TÜRKİYE’NİN BÖLGESEL EKONOMİK ÖRGÜTLERLE İHRACATI ÜZERİNE ÇEKİM MODELİ UYGULAMASI: AB DIŞINDA ALTERNATİFLER MÜMKÜN MÜ?

Yıl 2019, Cilt: 37 Sayı: 2, 193 - 214, 28.06.2019

Fatma Akçay Refik Fatih Saygılı

https://doi.org/10.17065/huniibf.379205

Cited By: 3

Öz

Küreselleşme
ile uluslararası ticarette engeller azaltılmış,  ülkeler arasındaki ticari ilişkiler
güçlenmiştir. 1980 sonrası bölgeselleşme süreci hız kazanmış, yeni dünya
düzeninde ticari blokların oluşmasına neden olmuştur. Bu durum Türkiye’nin
hangi ticari blokta yer alacağı sorusunu gündeme getirmiştir. Bu çalışmada
Çekim Modeli Türkiye’nin farklı bölgesel ekonomik örgütlerle ihracatı üzerine
kullanılmış ve Türkiye için AB dışında başka güçlü alternatiflerin olup
olmadığı sorgulanmıştır. Modelde dünya ekonomisinde önemli paylara sahip olan
bölgesel entegrasyonlardan AB, NAFTA, APEC, ASEAN, GCC ve AEC bağımsız değişkenler
olarak seçilmiştir. Elde edilen sonuçlar Türkiye’nin dış ticaretinde AB’nin
vazgeçilmemesi gereken bir partner olduğu ancak aynı zamanda Asya, Ortadoğu ve
Afrika ülkeleri ile ticari ilişkilerini geliştirilmesi gerektiğini
göstermektedir. Ayrıca imzalanan serbest ticaret anlaşmaları (STA) ve GB’nin
ihracat üzerinde olumlu etkileri olduğu ancak GB’nin etkisinin daha fazla olduğu
yönündedir.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme - Ekonomik Örgütler - Avrupa Birliği- Dış Ticaret - Çekim Modeli - Gümrük Birliği

AN APPLICATION OF GRAVITY MODEL ON TURKEY'S EXPORTS WITH REGIONAL ECONOMIC ORGANIZATIONS: ARE THERE ANY OTHER ALTERNATIVES TO EU?

Öz

With
globalization, the barriers on international trade have been reduced and
commercial relations among countries have strengthened. In the post 1980 period,
regionalization process accelerated and led
to the formation of trade blocs in the new world order. This situation has
raised the question of which trade bloc Turkey will take part in. In this paper,
 Gravity Model was used on Turkey’s
exports with different regional economic organizations and it was questioned whether
there are any strong alternatives to EU. In the model EU, NAFTA, APEC, ASEAN,
GCC and AEC are chosen as dependent variables since these regional integrations
have significant shares in the world economy. The results show that the EU seem
to be an indispensable partner for Turkey but its trade relations with Asian,
Middle East and African countires need to be further improved. Moreover, the
free trade agreements  (FTA) and CU have
positive effects on exports, but still CU ‘s effect is more significant.

Anahtar Kelimeler

Globalization - Economic Organizations - European Union -Foreign Trade – Gravity Model - Customs Union

Kaynakça

• Aitken, N. (1973), “The Effects of the EEC and EFTA on European Trade: A Temporal Cross Section Analysis”, The American Economic Review, 63(5), 881–892.
• Antonucci, D., S. Manzocchi (2006), “Does Turkey have a Special Trade Relation with the EU? Agravity Model Approach”, Elsevier, Economic Systems, (30), 157-169.
• Arellano, M.(1987), “Practitioners’ Corner: Computing Robust Standart Errors for Within-Groups Estimators”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 49(4), 431- 434.
• Aysun, A., O. Öksüzler, M. Yılgör (2012), “Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Dış Ticareti Üzerine Etkisi:Panel Çekim Modeli Uygulaması”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 15-26.
• Froot K. A. (1989), “Consistent Covariance Matrix Estimation with Cross–Sectional Dependence and Heteroskedasticity in Financial Data ” Journal of Financial and Quantitative Analysis, 24(3), 335- 355 .
• Golovko, A. (2009), Çekim Modeli: Avrasya Ülkelerinin Dış Ticareti. Anadolu İktisat Kongresi, Eskişehir, http://www.academia.edu/375375/cekim_modeli_avrasya_ulkelerinin_dis_ticareti, E.T.: 28.12.2017.
• Hadri, K. (2000), “Testing for Stationarity in Heterogeneous Panel Data”, The Econometrics Journal, 3(2), 148-161. Işık, N. (2016), “Türkiye ile Şanghay İşbirliği Örgütü Arasındaki Ticaret Akımlarının Panel Çekim Modeli İle Analizi”, International Journal of Economic and Administrative Studies, 151-174.
• Karagöz, M., K. Karagöz (2009), “Türkiye’nin Küresel Ticaret Potansiyelleri: Çekim Modeli Yaklaşımı”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 127-144.
• Levin, A., F.C. Lin, S.C.J. Chu (2002), “Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties”, Journal of Econometrics, (108), 1-24.
• Linnemann, H. (1966), An Econometric Study of International Trade Flows, North Holland, Amsterdam.
• Nowak-Lehmann, F., I. Zarzoso Martinez (2003), “Augmented Gravity Model: An Empirical Application to Mercosur- European Union Trade Flows”, Journal of Applied Economics, (6), 291-316.
• Nowak-Lehmann, F., D. Herzer, I. Zarzoso Martinez, S. Vollmer (2007), “The Impact of a Customs Union between Turkey and the EU on Turkey’s Exports to the EU”, Journal of Common Market Studies, 45(3), 719-743.
• Özdemir, Ö. (22.11.2016), “Şanghay İşbirliği Örgütü'nün, Türkiye'ye Ekonomik Katkısı Olur mu?”, BBC Türkçe Köşe Yazısı, https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-38067632, E.T.:28.12.2017.
• Porojan, A. (2001), Trade Flows and Spatial Effects: The Gravity Model Revisited, Open Economies Review, (12), 265–280.
• Poyhonen, P. (1963), “A Tentative Model for the Volume of Trade between Countries”, Weltwirtschaftliches Archive, (90), 93- 100.
• Rogers, W.H. (1993), “Regression Standard Errors in Clustered Samples”, Stata Technical Bulletin, (13), 19-23.
• Saygılı, F., G. Manavgat (2014), “Linder Hipotezi:Türkiye’nin Dış Ticareti için Ampirik Bir Analiz”, Ege Akademik Bakış, 14(2), 261-270.
• Sorhun, E. (2013), “Türkiye’nin Eksik Dış Ticareti, Ticari Potansiyeli ve Yeni Fırsatlar”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (28), 25-47.
• Steger, M.B. (2006), Küreselleşme, Ankara: Dost Yayınları.
• Parlakyıldız, F.M., A. Güvel (2015), ”Politik Sistemler ve Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Arasındaki İlişki”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (16), 386-407.
• Tatlıcı, Ö. (2009), “Çekim Modeli: Türkiye’nin İhracatı Üzerine Bir Uygulama”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Tatoğlu, F.Y. (2013), Panel Veri Ekonometrisi Stata Uygulamalı, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Tinbergen, J. (1954), International Economic Integration, London: Elsevier.
• Tüfekçi, Ö. (15.02.2016), “Son Gelişmeler Işığında Türkiye ve Avrasya Ekonomik Birliği İlişkileri”, Avrasya Ekonomik İlişkileri Derneği Yazısı, http://ekoavrasya.net/duyuru.aspx?did=212&Lang=TR, E.T.:28.12.2017.
• Ülengin, F., B. Cekyay, P.T. Palut, B. Ulengin, Ö. Kabak, O. Ozaydin, S.O. Ekici (2015), “Effects of Quotas on Turkish Foreign Trade: A Gravity Model”, Transport Policy, (38), 1–7.