Öz
Türkçe derslerinin
temalar ve temalara uygun çeşitli türde metinlerle etkinlik temeline dayalı,
öğrenci odaklı bir anlayışla gerçekleştirilmeye çalışılması hedeflenmektedir. Bu
çalışmanın amacı, ortaokul Türkçe ders kitaplarında bulunan metinleri tür ve
tema açısından incelemektir. Çalışmanın başlangıç bölümünde literatür taraması
yapılarak ders kitaplarında yer alacak metinlerin nitelikleri üzerinde durulmuştur.
Çalışmalarda, metin seçiminde çocuğa görelik ilkesinden hareket edilmesi
gerektiği üzerinde durulmaktadır. Okuma alışkanlığının kazanılmasında sanatçı
duyarlılığıyla yazılmış metinlerin önemi büyüktür. Araştırmanın evrenini Milli
Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu tarafından 2017–2018 yılında ortaokul
5, 6, 7 ve 8. sınıflar için ders kitabı olarak kabul edilen ve “MEB, Ez-De, Başak
ve Dörtel” yayınevlerince hazırlanan Türkçe ders kitaplarında bulunan toplam
208 metin oluşturmaktadır. Araştırmanın evreni, yazılı belgelerle
sınırlandırılmıştır. Dinleme metinleri de çalışma kapsamına alınırken serbest
okuma metinleri kapsam dışı bırakılmıştır. Bu çalışmada, elde edilen verilerin
sıklığı belirlenmiş, bulgular üzerinde tartışılmış ve konuyla ilgili önerilerde
bulunulmuştur. Sonuç olarak, kitapların gerek tür gerekse tema çeşitliliği
bakımından zengin olduğu görülmüştür. İncelenen kitaplar, farklı öğretim
programlarına göre hazırlandıkları için metin tür ve sayılarında da farklılık
göze çarpmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ARICI, A. F. (2016). Çocuk edebiyatı ve kültürü. Ankara: Pegem.
- AKTAŞ, Ş. (2015). Anlatma esasına bağlı edebî metinlerin tahlili (2. Baskı). Ankara: Kurgan Edebiyat.
- AKYOL, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök.
- BAKİ, Y. & KARAKUŞ, N. (2012). Türkçe öğretiminde öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem.
- BEAUGRANDE, R., & Dressler, W.U. (1981). Introduction to text linguistics. London: Longman.
- CEMİLOOĞLU, M. (2015). Türkçe öğretimi. Bursa: Alfa Aktüel.
- DİLİDÜZGÜN, Ş.(2017). Metindilbilim ve Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- ERDEN, M. (1995). Eğitimde program değerlendirme (2. Basım). Ankara: Pegem.
- GÖÇER, A. (2017). Türkçe özel öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem.
- GÜNAY, V. D. (2013). Metin bilgisi. İstanbul: Papatya.
- GÜNEŞ, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (1), 1-12.
- GÜNEŞ, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
- HARTMAN, D. K., & ALLİSON, J. (1996). Promoting ınquiry oriented discussions using multiple texts (pp. 106-133). In L. B. Gambrell & J. F. Almasi’s (Eds.) Lively Discussions: Fostering Engaged Reading. Newark DE: International Reading Association.
- İŞERİ, K. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik özellikleri. H. Ülper (Ed.),Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (s. 91-112). Ankara: Pegem.
- KANTEMİR, E. (1995). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Engin.
- KARATAY, H. (2014a). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem.
- KARATAY, H. (2014b). Okuma eğitimi: Kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. A. Güzel ve H. Karatay(Ed.), Türkçe Öğretimi (s. 221-264). Ankara: Pegem.
- KAVCAR, C., OĞUZKAN, F., & SEVER, S. (2005). Türkçe öğretimi. Ankara: Engin.
- KEÇİK, İ., & UZUN, L. (2004). Türkçe sözlü ve yazılı anlatım. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- KIRAN, A., & KIRAN, Z. (2011). Yazınsal okuma süreçleri. Ankara: Seçkin.
- MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
- MEB (2015). Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
- MEB (2017). Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
- MEB (2018). Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
- OKUR, A. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin türsel özellikleri. H. Ülper (Ed.),Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (s. 115-140). Ankara: Pegem.
- ONURSAL, İ. (2003). “Türkçe metinlerde bağdaşıklık ve tutarlılık”. Günümüz Dilbilim Çalışmaları (s. 121- 132). İstanbul: Multilingual Yayınları.
- ÖZCAN, A. F. (2017). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programlarının tarihî gelişimi, A. Güzel (Ed.), Başlangıçtan Günümüze Türkçenin Eğitim- Öğretim Tarihi (s. 520- 562). Ankara: Akçağ.
- SEVER, S. (2013a). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. Ankara: Tudem.
- SEVER, S. (2013b). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Tudem.
- TANSEL, F. A. (1987). İyi ve doğru yazma usulleri III. İstanbul: Kubbealtı.
- UÇGUN, D. (2014). Tarihî süreç içerisinde Türkçe öğretim programları ve Türkçe öğretmenlerinin yetiştirilmesi . A. Güzel ve H. Karatay(Ed.), Türkçe Öğretimi (s. 89- 106). Ankara: Pegem.
- YILDIRIM, A. & ŞİMŞEK, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
- YILDIZ, C. (2013). Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem.
- YILMAZ, E. (2010). Uygulamalı metin bilgisi. Ankara: Pegem.YALÇIN, A. ve AYTAŞ, G. (2005). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 11 Sayı: 3 |
