Rehber Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Demografik Değişkenlere ve Faktörlere Göre İncelenmesi

Yıl 2018, Sayı: 12 - Güz, 171 - 222, 25.12.2018

Muhammet Ü. Öztabak

https://doi.org/10.16947/fsmia.502230

Cited By: 4

Öz

Tükenmişlik; bir enerji, idealizm, perspektif ve amaç kaybıdır ve sürekli stres, umutsuzluk

ve çaresizlik duygularına neden olan fiziksel, duygusal ve zihinsel bir tükenme durumudur.

Tükenmişlik kavramı insanlara yüz yüze hizmet veren ve insan merkezli meslek

dallarında daha fazla görülmektedir. Bu mesleklerden birisi de rehber öğretmenlik/psikolojik

danışmanlıktır. Rehber öğretmenler eğitim kurumlarında yöneticiler, öğretmenler,

öğrenciler ve ailelerle en çok iletişim halinde olan bireylerdir. Yoğun insan ilişkileri

içinde olan rehber öğretmenlerin tükenmişlik yaşama ihtimallerin diğer bireylere kıyasla

daha fazla olduğu düşüncesine dayandırılan bu çalışmada devlet okullarında görev yapan

rehber öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve buna etki eden faktörler farklı değişkenlere

göre incelenecektir. Araştırmanın örneklemini, İstanbul ili Avrupa yakasında farklı

okul kademelerinde çalışan 75 rehber öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri

Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin uygulanması ile elde edilen sonuçlar ile yöneltilen iki

adet açık uçlu soruların yanıtlarından elde edilmiştir. Verilerin nicel analizinde SPSS istatistik

paket programı, açık uçlu anket soruları için de içerik analizi tekniği kullanılmıştır.

Rehber öğretmenlerin ölçeğin duygusal tükenme ve duyarsızlaşma alt boyutlarında

düşük, kişisel başarı alt boyutunda ise yüksek puan aldıkları saptanmıştır. Ayrıca rehber

öğretmenlerin tükenmişlik düzeyini okulun fiziki durumu, rehber öğretmenlerin kişisel

algısı ve mesleki problemler olmak üzere üç alt boyutun etkilediği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, mesleki tükenmişlik, rehber öğretmen, psikolojik danışman, öğretmen

Examination of Occupational Burnout Levels of School Counsellors According to Some Demographic Variables and Factors

Öz

Burnout; a loss of energy, idealism, perspective and purpose, and a state of physical,

emotional and mental exhaustion that causes feelings of constant stress, hopelessness, and

helplessness. The concept of burnout is more common in people-centred professions that

serve people face-to-face. One of these occupations is school counsellor / psychological

counselling. School counsellors are the people most in contact with the administrators,

teachers, students and families in the educational institutions. In this study, which is based

on the assumption that guide teachers in intensive human relationships are more likely to

experience burnout than other individuals, burnout levels and affecting factors of school

counsellors working in public schools will be examined according to different variables.

The sample of the research consists of 75 school counsellors working in different school

levels in the province of Istanbul. The data of the study were obtained from the application

of the Maslach Burnout Inventory and the responses from two open-ended questions.

SPSS statistical package program was used for the quantitative analysis of the data and

content analysis technique was used for the open-ended survey questions. It was found

that the school counsellors had low scores in the emotional exhaustion and depersonalization

subscales and high scores in the personal accomplishment subscale. In addition, it is

observed that the burnout level of the school counsellors affected the physical condition

of the school, personal perception of the school counsellors and professional problems.

Anahtar Kelimeler

Burnout, occupational burnout, school counsellor, psychological counsellor, teacher

Kaynakça

• Akten, Serkan, “Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi”,(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne Trakya ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Edirne, 2007.