ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN YEME TUTUM VE DAVRANIŞLARINA İLİŞKİN BAZI FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 19 - 28, 19.06.2019

Yasemin Akdevelioğlu Teslime Özge Yörüsün

Öz

Üniversite döneminde gençler,
alıştıkları aile ortamından ayrılmakta, stres düzeyleri artmakta, beslenme
düzenleri değişmekte ve dış etkilere daha açık hale gelmektedirler. Bu dönem
ayrıca yeme bozuklukları prevalansının en fazla olduğu yaş aralığı olarak da
bilinmektedir.  Bu araştırma yeme
bozuklukları açısından hassas bir popülasyon olan üniversite öğrencilerinin
olumsuz yeme tutum ve davranışlarının gelişiminde rol oynayan faktörleri
belirlemek amacıyla 339 (164 erkek ve 175 kadın) üniversite öğrencisi üzerinde
yapılmıştır.  Çalışma
kapsamında bireylere genel bilgiler, sağlık bilgileri, beslenme
alışkanlıklarına ait sorular, yeme tutum testi (YTT-26) ve Hollanda yeme
davranışı anketi (DEBQ) bölümlerinden oluşan anket formu uygulanmıştır. Bireylerin vücut ağırlığı
(kg) ve boy uzunluğu (cm) ölçümleri alınarak beden kütle indeksleri (kg/m²)
hesaplanmıştır. Yaş
gruplarına göre yeme davranışı bozukluğu riski olan birey sayısı 18-19 yaş
grubunda %35,7; 20-22 yaş grubunda %26,4; 23-25 yaş grubunda % 23,7 olarak
bulunmuştur (p>0,05). Yeme davranışı bozukluğu riski olan birey
sayısı ve duygusal yeme davranışı skorunun kadınlarda erkeklerden anlamlı
şekilde fazla olduğu saptanmıştır (p<0,05). Diyet yapma geçmişine sahip
bireylerin yeme tutum testi, duygusal ve kısıtlı yeme davranışı skorları diyet
yapma geçmişine sahip olmayan bireylerden daha yüksek bulunmuştur (p<0,05).
Beden kütle indeksi (BKİ) ile kısıtlı ve duygusal yeme skorları arasında
pozitif yönlü anlamlı bir korelasyon görülmüştür (r_kısıtlı=0,267;r_duygusal=0,163;p<0,05).
Duygusal ve kısıtlı yeme skorları zayıf bireylerde normal ve şişmanlara göre
daha düşük bulunmuştur (p<0,05).  Genç bireylerde cinsiyet, BKİ ve diyet
yapma geçmişi ile yeme tutum ve davranışlarının ilişkili olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yeme tutumu, yeme davranışı, yeme bozuklukları, BKİ, üniversite öğrencileri

Kaynakça

• 1. Arslan SA, Daşkapan A, Çakır B. Üniversite öğrencilerinin beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin 2016;15. 2. Tam CK, Ng CF, Yu CM, Young BW. Disordered eating attitudes and behaviours among adolescents in Hong Kong: prevalence and correlates. J Paediatr Child Health 2007;43:811-817. 3. Hudson JI, Hiripi E, Pope Jr HG, Kessler RC. The prevalence and correlates of eating disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Biol Psychiatr 2007;61:348-358. 4. Bas M, Donmez S. Self-efficacy and restrained eating in relation to weight loss among overweight men and women in Turkey. Appetite 2009;52:209-216. 5. Rodin G, Olmsted MP, Rydall AC, Maharaj SI, Colton PA, Jones JM. et al. Eating disorders in young women with type 1 diabetes mellitus. J Psychosom Res 2002;53:943-949. 6. Meule A, Westenhöfer J, Kübler A. Food cravings mediate the relationship between rigid, but not flexible control of eating behavior and dieting success. Appetite 2011;57:582-584. 7. Wilson GT. Eating disorders, obesity and addiction. Eur Eat Dısord Rev 2010;18:341-351. 8. Bailly N, Maitre I, Amanda M, Hervé C, Alaphilippe D. The Dutch Eating Behaviour Questionnaire (DEBQ). Assessment of eating behaviour in an aging French population. Appetite 2012;59:853-858. 9. Van Strien T, Frijters JE, Bergers G, Defares PB. The Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ) for assessment of restrained, emotional, and external eating behavior. Int J Eat Disord 1986;5:295-315. 10. Snoek HM, Engels RC, Van Strien T, Otten R. Emotional, external and restrained eating behaviour and BMI trajectories in adolescence. Appetite 2013;67:81-87. 11. Pekcan G. Beslenme durumunun değerlendirilmesi. Editör: Baysal A, Aksoy, M, Bozkurt N, Merdol TK, Pekcan G, Keçecioğlu S. ve ark. Diyet El Kitabı, 6.baskı, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara 2011:65-77. 12. Garner DM, Garfinkel PE. The Eating Attitudes Test: An index of the symptoms of anorexia nervosa. Psychol Med 1979;9:273-279. 13. Sarıdağ Devran B. Doğu Anadolu Bölgesinde yaşayan adolesan ve yetişkin bireylerin beslenme alışkanlıkları ile yeme tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2014. 14. Tanrıverdi D, Savaş E, Gönüllüoğlu N, Kurdal E, Balık G. Lise öğrencilerinin yeme tutumları, yeme davranışları ve benlik saygılarının incelenmesi. Gaziantep med j 2011;17:33-39. 15. Bozan N, Bas M, Asci FH. Psychometric properties of Turkish version of Dutch Eating Behaviour Questionnaire (DEBQ). A preliminary results. Appetite 2011;56:564-566. 16. Alpar R. Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemlere giriş 1: Nobel Yayın Dağıtım, 2003. 17. Akbulut G, Macit S. Vücut Ağırlığı Denetimi: Obezite ve Yeme Bozukluklarında Tıbbi Beslenme Tedavisi. Editör: Akbulut G, Diyetisyenlere ve Sağlık Profesyonellerine Yönelik Tıbbi Beslenme Tedavisinde Güncel Uygulamalar, Nobel Kitabevi, Ankara 2016. 18. Kadıoğlu M, Ergün A. Üniversite öğrencilerinin yeme tutumu, öz-etkililik ve etkileyen faktörler, MÜSBED 2015. 19. Ouwens MA, van Strien T, van Leeuwe JFJ. Possible pathways between depression, emotional and external eating. A structural equation model. Appetite 2009;53:245-248. 20. Seo Y, Je Y. Disturbed eating tendencies, health-related behaviors, and depressive symptoms among university students in Korea. Clin Nutr Exp 2018;19:23-31. 21. Iqbal S, Gupta S, Venkatarao E. Stress, anxiety & depression among medical undergraduate students & their socio-demographic correlates. Indian J Med Res 2015;141:354-357. 22. Günay O, Öztürk A, Arslantaş EE. Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığı ve Depresyon Düzeyleri. Neurol Sci 2018;31:79-88. 23. Korinth A, Schiess S, Westenhoefer J. Eating behaviour and eating disorders in students of nutrition sciences. Public Health Nutr 2010;13:32-37. 24. Bosi ATB, Çamur D, Güler Ç. Prevalence of orthorexia nervosa in resident medical doctors in the faculty of medicine. Appetite 2007;49:661-666. 25. Gezer C, Kabaran S. Beslenme ve diyetetik bölümü kız öğrencileri arasında görülen ortoreksiya nervosa riski. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi 2013;4 26. Faydaoğlu E, Energin E, Sürücüoğlu MS. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesinde okuyan öğrencilerin kahvaltı yapma alışkanlıklarının saptanması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013;2. 27. Geliebter A, Aversa A. Emotional eating in overweight, normal weight, and underweight individuals. Eat Behav 2003;3:341-7. 28. Milaneschi Y, Sutin AR, Terracciano A, Canepa M, Gravenstein KS, Egan JM. et al. The association between leptin and depressive symptoms is modulated by abdominal adiposity. Psychoneuroendocrinology 2014;42:1-10. 29. Steiner M, Dunn E, Born L. Hormones and mood: from menarche to menopause and beyond. Journal of affective disorders 2003;74:67-83. 30. Du Plessis SS, Cabler S, McAlister DA, Sabanegh E, Agarwal A. The effect of obesity on sperm disorders and male infertility. Nat Rev Urol 2010;7:153. 31. Goossens L, Braet C, Van Vlierberghe L, Mels S. Loss of control over eating in overweight youngsters: the role of anxiety, depression and emotional eating. Eur Eat Disord Rev 2009;17:68-78. 32. Poinhos R, Oliveira BM, Correia F. Eating behaviour patterns and BMI in Portuguese higher education students. Appetite 2013;71:314-20. 33. Van Strien T, Herman CP, Verheijden MW. Eating style, overeating and weight gain. A prospective 2-year follow-up study in a representative Dutch sample. Appetite 2012;59:782-789. 34. Baños RM, Cebolla A, Moragrega I, Van Strien T, Fernández-Aranda F, Agüera. et. al. Relationship between eating styles and temperament in an Anorexia Nervosa, Healthy Control, and Morbid Obesity female sample. Appetite 2014;76:76-83. 35. Westenhoefer J, Engel D, Holst C, Lorenz J, Peacock M, Stubbs J. et al. Cognitive and weight-related correlates of flexible and rigid restrained eating behaviour. Eat Behav 2013;14:69-72.