Duygusal Özerklik ve Öğrenci Yılmazlığı Arasındaki İlişkilerin Öğrenci Görüşlerine Göre İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 15, 26.03.2019

Könül Abaslı Şule Polat

Öz

Bu çalışma 2016-2017
eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Ankara ili merkez ilçelerindeki kamuya
bağlı ortaokullarda öğrenim gören 584 ortaokul öğrencisinin gönüllü katılımıyla
gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ortaokul öğrencilerinin görüşlerine göre
duygusal özerklik, öğrenci yılmazlığı, not ortalaması ve okul devamsızlığı
arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri kişisel
bilgi formu, Steinberg ve Silverberg (1986) tarafından geliştirilen ve Türkçeye
uyarlama çalışmaları Deniz, Çok ve Duyan (2013) tarafından gerçekleştirilen
“Duygusal Özerklik Ölçeği” ve Arastaman (2011) tarafından geliştirilen “Öğrenci
Yılmazlığı Ölçeği” ile toplanmıştır. Araştırma kapsamında ortaokul
öğrencilerinden toplanan veriler doğrulayıcı faktör analizi, Pearson korelasyon
ve regresyon analizi ile çözümlenmiştir. Korelasyon analizi sonucunda elde
edilmiş bulgular duygusal özerklik ile öğrenci yılmazlığı arasında orta düzeyde
pozitif yönlü ilişkinin, duygusal özerklik ile okula devamsızlık arasında düşük
düzeyde negatif yönlü ilişkinin, duygusal özerklik ve öğrencilerin not
ortalaması arasında düşük düzeyde pozitif yönlü ilişkinin, öğrenci yılmazlığı
ve okula devamsızlık arasında düşük düzeyde negatif yönlü ilişkinin, öğrenci
yılmazlığı ve öğrencilerin not ortalaması arasında ise düşük düzeyde pozitif
yönlü istatistiksel olarak anlamlı ilişkilerin olduğuna ilişkin kanıtlar
sunmuştur. Regresyon analizi sonuçları ise sadece öğrenci yılmazlığının
duygusal özerkliğin anlamlı bir yordayıcısı olduğunu göstermiştir. Araştırma
sonuçlarında okula devamsızlığın azalmasının ve not ortalamasının artmasının
duygusal özerkliği artırdığı görülmüştür. Ayrıca araştırmada öğrenci
yılmazlığının artmasının duygusal özerkliği artırdığı sonucuna da ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Duygusal özerklik, Öğrenci yılmazlığı, Okula devamsızlık, Akademik başarı, Ortaokul öğrencisi

Kaynakça

• Amerikan Heritage Sözlüğü. https://ahdictionary.com/word/search.html?q=resilience Erişim tarihi: 30.04.2017
• Altunkurt, Y. (2008). Öğrenci devamsızlıklarının nedenleri ve devamsızlığın akademik başarıya olan etkisi. Dumlupınar Üniverstesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 129-142.
• Arastaman, G. (2011). Öğrenci yılmazlığına etki eden faktörlere ilişkin Ankara ili genel ve anadolu lisesi yönetici, öğretmen ve öğrenci görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Yayınları
• Beyers, W., & Goossens, L. (1999). Emotional autonomy, psychosocial adjustment and parenting: interactions, moderating and mediating effects. Journal of Adolescence, 22, 753-769.
• Collins, A., Gleason, T., & Sesma, A. (1997). Internalization, autonomy, and relationships: Development during adolescence. In J. E. Grusec, & L. Kyczynski (Eds.), Parenting and children’s internalization of values (pp. 78–99). New York: Wiley.
• Chen, Z., & Dornbusch, S. (1998). Relating aspects of adolescent emotional autonomy to academic achievement and deviant behavior. Journal of Adolescent Research, 13(3), 293-319.
• Çelik, E. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin yılmazlık özelliklerinin duygusal dışavurum açısından değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 221-236.
• Çevik, G. B., Doğan, İ., & Yıldız, M. A. (2016). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin yılmazlık ve tükenmişliklerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 971-984.
• Dass-Beailsford, P. (2005). Exploring resiliency: Academic achievement among disadvantaged black youth in South Africa. South African Journal of Psychology, 35(3), 572-591.
• Deniz, M., Çok, F., & Duyan, V. (2013). Duygusal özerklik ölçeğinin ergenler için uyarlanması ve psikometrik özellikleri. Eğitim ve Bilim, 38(167), 352-363.
• Feldman, S., & Rosenthal, D. (1991). Age expectations of behavioral autonomy in Hong Kong, Australian and American youth: The Influence of family variables and adolescents’ values. International Journal of Psychology, 26(1), 1–23.
• Fozio-Thielk, L. (2015). Examination of emerging adults’ autonomy and parental monitoring under varying living arrangements. Unpublished PhD Dissertation, Northcentral University, Prescott Valley, Arizona, USA.
• Frank, S., Pirsch, L., & Wright, V. (1990). Late adolescents’ perceptions of their parents: Relationships among de-idealization, autonomy, relatedness, and insecurity and implications for adolescent adjustment and ego identity status. Journal of Youth and Adolescence, 19, 571-588.
• Johns, S. (2005). Student achievement, risk and resiliency in elementary schools. Unpublished PhD Dissertation, Wayne State University, Detroit.
• Johnson, B. (2008). Teacher-student relationships, which promote resilience at school: A micro-level analysis of students’ views. British Journal of Guidance & Counseling, 36(4), 385-398.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2005). Autonomy and relatedness in cultural context: implications for self and family. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36(4), 403-422.
• Kaner, S., & Bayraklı, H. (2010). Aile yılmazlık ölçeği: geliştirilmesi, geçerliği ve güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(2), 47-62.
• Kayacı, Ü. (2014). Akademik ortamlarda psikolojik şiddet (mobbing) ve yılmazlık. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(2), 67-78.
• Köseoğlu, S. A., & Erçevik, A. (2015). Lise öğrencilerinin duygusal özerklik ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 198-216.
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş., & Bökeoğlu-Çokluk, Ö. (2007). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem A yayıncılık.
• Lamborn, S., & Steinberg, L. (1993). Emotional autonomy redux: Revisiting Ryan and lynch. Child Development, 64, 483–499.
• Lehr, C. A., Sinclair, M. F., & Christenson, S. L. (2004). Addressing student engagementand truancy prevention during the elementary school years: A replication study of the check and connect model. Journal of Education for Students Placed At-Risk, 9(3), 279-301.
• Marusak, A., Thomason, M.E., Sala-Hamrick K., Crespo L., & Rabinak, C.A. (2017). What’s parenting got to do with it: emotional autonomy and brain and behavioral responses to emotional conflict in children and adolescents. Developmenttal Sciences. https://doi.org/10.1111/desc.12605
• Majorano, M., Brondino, M., Morelli, M., & Maes, M. (2017). Quality of relationship with parents and emotional autonomy as predictors of self-concept and loneliness in adolescents with learning disabilities: the moderating role of the relationship with teachers. Journal of Child and Family Studies, 26(3), 690-700.
• Martin, J. A., & Marsh, H. W. (2003). Academic resilience and the four-cs: confidence, control, composure and commitment. (Paper presented at NZARE AARE), Auckland, New Zealand.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience pocesses in development. American Psychologis, 56(3), 227-238.
• Morsünbül, Ü. (2012). Özerklik ve ruh sağlığına etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(2), 260-278.
• Özdemir, M. (2018). Eğitim yönetimi. alanın temelleri ve çağdaş yönelimler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özdemir, Y., & Çok, F. (2011). Ergenlikte özerklik gelişimi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 152-164.
• Prince-Embury, S. (2015). Risk behavior and personal resiliency in adolescents. Canadian Journal of Psychology, 30(3), 209-217.
• Russell, S., & Bakken, R. (2002). Development of autonomy in adolescence. Neb Guide University of Nebraska- Lincoln Extension, Institute of Agriculture and Natural Resources. http://www.basicknowledge101.com/pdf/Development%20of%20Autonomy%20in%20Adolescence.pdf Erişim tarihi: 30.05.2017.
• Rutter, M. (2006). Implications of resilience concepts for scientific understanding. Annals of the New York Academy of Sciences, 1094, 1-12.
• Sandhu, D., & Kaur, D. (2012). Adolescent problem behavior in relation to emotional autonomy and parent- child relationship. Canadian Social Science, 8(1), 29-35.
• Seban, D., & Perdeci, B. (2016). Alt sosyoekonomik düzey bir ailede yetişen çocukların akademik başarıları ile yılmazlıkları arasındaki ilişki: Bir vaka incelemesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(3), 106-126.
• Sessa, F., & Steinberg, L. (1991). Family structure and the development of autonomy in adolescence. Journal of Early Adolescence, 11, 38-55.
• Silah, M. (2003). Üniversite öğrencilerinin akademik başarılarını etkileyen çesitli nedenler arasından süreksiz durumluk kaygısının yeri ve önemi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10, 102-115.
• Spear, H., & Kulbok, P. (2004). Autonomy and adolescence: A concept analysis. Public Health Nursing, 21(2), 144-152.
• Steinberg, L., & Silverberg, S. (1986). The vicissitudes of autonomy in early adolescence. Child Development, 57, 841-851.
• Steinberg, L. (1999). Adolescence (5th ed). Boston: McGraw- Hill.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik (Yayına Haz. Figen Çok). Ankara: İmge Kitabevi.
• Tatar, A., Bildik, T., Yektaş, Ç. Hamidi, F., & Üzmün, E. (2016). Duygusal özerklik ölçeği′nin türkçe′ye uyarlanması ve klinik başvurusu olmayan ergen öğrencilerde duygusal özerkliğin incelenmesi. Nobel Medicus, 12(1), 39-48.
• Thomsen, K. (2002). Building resilient students. California: Corwin Press Inc.
• Türnüklü, A., Zoraloğlu, Y., & Gemici, Y. (2001). İlköğretim okullarında okul yönetimine yansıyan disiplin sorunları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim Dergisi, 27, 417-441.
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.59047ed7d0fe55.70785195. Erişim tarihi: 25.04.2017
• Yılmazer, Y. (2007). Anne-baba tutumları ile ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okul başarısı ve özerkliklerinin gelişimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Walsh, F. (2006). Strengthening family resilience. New York: Guilford Publications.