ÖZEL BİR HASTANEDE LİDERLİK STİLLERİNİN VE ÇALIŞAN PERFORMANSININ İNCELENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 1, 51 - 72, 14.03.2019

Metin Gelmez Ebru Akça Ürtürk

Öz

Yöneticilerin sahip olduğu liderlik stilleri çalışan performansını olumlu veya olumsuz etkileyebilmektedir. Bu yüzden liderlik stillerinin belirlenmesi ve liderlik stillerinin çalışan performansına etkisinin incelenmesi büyük bir önem taşımaktadır. Bu araştırmada, özel bir hastanedeki yöneticilerin liderlik stillerinin belirlenmesi amaçlanmış ve bu liderlik stillerinin çalışanların performanslarıyla nasıl bir ilişkisi olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara ilinde faaliyet gösteren özel bir hastanenin 268 çalışanı oluşturmaktadır. Araştırma basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre belirlenen örneklem üzerinde yapılmıştır. Veri analizinde her soruya verilen yanıtın dağılımını hesaplamak için frekans analizi, likert tipi soruların ortalama değerlerini göstermek için ise tanımlayıcı analiz uygulanmıştır. Algılanan liderlik davranışlarının iş performansını ne düzeyde etkilediği korelasyon analizi yapılarak test edilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre, liderlik stili ile çalışan performans algıları bakımından farklılık olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik Stilleri, Çalışan Performansı, Algılanan Liderlik

Kaynakça

• 1. Aga D. A. (2016) Transactional Leadership and Project Success: The Moderating Role of Goal Clarity. Procedia Computer Science 100: 517-525. 2. Akyurt N., Alparslan A. M. ve Oktar Ö. F. (2015) Sağlık Çalışanlarında Liderlik Tarzları-İş Tatmini-Örgütsel Bağlılık Modeli. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 6(13): 50-61. 3. Alkın C. ve Ünsar S. (2007) Liderlik Özellikleri ve Davranışlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi 9(3): 75-94. 4. Alshurman M. (2015) Democratic Education and Administration. Procedia - Social and Behavioral Sciences 176: 861-869. 5. Andersen K. P. (2005) A Correlatıonal Analysis Of Servant Leadership And Job Satisfaction in A Religious Educational Organization. Dissertation of University of Phoenix, Phoenix. 6. Ateş H. ve Kırılmaz H. (2015) Sağlık Personelinin Performans Yönetimine İlişkin Görüşleri Üzerinde Kişisel Faktörlerin Etkileri. Amme İdare Dergisi 48(4): 97-128. 7. Avcı U. ve Topaloğlu C. (2009) Hiyerarşik Kademelere Göre Liderlik Davranışlarını Algılama Farklılıkları: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. KMU İİBF Dergisi 1: 1-20. 8. Avcı Ö. ve Yaşar Y. (2016) Bir Kamu Kuruluşunda Çalışanların Liderlik Algıları: Olgubilimsel Bir Yaklaşım. Akademik İncelemeler Dergisi 11(1):187-205. 9. Aycan Z. (2006) Paternalism: Towards Conceptual Refinement and Operationalization. In: Yang K. S., Hwang K. K. and Kim U. (Eds.) Indigenous and Cultural Psychology: Understanding People in Context. Springer, New York. 10. Aycan Z., Schyns B., Sun J. M., Felfe J. and Saher N. (2013) Convergence and Divergence of Paternalistic leadership: A Cross-Cultural Investigation of Prototypes. Journal of International Business Studies 44(9): 962-969. 11. Bakan İ. (2008) “Örgüt Kültürü” ve “Liderlik” Türlerine İlişkin Algılamalar ile Yöneticilerin Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki: Bir Alan Araştırması. KMU İİBF Dergisi 10: 13-40. 12. Bakan İ. ve Büyükbeşe T. (2010) Liderlik “Türleri” ve “Güç Kaynakları”na İlişkin Mevcut-Gelecek Durum Karşılaştırması: Eğitim Kurumu Yöneticilerinin Algılarına Dayalı Bir Alan Araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 12 (19): 73-84. 13. Bakan İ., Büyükbeşe T., Erşahan B. ve Kefe İ. (2013) Kadın Çalışanların Yöneticilere İlişkin Algıları: Bir Alan Çalışması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 3(2): 71-84. 14. Bass B. M. (1990) Bass & Stogdıll's Handbook Of Leadership Theory: Research, and Managerial Applıcatıons. Third Edition, The Free Press, New York. 15. Bell C. and Mjoli T. (2014) The Effects of Participative Leadership on Organisational Commitment: Comparing İts Effects on Two Gender Groups Among Bank Clerks. African Journal of Business Management 8(12): 451-459. 16. Bozlağan R. (2005) Liderlik Yaklaşımları ve Belediyeler. Hayat Yayınları, İstanbul. 17. Brahim A. B., Ridic O. and Jukic T. (2015) The Effect of Transactional Leadership on Employees Performance Case Study of 5 Algerian Banking Institutions. Journal of Economic and Business 13(2): 7-20 18. Brophy J. R. (2010) Leadership Essentials.Jones and Bartlett Publishers, USA. 19. Chen X. P., Eberly M. B., Chian T. J., Farh J. L. and Cheng B. S. (2014) Affective Trust in Chinese Leaders: Linking Paternalistic Leadership to Employee Performance. Journal of Management 40(3): 796-819. 20. Choudhary A. I., Akhtar S. A. and Zaheer A. (2013) Impact of Transformational and Servant Leadership on Organizational Performance: A Comparative Analysis. Journal of Business Ethics 116: 433-440. 21. Cremer D. D. (2006) Affective and Motivational Consequences of Leader Self-Sacrifice: The Moderating Effect of Autocratic Leadership. The Leadership Quarterly 17: 79-93. 22. Costa D. G. and Dall’Agnol C. M. (2011) Participative Leadership in the Management Process of Nightshift Nursing. Rev. Latino-Am. Enfermagem 19(6): 1306-1313. 23. Çakar U. ve Arbak Y. (2003) Dönüşümcü Liderlik Duygusal Zekâ Gerektirir Mi? Yöneticiler Üzerinde Örnek Bir Çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi 18(2): 83-98. 24. Çetin N. G. ve Beceren E. (2007) Lider Kişilik: Gandhi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3(5): 110-132. 25. Çöl G. (2008) Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi (9)1: 35-46. 26. Demir C., Yılmaz M. K. ve Çevirgen A. (2010) Liderlik Yaklaşımları Ve Liderlik Yaklaşımlarına İlişkin Bir Araştırma. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 2(1): 129-152. 27. Dias M. A. M. and Borges R. S. G. (2017) Performance and Leadership Style: When Do Leaders and Followers Disagree? Mackenzie Management Review 18(2): 104-129. 28. Dilts R. B. (1996) Visionary Leadership Skills. Meta Publications, California. 29. Doğanay A. ve Şen E. (2016) Liderlik Tarzlarının Çalışanların Bağlılık Seviyesi ve Performansına Etkisi: Başakşehir Belediyesinde Bir Uygulama. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6(12): 324-348. 30. Drath W. (2006) Resonant Leadership. Personnel Psychology 59(2): 467-471. 31. Eagly A. H., Johannesen-Schmidt M. C. and Engen M. L. (2003) Transformational, Transactional, and Laissez-Faire Leadership Styles: A Meta-Analysis Comparing Women and Men. Psychological Bulletin 129(4): 569-591. 32. Eraslan E. ve Algün O. (2005) İdeal Performans Değerlendirme Formu Tasarımında Analitik Hiyerarşi Yöntemi Yaklaşımı. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 20(1):95-106. 33. Eren E. (2000) İşletmelerde Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul. 34. Eriksen M. (2009) Authentic Leadership, Practical Reflexivity, Self-Awareness, and Self-Authorship. Journal of Management Education 33(6): 747-771. 35. Fener T. ve Çevik T. (2015) Leadership in Crisis Management: Separation of Leadership and Executive Concepts. Procedia Economics and Finance 26: 695-701. 36. Fiaz M., İkram A. and Su Q. (2017) Leadership Styles and Employees’ Motivation: Perspective from an Emerging Economy. The Journal of Developing Areas 51(4): 143-156. 37. Foels R., Driskell J. E., Mullen B. and Salaş E. (2000) The Effects of Democratic Leadership on Group Member Satisfaction an Integration. Small Group Research 31: 676-701. 38. Gastil J. (1994) A Definition and Illustration of Democratic Leadership. Human Relations 47(8): 953-973. 39. Go I. and Je O. (2015) Impact of Leadership Style on Organization Performance: A Critical Literature Review. Arabian Journal of Business and Management Review 5(2): 1-7. 40. Graham J. W. (1991) Servant-Leadership in Organisations. Inspirational and Moral Leadership Quarterly 2(2): 105-119. 41. Gül H. ve Şahin K. (2011) Bilgi Toplumunda Yeni Bir Liderlik Yaklaşımı Olarak Transformasyonel Liderlik ve Kamu Çalışanlarının Transformasyonel Liderlik Algısı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 25: 237-249. 42. Güney S. (1999) Davranış Bilimleri Açısından Atatürk’ün Liderliği. Ocak Yayınları, Ankara. 43. Hahn S., Lewis M. and Lenox T. L. (2002) Impact of Roles on Participation and Task Performance. https://www.researchgate.net/publication/2926292_Impact_of_Roles_on_Participation_and_Task_Performance (Erişim Tarihi: 26.10.2016). 44. Harms P. D., Wood D., Landay K., Lester P. B. and Lester G. V. (2018) Autocratic Leaders And Authoritarian Followers Revisited: A Review And Agenda for The Future. The Leadership Quarterly 29: 105-122. 45. Hoog A. H. B., Greer L. L. and Hartog D. N. (2015) Diabolical Dictators or Capable Commanders? An Investigation of The Differential Effects of Autocratic Leadership on Team Performance. The Leadership Quarterly 26: 687-701. 46. Horn D., Mathis C. J., Robinson S. and Randle N. (2015) Is Charismatic Leadership Effective when Worker are Presured to be Good Citizens? The Journal of Psychology 149(8): 751-774. 47. Huang X., Iun J., Liu A. and Gong Y. (2010) Does Participative Leadership Enhance Work Performance by Inducing Empowerment or Trust? The Differential Effects on Managerial and Non-Managerial Subordinates. Journal of Organizational Behavior 31: 122-143. 48. Humphreys H. J. (2001) Transformational and Transactional Leader Behavior the Relationship with Suport For E-Commerce and Emerging Technology. Journal of Management Research 1(3): 151-163. 49. Hwang S. J., Quast L. N., Center B. A., Chung C. N., Hahn H. and Wohkittel J. (2015) The Impact of Leadership Behaviours on Leaders’ Perceived Job Performance Across Cultures: Comparing The Role of Charismatic, Directive, Participative, and Supportive Leadership Behaviours in The U.S. and Four Confucian Asian Countries. Human Resource Development International 18(3): 259-277. 50. Irawanto D. W. (2011) Exploring Paternalistic Leadership and Application to The Indonesian Context. Massey University Doctor of Philosopy, New Zealand. 51. Judge T. A., Woolf E. F., Hurst C. and Livingston B. (2006) Carismatic and Transformational Leadership. Zeitschrift für Arbeitsu Organisations Psyhologie 4: 203-2014. 52. Kai G. (2013) Research on The Mechanism That Paternalistic Leadership Impact on Employee Performance: Organizational Justice As an Intermediary Variable. Human Resource Management Research 3(4):150–156. 53. Karahan A. (2008) Hastanelerde Liderlik ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi 10(1):147. 54. Keklik B. (2012) Sağlık Hizmetlerinde Benimsenen Liderlik Tiplerinin Belirlenmesi: Özel Bir Hastane Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi 14(1):73-93. 55. Khatri N., Alvin N. H. and Lee T. H. (2001) The Distinction Between Charisma and Vision: An Empirical Study. Asia Pacific Journal of Management 18(3): 373-393. 56. Kocolowski M. D. (2010) Shared Leadership: Is it Time for a Change? Emerging Leadership Journeys 3(1): 22-32. 57. Koçel T. (2007) İşletme Yöneticiliği. Arıkan Basım Yayın Dağıtım, İstanbul. 58. Korukoğlu S., Uğur A. ve Ballı S. (2009) İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerlendirme İçin Bir Bulanık Uzman Sistem Gerçekleştirimi. Ege Akademik Bakış 9(2): 837-849. 59. Laub J. (2003) From Paternalism to the Servant Organization: Expanding the Organizational Leadership Assessment (OLA) Model. Regent University School of Leadership Studies, , Virginia. 60. Lievens F. P. and Coetsier P. G. (1997) Identification of Transformational Leadership Qualities: An Examination of Potential Biases. European Journal of Work and Organizational Psychology 6(4): 415-430. 61. Marques J. F. (2010) Awakened Leaders: Born or Made? Leadership & Organization Development Journal 31(4): 307-323. 62. Mgeni T. O. and Nayak P. (2016) Impact of Transactional Leadership Styles on Business Persormance of SMEs in Tanzania. Amity Business Review 17(1): 98-108. 63. Miao Q., Newman A. and Huang X. (2014) The Impact of Participative Leadership on Job Performance and Organizational Citizenship Behavior: Distinguishing Between The Mediating Effects of Affective and Cognitive Trust. The International Journal of Human Resource Management 25(20): 2796-2810. 64. Molero F., Cuadrado I., Navas M. and Morales F. (2007) Relations and Effects of Transformational Leadership: A Comparative Analysis with Traditional Leadership Styles. The Spanish Journal of Psychology 10(2): 358-368. 65. Nazarian A., Soares A. and Lottermoser B. (2017) Inherited Organizational Performance? The Perceptions of Generation Y on The Influence of Leadership Styles. Leadership & Organization Development Journal 38(8): 1078-1094. 66. Newman A., Rose P. S. and Teo S. T. T. (2016) The Role of Participative Leadership And Trust-Based Mechanisms in Eliciting Intern Performance: Evidence from China. Human Resource Management 55(1):53-67. 67. Northouse P. G. (2000) Leadership Theory and Practice. Sage Publications, USA. 68. O’Connor J., Mumford M. D., Clifton T. C., Gessner T. L. and Connelly M. S. (1995) Charismatic Leaders and Destructiveness: An Historiometric Study. Leadership Quarterly 6(4): 529-555. 69. Ogbonna E. and Harris L. C. (2000) Leadership Style, Organizational Culture and Performance: Empirical Evidence from UK Companies. International Journal of Human Resource Management 11(4): 766-788. 70. Otamis P. A., Saltık I. A. and Babacan S. (2015). The Relationship Between Paternalistic Leadership and Business Performance in Small Tourism Businesses: The Moderating Role of Affective Organizational Commitment. Procedia - Social and Behavioral Sciences 207: 90-97. 71. Önen S. M. ve Kanayran H. G. (2015) Liderlik ve Motivasyon: Kurumsal Bir Değerlendirme. Birey ve Toplum 5(10): 43-63. 72. Öztop İ. (2008) Liderlik Tarzları ve Örgüt Kültürü Tipleri Arasındaki İlişki ve Bu İlişkinin Nitel Performans Üzerine Etkileri. Gebze Yüksek Teknolojisi Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Gebze. 73. Phaneuf J. E., Boudrias J. S., Rousseau V. and Brunelle E. (2016) Personality and Transformational Leadership: The Moderating Effect of Organizational Context. Personality and Individual Differences 102: 30-35. 74. Pierce J. L. and Newstrom J. W. (2003) Leaders and the Leadership Process. McGraw Hill, New York. 75. Rast D. E., Hogg M. A. and Giessner S. R. (2013) Self-Uncertainty and Support for Autocratic Leadership. Self and Identity 12(6): 635-649. 76. Rowden R. W. (2000) The Relationship Between Charismatic Leadership Behaviours and Organizational Commitment. Leadership & Organization Development Journal 21(1): 30 35. 77. Rowold J. and Heinitz K. (2007) Transformational and Charismatic Leadership: Assessing The Convergent, Divergent and Criterion Validity Of The MLQ And The CKS. The Leadership Quarterly 18: 121-133. 78. Sabuncuoğlu Z. ve Tüz M. (2001) Örgütsel Psikoloji. Ezgi Kitabevi, Bursa. 79. Smylie M. A., Lazarus V. and Conyers J. B. (1996) Instructional Outcomes of School-Based Participative Decision Making. American Educational Research Association 18(3):181-198. 80. Somech A. (2005) Directive Versus Participative Leadership: Two Complementary Approaches to Managing School Effectiveness. Educational Administration Quarterly 41(5): 777-800. 81. Sökmen A. ve Boylu Y. (2009) Yol Amaç Modeli Kapsamında Önderlik Davranışlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Yasar University 4(15): 2381-2402. 82. Tanrıverdi H., Adıgüzel O. ve Çiftçi M. (2010) Sağlık Yöneticilerine Ait İletişim Becerilerinin Çalışan Performansına Etkileri: Kamu Hastanesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1(11): 101-122. 83. Tengilimoğlu D. (2005) Kamu ve Özel Sektör Örgütlerinde Liderlik Davranışı Özelliklerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 4(14): 1-16. 84. Tutar H. ve Altınöz M. (2010) Örgütsel İklimin İş gören Performansı Üzerine Etkisi: Ostim İmalât İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 65(2):195-218. 85. Tyssen A. K., Wald A. and Spieth P. (2014) The Challenge of Transactional and Transformational Leadership in Projects. International Journal of Project Management 32: 365-375. 86. Uğurluoğlu Ö., Aldoğan E. U., Turgut M. and Ozatkan Y. (2018) The Effect of Paternalistic Leadership on Job Performance and Intention to Leave the Job. Journal of Health Management 20(1): 46-55. 87. Uysal Ş. A., Keklik B., Erdem R. ve Çelik R. (2012) Hastane Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri ile Çalışanların İş Üretkenlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 15(1): 25-57. 88. Vatankhah S., Alirezaei S., Khosravizadeh O., Mirbahaeddin S. E., Alikhani M. and Alipanah M. (2017) Role of Transformational Leadership on Employee Productivity of Teaching Hospitals: Using Structural Equation Modeling. Electronic Physician 9(8): 4978-4984. 89. Vugt M. V., Jepson S. F., Hart C. M. and Cremer D. D. (2004) Autocratic Leadership in Social Dilemmas: A Threat to Group Stability. Journal of Experimental Social Psychology 40(1):1-13. 90. Yavuz E. ve Tokmak C. (2009) İşgörenlerin Etkileşimci Liderlik ve Örgütsel Bağlılık İle İlgili Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma. International Journal of Economic and Administrative Studies 1(2): 17-34. 91. Yılmaz E. (2006) Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya. 92. Yukl A.G. (1991) Leadership in Organizations. Prentice Hall, New Jersey. 93. Zeb A., Saeed G., Rehman S., Ullah H. and Rabi F. (2015) Transformational and Transactional Leadership Styles and its Impact on the Performance of the Public Sector Organizations in Pakistan. Abasyn Journal of Social Sciences 8(1): 37-46.