Yemekten Önce ve Sonra Tuz Yemeyi Tavsiye Eden Rivâyetlere Dair Bir Araştırma

Yıl 2018, Sayı: 12 - Güz, 379 - 403, 25.12.2018

Üzeyir Durmuş

https://doi.org/10.16947/fsmia.502281

Öz

Yemekten önce ve sonra tuz yemenin sünnet olduğuna dair bir ön kabul toplumumuzda

oldukça yaygındır. Tespitlerimize göre bu ön kabulün en eski hadis dayanağı el-Hâris

b. Ebû Üsâme’nin el-Müsned’idir. Bu eserdeki merfûʿ bir rivâyette Hz. Peygamber’in

Hz. Ali’ye yemekten önce ve sonra tuz yemesini tavsiye ettiği görülmektedir. Ancak muhaddisler,

senedinde bulunan –biri hadis uydurmakla itham edilen– üç çok zayıf râvî

nedeniyle bu rivâyetin çok zayıf veya mevzûʿ olduğunu belirtmişlerdir. Hadisin mevkûf

rivâyetinin durumu da pek farklı değildir. Bununla birlikte Ebû Tâlib el-Mekkî ve Gazzâlî

gibi bazı âlimler hadis konusunda otorite olmadıklarından dolayı olsa gerek bu mevkûf

rivâyete kitaplarında yer vermişler ve bu uygulamanın yemek âdâbından olduğunu söylemişlerdir.

Daha sonra bu ön kabul Gazzâlî ve Geylânî gibi âlimlere karşı halkın derin

itimadından dolayı hızla yayılmış ve orucun tuzla açılmasının sünnet olduğu şeklinde bir

inanış da buna eklenmiştir. Makalede konunun teknik detayları açıklandıktan sonra dinin

temel kaynaklarını değil de kişileri mutlak olarak referans almanın mevzûʿ rivâyetlerin

yayılıp sahîh hadislerin geri planda kalması noktasında çok etkili olduğuna ve bu tutumun

zararlarına dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Gazzâlî, yemek, tuz, mevzûʿ hadis

A Research on the Narrations that it Advises Eat Salt Before and After Meal

Öz

An acceptance that it is a Sunnah to eat salt before and after meal it is very common

in our community. According to our findings, the oldest hadith support of this acceptance

is al-Musnad of al-Harith b. Abū Usāma. It seems in the narration marfūʿ in this book that

The Holy Prophet advised Ali to eat salt before and after meals. However, the muhaddiths

stated that this narration is very daʿīf or fabricated, because of the three very daʿīf narratives

in its sanad that one of the three narratives who were accused with the fabricating

hadith. The conditions of the its narration mawqūf are not very different. However, some

scholars such as Abū Tālib al-Makkī and Ghazālī did not have authority over the hadith,

so they mentioned this narration mawqūf in the their books and said that this practice was

in the rules of eating. Later, this acceptance spread rapidly due to the deep reverence of

the people against the scholars like Ghazālī and Jīlānī and added to the belief that sunnah

is opening the fasting opening with salt. In article, after the technical details of the subject

have been explained, it has been noted that the absolute sources of reference of religion

not the basic sources of religion are very effective at spreading the fabricated hadiths and

keeping the sahīh hadiths on the background and the damage caused by this attitude has

been noted.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Ghazālī, eat, salt, fabricated hadith

Kaynakça

• Aclûnî, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Muhammed b. Abdilhâdî el-Cerrâhî el-Aclûnî,Keşfü’l-ḫafâ ve müzîlü’l-ilbâs ʿamme’ştehera mine’l-eḥâdîs alâ elsineti’n-nâs,Kâhire, el-Mektebetü’l-asriyye, 2000.