TOKAT- AMASYA KARAYOLU ÇEVRESİNDE DOĞAL OLARAK YETİŞEN KUŞBURNUNDA (Rosa sp) MESAFEYE BAĞLI OLARAK KİRLİLİĞİN BELİRLENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 3, 118 - 129, 15.12.2018

Mehmet Güneş Ergin Çilali

Öz

Bu çalışma, Amasya-Tokat karayolunun 15-21’nci km’leri
arasında doğal olarak yetişen ve egzoz emisyonuna maruz kalan kuşburnu bitkilerinde
ağır metal birikimini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada; karayoluna
0, 25, 50, 100, 200, 500, 1000
m mesafelerde yetişen kuşburnu bitkilerinin yaprak,
meyve ve bitki taç izdüşümündeki toprak örnekleri alınmıştır. Toplanan örnekler yaş yakma yöntemine göre
ekstrakte edilerek; kadmiyum, kobalt, krom, bakır, demir, mangan, nikel, kurşun
ve çinko ağır metalleri ICP (Perkinelmer Inc. Optima 2100 DV) cihazında
okunmuştur.  Çalışma sonucunda kuşburnunun mesafe ile ilişkili olarak ortam
kirlenmesinden etkilenmediği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kirlenme, egzoz gazı, Rosa, karayolu, mesafe

Kaynakça

• Alloway B (1990). Heavy metals in soils. Blackie and Sou Ltd., Glasgow and London.
• Anonim (2011). Karayolları Genel Müdürlüğü/Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı. http://w.w.w.kgm.gov.tr./Siteollection[mages/KGMmages/Trafik/HacimHaritası/trafikharita2010pdf. (05.05.2011).
• Başar H, Okur N ve Aydınalp C (2001). Bursa Ovası’nda Nilüfer çayı ile sulanan şeftali bahçelerinin ağır metal kirliliğinin araştırılması. TÜBİTAK-TOGTAG, Proje No: Tarp-2397s.
• Başgel S and Erdemoğlu SB (2006). Determination of mineral and trace elements in some medicinal herbs and their infusions consumed in Turkey. Science of the Total Environment 359, 82-89.
• Bergmann N (1993). Ernährungsstörungen bei Kulturpflanzen, Dritte Erweiterte Auflage, Gustav Fisher Verleag Jena, Stutgart.
• Canözer Ö, Fırıncı H, Çakır M, Özilbey N, Püskülcü G, Kılınç N. Kılınç, Dikmelik Ü ve Aksalman A (1984). Ege Bölgesi önemli kiraz çeşitlerinin bitki besin element durumları ve toprak bitki ilişkileri. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, Bornova, İzmir 74s.
• Deveciler H (2005). Uludağ Üniversitesi tarımsal uygulama ve araştırma merkezi tarım topraklarının ağır metal içeriklerinin incelenmesi. U.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
• El-Bassam N and Tietjen C (1977). Municipal sludge as organic fertilizer with special reference to the heavy metals constituents in soil. Organic Matter Studies, Vol 2 IAEE, Vienna, 253 p.
• Elmacı ÖL (1995). Güney Marmara Bölgesi sanayi domates alanlarındaki toprak, sulama suyu ve domates (Lycopersicum esculentum) meyvelerinde ağır metal içeriklerinin belirlenmesi. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Ercişli S (2007). Chemical composition of fruits in some rose (Rosa spp.) species. Food Chemistry, 104, 1379-1384.
• Goncharuk EJ and Sidorenka GJ (1986). Hygienic regulation for chemical substance in soils. Medicina, Moscow, 320 p.
• Hakerlerler H, Anaç D, Okur B ve Saatçi N (1994). Gümüldür ve Balçova’daki satsuma mandarin bahçelerinde ağır metal kirliliğinin araştırılması. E.Ü. Araştırma Fonu Proje No: 92-ZRF-47, Bornova-İzmir.
• Haktanır K, Sözüdoğru S, Karaca A, Arcak S, Çimen F, Topçuoğlu B, Türkmen C ve Yıldız H (2010). Muğla-Yatağan termik santrali emisyonlarının etkisinde kalan tarım ve orman topraklarının kirlilik veri tabanının oluşturulması ve emisyonların vejetasyona etkilerinin araştırılması. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi. Cilt: 2, Sayı: 1, ISSN: 1309-1107, Ankara.
• Kabata-Pendias A and Pendias H (1979). Current problems in chemical degredation of soils, paper presented at the conf. on soil and plant analyses in environment protection. Falenty/Warsaw.
• Kabata-Pendias A and Pendias H (1992). Trace elements in soil and plants and edition CRS PRESS, London.
• Kaçar B ve İnal A (2008). Bitki Analizleri. Nobel Yayınları No: 1241, Ankara.
• Katkat AV, Özgümüs A ve Basar H (1994). Bursa yöresindeki şeftali ağaçlarının demir, çinko, bakır ve mangan ile beslenme durumları. Turkish J. of Agricultural and Forestry, 18: 447-457.
• Kitagishi K and Yamane I (1974). Heavy metal pollution in soils of Japan. Japon Science Society Press. Tokyo, 302 p.
• Kızılkaya R, Karaca A ve Arcak S (1998). Samsun yöresi topraklarında Zn/Cd oranı ve bu oran ile iz element ve ağır metaller (Fe, Cu, Mn, Pb, Ni) arasındaki ilişkiler. I. Ulusal Çinko Kongresi Bildiriler Kitabı, p 501–509.
• Kloke A (1979). Content of arsenic, cadmium, chromium, fluorine, lead, mercuryn and nickel in plants grown on contamined soil, paper presented at United Nations-ECE Symp. on Effect of Air-Borne, Pollution on Vegetation, Warsaw, August 20, 192 p.
• Kloke A (1982). Erläuterungen zur klärsch lamm verordnung and wirtsch. Forsch.. Soderhs. 39: 302-308.
• Levent A, Alp Ş, Ekin S and Karagöz S (2009). Trace heavy metal contents and mineral of Rosa canina fruıts from Van region. Eastern Anatolıa, Turkey. Reviews in Analytical Chemistry. DOI: 10.1515/REVAC.2010.29.1.13
• Lindsay WL and Norvell WA (1978). Development of a DTPA soil test for zinc, İran, manganase and copper. Soil Sci. Soc. Amer. Proc., 42: 421-428.
• Linzon SN (1978). Phytotoxicology excessive levels for contaminants in soil and vegetation. Report of Ministry of the Environment, Ontorio, Canada.
• Mengel K and Kirkby E (1987). A principles of plant nutrition, publ. ınt. potash ınst. Bearn, Switzerland.
• Munzuroglu Ö ve Gül Ö (2000). Ağır metallerin elma (Malus sylvestris miller cv. golden)’ da polen çimlenmesi ve polen tüpü gelişimi üzerine etkileri. Türk J.Biol 24 p: 677–684.
• Özcan MM, Ünver A, Uçar T and Arslan D (2008). Mineral content of some herbs and herbal teas by infusion and decoction. Food Chemistry, 106, 1120-1127.
• Özgümüş A (1988). Bursa yöresindeki şeftali ağaçlarında görülen klorozun toprak ve bitki analizi ile incelemesi. U.Ü. Yayınları No: 7–016–0176.
• Saatçi F, Hakerlerler H, Tuncay H ve Okur B (1988). İzmir ili civarındaki bazı önemli endüstri kuruluşlarından tarım arazileri ve sulama sularında oluşturdukları çevre kirliliği sorunu üzerinde bir araştırma. E.Ü. Araştırma Fonu Proje No: 127, Bornova-İzmir.
• Şekeroğlu N, Özkutlu F, Kara SM and Özgüven M (2008). Determination of cadmium and selected micronutrients in commonly used and traded medicinal plants in Turkey. J Sci Food Agric., 88, 86-90.
• Schachtschabel P and Blume HP, Hartge KH and Schwertmann U (1984) Lehrbuch der Bodenkunde, F. Enke Verlag, Stuttgart, 441 p.
• Schefferf F and Schachtschabpe P (1989). Lehrbuch der Bodenkunde. Ferdinand Enke-Verlag, Stuttgart,422 p.
• Szentmihalyi K, Vinkler P, Lakatos B and Illes VM (2002). Rose hip (Rosa canina L.) oil obtained from waste hip seeds by different extraction methods. Bioresource Technology, 82, 195–201.