KAMU YATIRIM SEVİYESİNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER: 1975-2014 DÖNEMİ

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 3, 1664 - 1680, 31.12.2018

Erkan Poyraz N. Ece Bacaksız

https://doi.org/10.17218/hititsosbil.451995

Cited By: 2

Öz

Kamu yatırımları, ekonominin farklı
alanlarındaki olumlu dışsallıkları sebebiyle eşsiz birer kalkınma aracı olarak
görülmektedir. Bu çalışmanın amacı 1975-2014 dönemi yıllık verileri
kullanılarak Türkiye’de kamu yatırım seviyesi üzerinde etki eden faktörler
araştırmaktır. Amaç doğrultusunda kamu yatırımlarının ulusal gelir, vergi
gelirleri, enflasyon oranı ve cari işlemler dengesi ile arasında uzun dönem
ilişkiler incelenmiştir. Literatürde kamu yatırımları ile ilgili çalışmaların
büyük kısmında kamu yatırımlarının farklı alanlardaki etkisine yer
verilmektedir. Bu çalışmada ise kamu yatırımlarını etkileyen faktörler ele
alınarak yerli literatüre katkıda bulunulmaktadır. Amaç doğrultusunda serilere
uygulanan durağanlık analizleri sonucunda verilerin yapısına uygun olarak
farklı mertebeden durağan olan seriler arasında eşbütünleşme ilişkisinin
araştırılmasına izin veren ARDL Sınır Testi Yaklaşımı kullanılmasına karar
verilmiştir. Ampirik sonuçlara göre etkisi incelenen değişkenlerle kamu
yatırımları arasında bir eşbütünleşme ilişkisi bulunmaktadır. ARDL sınır testi
yaklaşımından elde edilen bulgular, kamu yatırım seviyesinin ulusal gelir dışında
kalan değişkenlerden negatif olarak etkilendiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamu yatırımları, Eşbütünleşme, ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Kaynakça

• Aizenman, J., Kletzer, K. ve Pinto, B. (2007). Economic Growth With Constraints On Tax Revenues And Public Debt: Implications For Fiscal Policy and Cross-Country Differences. NBER Working Paper Series No:W12750.
• Aksümer, S. (2015). Türkiye’nin Cari Açık Sorunu ve Cari Açığın Sürdürülebilirliği. Konya Ticaret Odası Araştırma Raporları. İnternet adresi: http://www.kto.org.tr/d/file/cari-acik-rapor.pdf Erişim tarihi: 08.08.2017.
• Altunç, Ö.F. (2011). Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye’ye İlişkin Ampirik Kanıtlar. Yönetim ve Ekonomi Dergisi. 18(2):145-157.
• Altunç, Ö.F. ve Şentürk, B: (2010). Türkiye’de Özel Yatırımlar ve Kamu Yatırımları Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi: Sınır Testi Yaklaşımı. Maliye Dergisi. 158:531-546.
• Arısoy, İ. (2005). Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (1950-2003). Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 2005/15.
• Aytaç, D. ve Güran, M.C. (2010). Kamu Harcamalarının Bileşimi Ekonomik Büyümeyi Etkiler mi? Türkiye Ekonomisi için Bir Analiz. Sosyoekonomi. 2010(Temmuz-Aralık):129-152.
• Beşer, M.K. (2007). Bootstrap VAR modeller ve Türkiye’de Tanzi Etkisi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 3(6):89-108.
• Bocutoğlu, E. (2001). Makro İktisat Keynesyen Teori ve Politikalar. 2. Baskı, Trabzon: Derya Kitabevi.
• Braşovenau, L.O. (2012). Correlation Between Government and Economic Growth- Specific Features for 10 Nms. Journal of Knowledge Management, Economics and Information Technology, 5.
• Cullision, W.E. (1993). Public Investment and Economic Growth. Federal Reserve Bank of Richmond Economic Quarterly. 79(4):19-33.
• Demir, M. ve Sever, E. (2008). Kamu İç Borçlanmasının Büyüme, Faiz Ve Enflasyon Oranı Üzerindeki Etkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 7(25):170-196.
• Durkaya, M. ve Ceylan, S. (2006). Vergi Gelirleri ve Ekonomik Büyüme. Maliye Dergisi. 150(Ocak-Haziran):79-89.
• Durkaya, M., Ceylan, C. ve Beken, O.O. (2010). Kamu Borçlanması Kamu Yatırımlarını Dışlıyor Mu? Ekonomik Yaklaşım. 21(74):39-58.
• Emil, F. ve Yılmaz, H.H. (2003). Kamu Borçlanması, İstikrar Programları ve Uygulanan Maliye Politikalarının Kalitesi: Genel Sorunlar ve Türkiye Üzerine Gözlemler. ERC Working Papers 03/07.
• Erden, L. ve Holcombe, R.G. (2005). The Effects of Public Investment on Private Investment In Developing Countries. Public Finance Review. 33(5):575-602.
• Eşiyok, A. (2001). Türkiye Ekonomisinde Sabit Sermaye Yatırımlarının Gelişimi ve İhracatın Yapısı. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. İktisadi Araştırmalar, GA-01-5-10.
• Fidan, F. ve Şahin, H. (2013). 2000-2012 Yılları Arasında TRA2 Bölgesindeki Göçlerin Yönlendirilmesinde Kamu Yatırımları ve Yatırım Teşvik Belgelerinin Önemi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi. 4(2):18-39.
• Vergi Gelirleri, Gelir İdaresi Başkanlığı. İnternet adresi: http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_1.xls.htm Erişim tarihi:01.06.2017.
• Gujarati, D.N. (1999). Basic Econometrics. (Şenesen, Ü. ve Şenesen, G.G.). İstanbul: Literatür. (1978).
• Gül, E. ve Yavuz, H. (2011). Türkiye’de Kamu Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1963-2008 Dönemi. Maliye Dergisi. 160 (Ocak-Haziran):72-85.
• Johansen, S. (1988). Statistical Analysis Of Cointegration Vectors. Journal of Economic Dynamics and Control. 12(1):231-54.
• Kalem, A. (2015). Türkiye’deki Kamu Yatırımlarının Özel Sektör Yatırımlarına Etkisinin İncelenmesi. Uzmanlık Tezi. Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı Yatırım Programlama, İzleme ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü, No.2922.
• Genel Ekonomik Hedefler ve Yatırımlar, T.C. Kalkınma Bakanlığı. Erişim tarihi:http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/GenelEkonomikHedeflerveYat%C4%B1r%C4%B1mlar.aspx (04.06.2017).
• Temel Ekonomik Göstergeler, T.C. Kalkınma Bakanlığı. İnternet adresi: http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/TemelEkonomikGostergeler.aspx. Erişim tarihi: 02.06.2017.
• Kap, D. (2014). Suriyeli Mülteciler: Türkiye’nin Müstakbel Vatandaşları. Akademik Perspektif, Aralık 2014.
• Karagöl, E., Erbaykal, E. ve Ertuğrul, H.M. (2007). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 8(1):72-80.
• Kwiatkowski, D., Phillips, P.C., Schmidt, P ve Shin, Y. (1992). Testing the Full Hypothesis of Stationary Against The Alternative of A Unit Root. Journal of Econometrics, 54, 159-178.
• Kutlar, A. ve Doğanoğlu, F. (2001). Türkiye’de 1980 Sonrası Yolsuzluklar, Kamu Yatırımları ve Büyüme Üzerine Ekonometrik Bir Çalışma. 5.Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu,10-12 Mayıs 2001.
• Gross Domestic Product, OECD. İnternet adresi: https://data.oecd.org/gdp/gross-domestic-product-gdp.htm. Erişim adresi: 16.08.2017.
• OECD ‘’Tax Statistics’’ İnternet adresi: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=REV# Erişim tarihi: 16.08.2017.
• Oktayer, N. ve Susam, N. (2008). Kamu Harcamaları- Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1970-2005 Yılları Örneği. Atatürk Üniversitesi iktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 22(1):145-164.
• Öğünç, F. ve Yılmaz, G. (2000). Estimating the Underground Economy in Turkey. MB Discussion Paper, September 2000.
• Öztürk, L. (2012). Kamu Yatırımları ve Bölgesel Eşitsizlik: Bir Nedensellik Analizi, 1975-2001.Ege Akademik Bakış. 12(4):487-495.
• Parasız, İ. (1997). Modern Makroekonominin Temelleri. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Pereira, A.M. ve Andraz, J.M. (2005). Public Investment In Transportation Infrastructures and Economic Performance In Portugal. Review of Development Economics. 9(2):177-196.
• Pesaran, M.H, Shin, Y. and Smith, R.J.(2001). Bounds Testing Approaches tu the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics. 16(3): 289-326.
• Phillips, P. C. B., Perron, P. (1988). Testing For A Unit Root In Time Series Regression. Biometrika. 75(2).3354-346.
• Rabnawaz, A. ve Jafar, R.M.S. (2015). Impact of Public Investment on Economic Growth. MPRA Papers, No.70377.
• Romero- Avila, D. ve Strauch, R. (2008). Public Finances and Long-term Growth in Europe: Panel Data Analysis. European Journal of Political Economy. 24(2008):172-191.
• Sancar, C., Sancar, C., Polat, M.A. (2016). Bölgesel Kamu Yatırım Harcamaları İstihdam Yaratmada Etkili midir? (TR90 Alt Bölgesi Örneği). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi. 7(18):1-11
• Sever, E. ve Demir, M. (2007). Türkiye’de Bütçe Açığı ile Cari Açık Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi ile İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 2(1):47-63.
• Shittu, O.I., Yemitan, R.A. ve Yaya, O.S. (2012). On Autoregressive Distributed Lag, Cointegration and Error Correction Model. Australian Journal of Business .2(8):56-62.
• Sugözü, H.İ., (2008). Kayıt Dışı Ekonomiyi Önlemede Vergi Politikaları (1980–2004 Türkiye Örneği). Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Stoilova, D. (2017). Tax Structure And Economic Growth: Evidence From The European Union. Contaduria y Administracion 62(2017):1041-1057.
• Şanlı, A. ve Kaytancı, U.B. (2015). Türkiye’de Kamu Yatırımı Harcamalarının Uzun Dönemli Büyümeye Etkileri. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 52:35-59.
• Şimşek, M. (2005). Türkiye’de Bütçe Açıklarının Ulusal Tasarruflara Etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi. 6(2):1-20.
• Şimşek, M. ve Kadılar, C. (2005). Türkiye’de Kamu Sabit Sermaye Yatırımlarının Verimliliği: Sınır Testi İle Ekonometrik Bir Yaklaşım, 1963-2002. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. 20(1):87-102.
• Tanzi, V. ve Davoodi, H. (1997). ‘Corruption, Public Investment and Growth’. IMF Working Paper, Internatonal Monetary Fund.
• Tanzi, V. ve Schuknecht, L. (2000). Public Expenditures in the 20th Century: A Global Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
• Tarı, R. ve Yıldırım, D.Ç. (2009). Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi. 16(2):95-105.
• TCMB (2015). Tasarruf-Yatırım Dinamikleri ve Cari İşlemler Dengesi Gelişmeleri. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Yayınları. Erişim adresi: http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/1c433a55-1f29-4115-acd7-70dc3861772b/TCMB_KITAPCIK_2015_1.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-1c433a55-1f29-4115-acd7-70dc3861772b-m5lk1bu . (19.01.2018).
• ‘Temel Ekonomik Göstergeler’ İnternet adresi: http://www.kalkinma.gov.tr/Pages/TemelEkonomikGostergeler.aspx. Erişim tarihi: 02.10.2017.
• Terzi, H. ve Oltulular, S. (2006). Enflasyon-Büyüme Sürecinde Sabit Sermaye Yatırımları. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 20(1):1-18.
• Turrini, A. (2004). Public Investment and the EU Fiscal Framework. European Commission Directorate-General For Economic and Financial Affairs Economic Papers No.202.
• TÜTÜNCÜ, A. ve ZENGİN, H. (2016). Türkiye’de Kayıtdışı Ekonominin Boyutunun Tahmini. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 17 (2): 195-209.
• Ulusoy, A. ve Erdem, H.F. (2014). İç Borçlanma ve Enflasyon Etkileşimi: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 22(2014):122-135.
• Ünlükaplan, İ. (2009). Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde İktisadi Kalkınma, Rekabetçilik ve İnovasyon İlişkilerinin Kanonik Korelasyon Analizi İle Belirlenmesi. Maliye Dergisi. 157:235-250.
• Valila, T. ve Mehrotra, A. (2005). Evolution and Determinants of Public Investment of Europe. European Investment Bank Economic and Financial Report 2005/01.
• Vergne, C. (2009). Democracy, Elections and Allocation of Public Expenditure in Developing Countries. European Journal of Political Economy. 23(1):63-77.
• ‘Vergi Gelirleri’ Erişim adresi: İnternet adresi: http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_1.xls.htm Erişim tarihi: 10.10.2017.
• Yanpar, A.(2007). Gelişmekte Olan Ülkelerde Büyüme Yönelimli Vergi Politikası. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Yavuz, A. (2009). Başlangıcından Bugüne Kadar Türkiye’nin Borçlanma Serüveni: Durum ve Beklentiler. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 203-226.
• Yavuz, N.Ç. (2005). Türkiye’de Kamu Harcamalarının Özel Sekör Yatırım Harcamalarını Dışlama Etkisinin Testi (1980-2003). Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. XX(1):269-284
• Yavuzdurmaz, A. ve Karadağ, M. (2014). Türkiye’de Bölgesel Kamu Yatırım Politikalarını Etkileyen Temel Faktörler. Ege Akademik Bakış Dergisi. 14(4):649-660.
• Yıldız, M. (2009). 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun Maliye Politikasına Etkileri. Maliye Bakanlığı Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu. Ankara.