlanıp özelliklerinden söz edilmiş ve
“geleneğin güncellenmesi” kavramı üzerinde durulmuştur. Sonra iki eser
arasında; şahıs kadrosu, zaman-mekân öğeleri ve olayların işlenişi
bakımlarından görülen benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmiştir. Bu
bağlamda geleneğin, Dede Korkut’tan oyunlaştırılan “Kan Turalı” adlı eserde ne
ölçüde yaşatıldığı, değiştirildiği ve geleneğin güncellenmesinin ne kadar
başarılı olup olmadığı değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise geleneğin
değişmeye izin veren bir yapı ihtiva ettiği, Kan Turalı oyununun bunun başarılı
bir örneği olduğu ortaya konmuş ve geleneğin güncellenip kültürel devamlılığın
sağlanabilmesi için bazı önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Kan Turalı, Oyun, Güncelleme

Kaynakça

• Prof Dr. Oğuz Karakartal, Prof. Dr. Umay Türkeş Günay, Yrd. Doç. Dr. Emin Onuş.