Determination of Women’s Awareness and Practices on Early Diagnosis of Breast Cancer

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 101 - 110, 30.07.2019

Neriman Güzel Nurhan Bayraktar

Öz

Aim: This study was conducted with descriptive design to determine the awareness and practices of women on the early diagnosis of breast cancer. Material and Methods: One hundred and twenty-two women employees in a foundation University were included in the study. The data were collected between December 2015 and February 2016 using the questionnaire titled ‘Determination of Women’s Awareness on Early Diagnosis of Breast Cancer and Their Practices’ which was developed according to the literature via self-administration method. Permissions were obtained from the University Human Research Ethics Committee in Social Sciences and the University Rectorate and informed consent was obtained from the women included in this study. Statistical analyses of the data were performed using SPSS Statistics 20 software. Frequency, percentage distribution, arithmetic mean, and chi-square test were used in data analyses. Results: Awareness and practices of the women on the early diagnosis of breast cancer were not inadequate level. It was found that being informed about the subject and having high education level had a positive effect on their awareness and practices regarding the early diagnosis of breast cancer. Conclusion: In line with the findings of the study, it was proposed to develop policies and studies aimed at improving women's awareness and practices on the subject.

Anahtar Kelimeler

Awareness, breast cancer, early diagnosis, nursing

Kadınların Meme Kanserinin Erken Tanısına Yönelik Farkındalıklarının ve Uygulamalarının Belirlenmesi

Öz

Amaç: Bu araştırma, kadınların meme kanserinin erken tanısına yönelik farkındalıklarının ve uygulamalarının saptanması amacıyla tanımlayıcı olarak gerçekleştirilmiştir.
Gereç ve Yöntem: Bir vakıf üniversitesinde çalışan 122 kadın personel araştırmaya dâhil edildi. Araştırmanın verileri Aralık 2015-Şubat 2016 tarihleri arasında literatüre dayalı olarak geliştirilen “Kadınların Meme Kanserinin Erken Tanısına Yönelik Farkındalıklarını ve Uygulamalarını Belirleme” anketi ile öz bildirim yöntemi ile toplandı. Araştırmanın yapılabilmesi için üniversite Etik Kurulu’ndan ve Rektörlüğü’nden izin; araştırma kapsamına alınan kadınlardan bilgilendirilmiş onam alındı. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 20 istatistik programı kullanılarak; sayı, yüzdelik dağılım, aritmetik ortalama ve ki kare testi yöntemleri ile değerlendirildi.
Bulgular: Kadınların meme kanserinin erken tanısına yönelik farkındalıklarının ve uygulamalarının istenen düzeyde olmadığı belirlendi. Kadınların konuya ilişkin bilgi almış olmalarının ve eğitim düzeylerinin yüksek olmasının meme kanserinin erken tanısına ilişkin farkındalık ve uygulamalarını olumlu yönde etkilediği saptandı.
Sonuç: Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, kadınların konuya ilişkin farkındalıklarının ve uygulamalarının geliştirilmesine yönelik politikaların ve çalışmaların geliştirilmesi önerildi.

Anahtar Kelimeler

Erken tanı, farkındalık, hemşirelik, meme kanseri

Kaynakça

• 1. Sağlık Bakanlığı: http://www.iccp-portal.org/sites/default/files/plans/Ulusal Kanser Kontrol Planı 2013-2018. Erişim Tarihi:10.08.2018.
• 2. Lindsey AT, Bray F, Siegel LH, Ferlay J, Tieulent JL, and Jemal A. Global Cancer Statistics, 2012 A Cancer Journal for Clinicians 2015;65(2):87–108.
• 3. Kanser Daire Başkanlığı. Erişim:http://kanser.gov.tr/daire-faaliyetleri/kanser-istatistikleri/1793-2013-y%C4%B1l%C4%B1- t%C3%BCrkiye-kanser-istatistikleri.html. Erişim Tarihi:10.03.2018
• 4. World Health Organisation- WHO (2017). 10 Facts About Cancer. Available from: http://www.who.int/features/factfiles/cancer/en/. 22.01.2018.
• 5. American Cancer Society 2014 Breast Cancer Prevention and Early Detection. Available from: URL:http://www.cancer.org/cancer/breastcancer/moreinformation/ breastcancerearlydetection/index. 22.01. 2018.
• 6. Koç Z, Çelebi P, Memiş A, Sağlam Z, Beyhan F. Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının meme kanseri erken tanı metotlarından yararlanma durumları üzerine etkisinin belirlenmesi. Meme Sağlığı Dergisi. 2014;10:166-73.
• 7. Neal RD, Tharmanathan P, France B, Din NU, Cotton S, Fallon Ferguson J. et al. Is increased time to diagnosis and treatment in symptomatic cancer associated with poorer outcomes Systematic review. British Journal of Cancer. 2015; 112: 92-107.
• 8. Anderson BO, Yip CH, Smith RA, Shyyan R, Sener SF, Eniu A. at all. Guideline implementation for breast healthcare in low-income and middle-income countries. Overview of the breast health global initiative global summit 2007. Cancer. 2008; 113(8 Suppl);2221-2243.
• 9. Kılıç S, Uçar M, Seymen E, İnce S, Ergüvenli Ö, Yıldırım A. Kendi kendine meme muayenesi bilgi ve uygulamasının GATA Eğitim Hastanesinde görevli hemşire, hemşirelik öğrencileri ve hastaneye müracaat eden kadın hastalarda araştırılması. Gülhane Tıp Dergisi. 2006;48:200-204.
• 10. Altunkan H, Akın B, Ege E. 20-60 Yaş arası kadınların kendi kendine meme muayenesi uygulama davranışları ve farkındalık düzeyleri. Meme Sağlığı Dergisi. 2008;4:84-91.
• 11. Gençtürk N. Kadın sağlık profesyonellerinin meme kanseri erken tanı yöntemlerini bilme ve uygulama durumları. Meme Sağlığı Dergisi. 2013;9(1):5-9.
• 12. Kanbur A, Çapık C. Servikal kanserden korunma, erken tanı-tarama yöntemleri ve ebe/hemşirenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2011;61-72.
• 13. Erkal Aksoy Y, Çeber Turfan E, Sert E, Mermer G. Meme kanseri erken tanı yöntemlerine ilişkin engeller.J Breast Health. 2015;11:26-30.
• 14. Yılmaz M, Durmuş T. Health beliefs and breast cancer screening behavior among a group of female health professionals in Turkey. J Breast Health. 2016;12:18-24.
• 15. Açıkgöz A, Çehreli R, Ellidokuz, H. Hastanede çalışan kadınların meme kanseri konusunda erken tanı yöntemlerine yönelik bilgi ve davranışlarının belirlenmesi, uygulanan planlı eğitimin etkinliğinin incelenmesi. Meme Sağlığı Dergisi. 2015;11:31-38.
• 16. American Cancer Society, 2015. Available from: http://www.cancer.org/healthy/findcancerearly/screeningguidelines/American Cancer Society Guidelines for the early detection of cancer. 21.10.2015.
• 17. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. 12.Baskı. Ankara: Sistem Ofset Matbaacılık; 2014. syf. 691.
• 18. Kaymakçı Ş. Meme Hastalıkları. In: Karadakovan A, Eti Aslan F, Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım. Geliştirilmiş 2. Baskı, Adana: Nobel Tıp Kitabevi; 2011. syf: 978-987.
• 19. Pisano ED, Gatsonis C, Hendrick,E, Yaffe M, Baum JK, Acharyya S. et al. Diagnostic performance of digital versus film mammography for breast-cancer screening. N Engl J Med. 2005;353-8(17):1773.
• 20. Karayurt Ö, Coşkun A, Cerit K. Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. Meme Sağlığı Dergisi. 2008;4(1):15-19.
• 21. Kaymakçı Ş. Meme Hastalıkları, In: Karadakovan, A., Eti Aslan, F., Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım, Geliştirilmiş 3. baskı, Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi; 2014. syf: 917-945.
• 22. Kolutek R, Aydın Avcı İ. Eğitim ve evde izlemin, evli kadınların meme ve serviks kanseri ile ilgili bilgi düzeylerine ve uygulamalarına etkisi. J Breast Health. 2015;11:155-162.
• 23. Öktem A. Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde sağlıkla ilgili bölümler dışındaki 3. ve 4. sınıf kız öğrencilerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi hakkında bilgi düzeylerinin ve uygulama durumlarının belirlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 2012.
• 24. İlhan N, Çöl AG, Tanboğa E, Şengül A, Batmaz M. Sağlıkla ilgili bölümlerde okuyan üniversite öğrencilerinin meme kanserinin erken tanısına yönelik davranışları. J. Breast Health. 2015;10:1471-1453.
• 25. Norouznıa S. Meme kanseri korkusunun kadınların erken tanı davranışları üzerinde etkisinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 2014.
• 26. Kaymakçı Ş. Meme hastalıkları. In: Karadakovan A, Eti Aslan F, Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım.1. Baskı, Adana: Nobel Tıp Kitabevi; 2010. syf: 977-987.
• 27. Demir Yıldırım A, Özaydın AN. İstanbul/ Moda’da oturan kadınların meme kanseri ile ilgili bilgileri, bilgi kaynakları ve meme kanseri taramalarına katılımları. J Breast Health. 2014;10(1): 47-56.
• 28. Özaydın AN, Güllüoğlu BM, Ünalan PC, Gorpe S, Cabioğlu N, Öner BR ve ark. Bahçeşehir’de oturan kadınların meme kanseri bilgi düzeyleri, bilgi kaynakları ve meme sağlığı ile ilgili uygulamaları. Meme Sağlığı Dergisi .2009;5(4):216-223.
• 29. Karayurt Ö, Erol Ursavaş, Çömez S. Meme cerrahisinde bakım. In; Eti Aslan, F., Cerrahi Bakım: Vaka analizleri ile birlikte, Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi. 2016; Syf: 583-599.
• 30. Özen B, Zincir H, Kaya Erten Z, Özkan F, Elmalı F. Genç kadınların meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi konusunda bilgi ve tutumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Meme Sağlığı Dergisi. 2013;9:200-204.
• 31. Yılmaz HB, Aksüyek H. Bursa ilinde meme kanserinin erken tanısında farkındalığın önemi-alan çalışması. Meme Sağlığı Dergisi. 2012;8(2):76-80.
• 32. Koca B. Kendi kendine meme muayenesini bilmenin kadın sağlığı açısından önemi. Yeni Tıp Dergisi 2010;27(1): 10-14.
• 33. Koç Z, Sağlam Z. Kadınların meme kanseri, koruyucu önlemler ve kendi kendine meme muayenesi ile ilgili bilgi ve uygulamalarının belirlenmesi ve eğitimin etkinliği. Meme Sağlığı Dergisi. 2009;5(1):25-32.
• 34. Balaman P, Pehlivan E, Güneş G. Malatya il merkezinde 18 Yaş üzeri kadınların kanserle ilgili bazı tutumları ve kendi kendine meme muayenesi uygulamaları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2010;17(2):107-112.
• 35. Solak Kabataş, M, Kızıl H, Duman D. Bayan öğretmenlerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi. Meme Sağlığı Dergisi. 2010;6(4):152-154.
• 36. Akgün Şahin Z, Kardaş Özdemir F. Kars’ta yaşayan kadınların kendi kendine meme muayenesi uygulamasına yönelik bilgi, inanç ve tutumlarının değerlendirilmesi. Tıp Araştırmaları Dergisi. 2015;13(2):54-61.
• 37. Elshamy, K.F., Shoma, A.M. Knowledge and practice of bresat cancer screening among egyptian nurses. Afr J Haematol Oncol. 2010;1(4): 122-128.
• 38. Gölbaşı Z, Çetin R, Kalkan S, Durmuş T. Üniversite öğrencisi kızların meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi ile ilgili bilgi ve davranışları. Meme Sağlığı Dergisi. 2010;6(2):69-73.
• 39. Alpteker H, Gümüş D, Doğan S, Bilir S, Önal M. Kız öğrencilerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi bilgi ve uygulamalarının incelenmesi. Meme Sağlığı Dergisi. 2011;7(3):177-180.
• 40. Dündar E, Özmen D, Öztürk B, Haspolat G, Akyıldız F, Çoban S, Çakıroğlu G. The knowledge and attitudes of breast self-examination and mammography in a group of women in a rural area in western Turkey. BMC Cancer. 2006;6(43):1-9.
• 41. Kunt H, Sel RB. Kütahyalı kadınlarda meme kanseri sıklığının ve risk faktörlerinin belirlenmesi: 2010-2011 yılı tarama sonuçları. J. Breast Health. 2013;9:130-134.