KAMU HİZMETİ ANLAYIŞINDA DEĞİŞİM VE YENİ SAĞ POLİTİKALAR

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 20, 10 - 42, 30.04.2019

Mehmet Akif Özer

https://doi.org/10.31199/hakisderg.508783

Cited By: 4

Öz

Son yıllarda klasik devlet
anlayışının değişimiyle birlikte kamu hizmeti kavramı ve içeriğinde de ciddi
dönüşüm yaşanmaktadır. Bu dönüşüm kapsamında birçok yeni kavram ve uygulama
gündeme gelmektedir. Süreç ise yeni sağ politikaların hâkimiyetinde
şekillenmektedir. Yeni sağ düşünce, ekonomik liberalizmden ve yeni muhafazakârlıktan
aldığı görüşleri uygulamaya aktarabilmenin en kolay yolu olarak kamu
yönetimlerini görmüştür. 1970’lerde ortaya çıkan yaklaşım, Thatcher’ın İngiliz
Muhafazakâr Parti lideri olarak 1979 yılında iktidara gelmesi ve ABD’de ise
1980’de Reagan seçimleri kazanması ve yeni muhafazakârlık ilkelerini
uygulama-ya koymasıyla, kamu yönetimlerinde etkin olmaya başlamıştır. Yeni sağ
son yıllarda kamu yönetimini özel sektör modelleri ile etkilemeye
çalışmaktadır. Bu süreçte özelleştirme, serbestleştirme ve yerelleştirme
uygulamaları, bu modelin oluşum sürecinde kullanılan temel araçlar olarak
dikkat çekmektedirler. Yeni sağ politikaların kamu hizmeti anlayışını
İngiltere’de Thatcherizm ile ABD’de ise Reaganizm ile doğrudan etkilediği bu
süreç Türkiye’de de karşılık bulmuştur. Ülkede 12 Eylül 1980 askeri darbesinden
sonra Turgut Özal liderliğinde iktidara gelen Anavatan Partisi hem İstanbul hem
de Anadolu sermayesinin desteğini alarak önemli değişimlere imza atmış ve
uyguladığı yeni sağ politikalarla Özalizm adı verilen yeni bir süreci
başlatmıştır. Bu çalışmada söz konusu süreç ayrıntılı olarak incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Hizmeti, Yeni Sağ, Özalizm, Reaganizm ve Thatcherizm, Değişim

CHANGES IN THE UNDERSTANDING OF PUBLIC SERVICE AND NEW RIGHT POLICIES

Öz

In recent years, there has been a serious
transformation in the concept of public service and its content with the change
of classical state understanding. Many new concepts and prac-tices are on the
agenda within this transformation. The process is shaped by the dominance of
new right politics. The new right idea has seen public administrations as the
easiest way to transfer ideas from economic liberalism and new conservatism to
practice. The approach that emerged in the 1970s began to become effective in public
administrations, with Thatcher's leadership as British Conservative Party
leader in 1979 and the US winning the Reagan election in 1980 and implementing
new conservatism principles. The new right has been trying to influence public
administration with private sector models in recent years. In this process,
privatization, liberalization and localization applications are the main tools
used in the process of formation of this model. This process, in which new
right politics directly affects public service understanding with Thatcherism
in England and Reaganism in USA, has been adopted in Turkey. Following the
military coup of September 12, 1980 in the country, the Anatolian Party, which
ruled under the leadership of Turgut Ozal, has taken the lead of both Istanbul
and Anatolian capital and has made significant changes and started a new
process called Ozalism with new right policies. In this study, the process will
be examined in detail.

Anahtar Kelimeler

Public Service, New Right, Reaganism and Thatcherism, Ozalism, Change

Kaynakça

• Akıllı, H. (2013). Kamu hizmeti imtiyazından yap işlet devret yöntemine: Yasal serüven. Sayıştay Dergisi̇, 89, 92-93.
• Aksoy, Ş. (1988). Yeni sağ, kamu yönetimi ve yerel yönetim: Eleştirel bir yaklaşım. Çağdaş Yerel Yönetimler, 7(1), 3-13.
• Al, H. (2002). Kamu yönetiminde paradigma değişimi. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Altın, A. (2013). Kamu hizmeti anlayışında değişim. Anemon-Muş Alparslan Ün. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 112-120.
• Ataman, M. (2009). 1983-1991 döneminde iç politika: Özal’lı Yıllar. Osmanlı’dan 2000’li Yıllara Türkiye’nin Politik Tarihi. Ed: A. Çaylak-C. Göktepe vd., Ankara: Savaş Yayınları.
• Aykaç, B. (1999). Türkiye’de kamu yönetiminin küçültülmesi, yerel yönetimler ve yerel demokrasinin amaçları. G.Ü. İİBF Der., 1, 1-8.
• Batmaz, N. Y. (2014). Altıncı bölüm-İST/KAR. Yönetim Sözlüğü, Ed. M. Akif Özer, Ankara: Adalet Yayınları, 235-254.
• Borah, A. (1999). Privatization, contracting and the states. Public Productivity& Management Review, 6(1), 1-9.
• Bozkurt, Ö., T. Ergun ve S. Sezen. (1998). Kamu yönetimi sözlüğü. Ankara: TODAİE Yay., 194-220.
• Butler, S. M. (2015). Kamu hizmetlerinin özelleştirilmesi. (Çev. C.Aktan), http://www. canaktan.org/ekonomi/ozellestirme/aktan-makaleler-ceviriler/butler-kamuhizmet-ozellestirme.htm (20.01.2015), 1-3.
• Caiden, G. E. (1991). Administrative reform. Handbook of Comparative and Development Public Administration, Ali Farazmand (Ed.), Marcel Dekker Inc., USA, 350-369.
• Denkhaus, I. ve Volker S. (1997). The privatization of ınfastructures in germany. Jan-Erik Lane (Ed.), Public Sector Reform Rationale, Trends and Problems, Sage Publications, Great Britain, 68-75.
• Drucker, P. (1995). Değişim Çağının Yönetimi (Çev. Z. Dicleli), İstanbul: Henkel, 255-271.
• Ersöz, H. Y. (2000). Yerel yönetimlerde fonksiyonel değişim. Sayıştay Dergisi, 38, 145-160.
• Esman, M. (1991). The state, government bureaucracies and their alternatives. Ali Farazmand (Ed.), Handbook of Comparative and Development Public Administration, USA, 451-463.
• Evren, Ç. C. (2007). Bir Danıştay kararı üzerine kamu hizmetinde bedel sorunu. Gazi Ün. Hukuk Fak. Dergisi, 11(1-2), 680-693.
• Farmer, D. J. (1995). The language of public administration, bureauc-racy-modernity and postmodernity. Alabama Un. Press, USA, 192-205.
• Göküş, M. (2010). Küreselleşme sürecinin kamu hizmetine yansıması. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(20), 202-217.
• Güler, A. (2000). Devletin yeniden yapılandırılması. Yerel Gündem, 2(9), 3-10.
• Halligan, J. (1997). New public sector models. J.E. Lane (Ed.), Public Sector Reform Rationale, Trends-Problems, Sage Pub., England, 15-27.
• Haydaroğlu, C. ve Satı T. (2016). Turgut Özal dönemi yeni sağ devlet ve ekonomik liberalizm: Devlet ve piyasa ilişkisinin politik ekonomisi. Bilecik Şeyh Edebali Üni., Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 27-45.
• Heeks, R. (2001). Reinventing government in the ımformation age. Richard Heeks (Ed.), Reinventing Government in the Imformation Age, Routledge, England, 10-19.
• Hughes, O. (1998). Public management & administration, ST. Martin’s Press, USA, 55-115.
• Jenssen, S. (2002). Transforming politics: Towards new or lessen roles for democratic institutions. T. Christensen –P. Legreid (Ed.) New Public Management, Ashgate, England, 290-299.
• Karagöz, H. (2009). Dünya ve Türkiye’de özelleştirme uygulamaları. Konya: KTO Yay., 1-9.
• Lane, Jan-E. (2000). New public management, Routledge, London, England, 2-12.
• Martin, D. (1988). The new managerialism and the policy influence of consultants in government: Governance. An International Journal of Policy And Administration, 2(3), 309-319.
• Miller, J.R. ve C. R. Tufts. (1992). Privatization is a means to more with less. Robert B.Denhardt (Ed.), Public Administration in Action Readings-Profiles-Cases, Brooks/Cole Pub., USA, 230-240.
• Moussions, A. ve J. Legge. (1991). Implementing the denotionalization option. Ali Farazmand (Ed), Handbook of Comparative and Development Public Administration, USA, 42-75.
• Ökmen, M. ve F. Demir; (2010). Kamu hizmetinin felsefi temelleri ve yeni kamu yönetiminde geçirdiği dönüşüm. Süleyman Demirel Ün. İİBF Dergisi, 15(3), 30-49.
• Ömürgönülşen, U. (1997). The new public management. AÜSBF Dergisi, 52(1-4), 515-539.
• Örnek, A. (1998). Kamu yönetimi. İstanbul: Meram Yay, 35-46.
• Öztürk, N. K. (1993). Yeni yönetim paradigması. Amme İdaresi Dergisi, 26(4), 42-60.
• Öztürk, Y. Z. (2014). Türkiye’de özelleştirme uygulamalarının analizi. Uzmanlık Tezi, Kalkınma Bakanlığı Yay., Ankara, 1-9.
• Romzek, S. B. ve J.M. Johnston (2001). Reforming state social services through contracting: linking implementation and organizational culture. Jeffrey L. Brudney (Ed.), Advancing Public Management, New Developments in Theroy, Methods-Practice, USA, 170-183.
• Salamon, L. M. (1992). Rise of third-party government. Robert B. Den-hardt (Ed.), Public Administration in Action Readings-Profiles-Cases, USA, 75-87.
• Sezer, B. U. (1992). Büyük devlet-küçük devlet tartışması. Amme İdaresi Dergisi, XXV (4), 3-29.
• Solak, A. O. (2012). Evrensel hizmetlerin sunulduğu piyasalarda serbestleştirme ve özelleştirme: Ekonomik etkinlik açısından bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), 175-186.
• Şaylan, G. (1995). Değişim ve yolsuzluk. Amme İdaresi Dergisi, 28(3), 1-19.
• Şaylan, G. (1994). Değişim küreselleşme ve devletin yeni işlevi. Ankara: İmge, 125-135.
• Şener, B. ve Ç. Çolak (2015). Türkiye’de yeni sağın kamu yönetimi anlayışı: Turgut Özal ve ANAP. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(18), 280-399.
• Tan, T. (2012). Yönetimde yeni rasyonellik arayışları ve hukuk. Türkiye’de Kamu Yönetimi, Ed. B. Aykaç- Ş. Durgun- H. Yayman, 2. Baskı, Ankara: Nobel Yay., 665-683.
• Tarhan, B. ve E. Ezici (2011). Kamu hizmetlerinin üretiminde yeni kamu yönetimi anlayışı ve toplam kalite yönetimi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 3(2), 1-17.
• Tuncil, V. (2015). Kamu hizmeti. http://www.turkhukuksitesi.com/makale_199.htm (22.04.2015), 1-3.
• Tutum, C. (2012). Türkiye’de kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması. Türkiye’de Kamu Yönetimi, Ed. B. Aykaç- Ş. Durgun- H. Yayman, 2. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları, 476-484.
• Uz, A. (2007). Kamu özel ortaklığı: Kavram ve hukuksal çerçeve. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XI(1-2), 1165-1174.
• Uzun, E. (2008). Demokrasi retoriği: VIII. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın konuşmalarında demokrasi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 65-77.
• Waldo, D. (1984). The administrative state. Second Edition, Holmes & Meier Publishers Inc., Newyork, USA, I-XX.
• Yılmaz, D. (2008). Türk hukukunda kamu hizmeti kavramı ve kriterleri. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XII(1-2), 1220-1235.