OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARINDA BAĞLANMA VE BENLİK ALGISI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 3, 2446 - 2454, 31.12.2018

Neslihan Evirgen Geniş Özlem Gözün Kahraman

https://doi.org/10.17218/hititsosbil.417456

Cited By: 4

Öz

Erken çocukluk
yıllarında gelişen bağlanma ilişkisinin niteliği çocuğun kişilik gelişimini
büyük ölçüde etkilemektedir. Literatürde de güvenli bağlanma ilişkisinin
çocuğun benlik gelişimini olumlu yönde etkileyeceği belirtilmektedir. Bu
nedenle erken yıllardaki ebeveyn-çocuk ilişkisinin niteliği oldukça önem
taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı da okul öncesi eğitime devam
eden 60-72 aylık çocuklarda bağlanma ve benlik algısı arasındaki ilişkiyi
belirlemektir. Araştırma ilişkisel tarama biçiminde
tasarlanmış olup, çalışma grubunu
2016-2017 eğitim-öğretim yılında Karabük il merkezine bağlı anaokulları ve
ilkokulların anasınıflarına devam eden, uygun örnekleme yöntemiyle seçilen
60-72 aylık 140 çocuk oluşturmaktadır. Çocuklardan 64’ü
kız, 76’sı da erkektir. Bu araştırmada verileri toplamak amacıyla
“Tamamlanmamış Oyuncak Bebek Ailesi Hikâyeleri Ölçeği (TOBAH) ve Purdue Okul
Öncesi Çocukları İçin Benlik Kavramı Ölçeği (POBKÖ)” kullanılmıştır. Bu
ölçekler çocuklara birebir uygulanmıştır. Araştırmanın
sonucunda, çocukların bağlanma düzeyleri ve benlik algıları arasında r=0,182
olan pozitif yönlü çok zayıf bir ilişki bulunmuştur (p<0.05). Çocukların
sosyal benlik algıları ile bağlanma düzeyleri arasında r=0,223 olan pozitif
yönlü çok zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0.05). Aynı
zamanda bağlanma durum dağılımları incelendiğinde kaçınma bağlanması gözlenen
çocukların %55,7 ile en büyük grup olduğu gözlenmiştir. Bunun yanında
çocukların %40,7’sinde güvenli bağlanma ve %3,6’sında da negatif bağlanma gözlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Bağlanma, benlik algısı, okul öncesi dönem, PURDUE, TOBAH

Kaynakça

• BARONE, L., & LİONETTİ, F. (2011), Attachment And Emotional Understanding: A Study On Late-Adopted Pre-Schoolers And Their Parents, Child; care, health and development, 38(5), 690-696.
• BERK, L.E. (2013), Bebeklik ve Yürüme Çağında Duygusal ve Sosyal Gelişim (B. Tortamış Özkaya, çev.), Bebekler ve Çocuklar Doğum Öncesinden Orta Çocukluğa. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• BOWLBY, J. (1969), Attachment and Loss, (Vol. 1), Random House.
• BOTH, P.B., & JERNBERG, A.M. (2014), Bağlanma Temelli Oyun Aracılığıyla Ebeveynlere ve Çocuklara Daha İyi İlişkiler Kurmakta Yardım Etmek (M. Gültekin, çev.). İstanbul: Gün Yayıncılık.
• BOYD, J. (2015), Attachment and Leadershıp: A Qualıtatıve Exploratıon of How Adult Attachment Style is Expressed in Leadershıp Behavıor. C.U.A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Doctor of Philosophy, Minneapolis.
• BURGER, J.M. (2006), Kişilik (İ.D. Erguvan Sarıoğlu, çev.), İstanbul: Kaknüs Yayıncılık.
• CASSİDY, J. (1988), Child-Mother Attachment and The Self in Six-Year-Olds, Child Development, 59(1), 121-134.
• COHN, D.A. (1990), Child-Mother Attachment of Six Years Old and Social Competence at School, Child Development, 61, 151-161.
• ÇELİK, A. (1993), SSK Ankara Hastanesi Çocuk Psikiyatri Servisine Başvuran 9-14 Yaş Arasındaki Çocukların Benlik Kavramlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• DYKAS, M.J., & CASSİDY, J. (2011), Attachment and the Processing of Social Information Across the Life Span: Theory and Evidence. American Psychological Association, 137(1),19-46.
• FEARON, R.P., BAKERMANS-KRANENBURG, M.J., IJZENDOORN, M.H., LAPSLEY, A.M., ROİSMAN, G.I. (2010), The Significance of Insecure Attachment and Disorganization in the Development of Children’s Externalizing Behavior: A Meta-Analytic Study, Child Development, 81(2), 435-456.
• GEYER, J. (2013), Attachment Source in Relationship to Perceived Stress as Mediated by Social Comparison, (Doctor of Phılosophy), Arızona: N.U. School of Behavioral Health Sciences.
• GÜLAY, H. (2010), Okul Öncesi Dönemde Akran İlişkileri, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• IJZENDOORN, M.H., VEREİJKEN, C.M.J.L., BAKERMANS-KRANENBURG, M.J., RİKSEN-WALRAVEN, M. (2004), Assessing Attachment Security with the Attachment Q Sort: Meta-Analytic Evidence for the Validity of the Observer AQS. Child Development, 75, 1188-1213.
• KAYMAK, P. (2015), Bağlanma Stillerinin Okul Öncesi Dönem Sosyal Davranışlara Etkisinin İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Nişantaşı Üniversitesi.
• KOCHANSKA, G., & KİM, S. (2013), Early Attachment Organization with Both Parents and Future Behavior Problems: From Infancy to Middle Childhood. Child Development, 84(1), 283-296.
• MCCARTHY, G. (1998), Attachment Representations and Representations of the Self in Relation to Others: A Study of Preschool Children in İnner‐City London. British, Journal of Medical Psychology, 71(1), 57-72.
• POSADA, G., CARBONELL, O. A., ALZATE, G., PLATA, S. (2004), Through Colombian Lenses: Ethnographic And Conventional Analyses of Maternal Care and Their Associations with Secure Base Behavior, Developmental Psychology, 40, 508- 518.
• PUİG, J., ENGLUND, M.M., SİMPSON, J.A., COLLİNS, A.W. (2013), Predicting adult physical illness from infant attachment: A prospective longitudinal study. Health Psychology, 32/4, 409-417.
• SANTROCK, J.W. (2012), Yaşam Boyu Gelişim (G. Yüksel, çev.), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• SEVEN, S. (2006), 6 Yaş Çocuklarının Sosyal Beceri Düzeyleri ile Bağlanma Durumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, (Doktora Tezi), Ankara: Gazi Üniversitesi.
• SHAMİR-ESSAKOW, G., UNGERER, J.A., & RAPEE, R.M. (2005), Attachment, Behavioral Inhibition, and Anxiety in Preschool Children, Journal of Abnormal Child Psychology, 33(2), 131-143.
• SÖZÜGEÇER, Z. (2011), Çocuklardaki Davranış Problemlerinin, Bağlanma Stilleri, Aile İşlevleri ve Anne Kabul Algıları Açısından İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• STANOJEVİĆ, T.S., RADEV, M.T., & VELİKİĆ, D. (2015), Maternal Attachment and Childrens Emotional and Cognitive Competences, Psychologial topics, 24(1), 51-69.
• SÜMER, N., & ANAFARTA ŞENDAĞ, M. (2009), Orta Çocukluk Döneminde Ebeveynlere Bağlanma, Benlik Algısı ve Kaygı, Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 86-101.
• ŞAHİN, G., ARI, R. (2015), Okul Öncesi Çocukların Duygu Düzenleme Becerilerinin Bağlanma Örüntüleri Açısından İncelenmesi, The Journal of International Education Science, 5,1-12.
• TEZE, S., ARSLAN, E. (2016), Annesi Çalışan 6 Yaş Çocukların Ayrılık Kaygısının Bağlanma Stilleri Açısından İncelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 52, 417-435.
• TRAWİCK SMİTH, J. (2014), Early Childhood Development (B. Akman, çev.), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• WEBER, D.A. (2003). A comparison of ındividual psychology and attachment theory. Journal of Individual Psychology, 59/3, 246-262.
• YAKUPOĞLU, Y. (2011), Erken Çocukluk Döneminde Yer Alan, Okulöncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden Çocukların Benlik Kavramı Algısıyla Babalarının Bağlanma Stillerinin (Güvenli – Korkulu – Kayıtsız – Saplantılı) Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• YALOM, I.D. (2014), Treating Preschool Children (Ş.Ç. Yeşilmen, çev.), İstanbul: Prestij Yayınları.
• YILDIRIM KURTULUŞ, H. (2016), Okul Öncesi Kuruma Devam Eden 4-5 Yaş Grubu Öğrencilerin Benlik Kavramı ve Bağlanma Stillerinin Anne Davranışları Açısından İncelenmesi, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi.