SİYASİ EKONOMİK ÇIKARLAR VE KİMLİK POLİTİKALARI ÇERÇEVESİNDE 1929-2015 ARASI TÜRKİYE-SUUDİ ARABİSTAN İLİŞKİLERİ

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 11 - 28, 15.08.2016

Muharrem Hilmi Özev

https://doi.org/10.25272/j.2149-8539.2016.2.2.02

Öz

Türkiye ve Suudi Arabistan ilişkileri küresel ve bölgesel jeopolitik, siyasi ve ekonomik tamamlayıcılık gibi
faktörlerden etkilenmiştir. Bu makale 1929 – 2015 arası dönemde Türkiye – Suudi Arabistan ilişkilerini stratejik
çıkarlar, ekonomik karşılıklı bağımlılığın ve düşüncelerin uluslararası ilişkiler üzerindeki etkileri bağlamında
incelemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Suudi Arabistan, Türkiye, Jeopolitik, Ekonomik Tamamlayıcılık, Arap Baharı, Kimlik

TURKEY - SAUDI ARABIA RELATIONS BETWEEN 1929-2015 IN TERMS OF POLITICAL AND ECONOMIC INTERESTS, AND IDENTITY POLITICS

Öz

Turkey-Saudi Arabia relations have been under the influence of such factors like global and regional geopolitics,
and political and economic complementarity. This article examines Turkish – Saudi relations in the period between
1929-1915, in the terms of strategic interests, economic interdependency and impacts of ideas on international
relations. 

Anahtar Kelimeler

Saudi Arabia, Turkey, Geopolitics, Economic Complementarity, Arab Spring, Identity

Kaynakça

• Alarabiya. ‘Saudi Arabia and Turkey Announce Defense Cooperation’, 23 May 2013, (çevrimiçi) http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2013/05/22/Saudi-Arabia-and-Turkey-announcedefense-cooperation.html 19.09.2014. Al Kassemi, Sultan Sooud. Turkey and Saudi Arabia: the Buildup to Syria”, Al Arabiya News, Aug 20, 2011, (çevrimiçi), http://english.alarabiya.net/views/2011/08/20/163186.html, 06.08.2014. Al-Toraifi, Adel. “Is There Really a Saudi – Turkish Divide?”, Al Arabiya News, May 25 2012, (çevrimiçi), http://english.alarabiya.net/views/2012/05/25/216374.html, 04.08.2014. Altunışık, Meliha Benli. “Bitter Frenemies”, Foreign Policy, May 15, 2012, (çevrimiçi), http://www.foreignaffairs.com/articles/137639/meliha-benli-altunisik/bitter-frenemies, 27.07.2012. Asharq Al-Awsat. “El Alakât Es-Saudiyye – Et-Turrkiyye”, 14 Ekim 2015, (çevrimiçi), http://aawsat.com/home/article/496576/, 14.01.2016. Asharq Al-Awsat. Emrullah İşler, “Opinion: Turkish-Saudi Relations”, 24 May 2013, (çevrimiçi), http://www.aawsat.net/2013/05/article55302999, 31.07.2014. Ataman, Muhittin. ‘Özalist Dış Politika: Aktif ve Rasyonalist bir Anlayış’, Bilgi (7) 3003/2 (ss. 49-64), s. 54, (çevrimiçi), http://www.bilgidergi.com/uploads/2003Ataman.pdf, 08.09.2014. ----------- ‘Turkey and Saudi Arabia: Newly Discovered Partners?’, SETA Policy Brief, Brief no 57, July 2012, s. 16. ------------“Turkish-Saudi Arabian Relations during the Arab Uprisings: towards a Strategic Partnership?”, Insight Turkey,Vol. 14 / No. 4 / 2012, ss. 121-136. Ayhan, Veysel. “Geçmişten Geleceğe Türkiye-Suudi Arabistan İlişkileri”, Ortadoğu Analiz, Kasım 2010, Cilt 2 Sayı 23, ss. 25-35. Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü. “Suudi Arabistan – Türkiye silah Anlaşması”, 21.07.2015, (çevrimiçi), http://www.byegm.gov.tr/turkce/haber/suudi-arabistan-turkiye-silahanlasmasi/82882;
• Bekaroğlu, Edip Asaf . “Justice and Development Party and Muslim Brotherhood in the Arab Spring: A Failed Post-Islamist Interaction to Transform the Middle East,” PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2016, Cilt 2, No 1, s. 1-16. Bekr, Abdülvahhab. ‘Türkiye ve’s-Sırâ’u’l-Arabî el-İsraili’ (Türkiye ve Arap-İsrail Çatışması), ElAlâkât el-Arabî et-Türkî min Manzur Arabî, Ma’hed el-Buhûs ve’d-Dirâsât el-Arabî, 1991. Bozdağloğlu, Yücel. Turkish Foreign Policy and Turkish Identity: a Constructivist Approach, New York: Routledge, 2003. Chulov, Martin. “Saudi Arabia Moves to Settle Differences with Iran”, The Guardian, 13 May 201, (çevrimiçi), http://www.theguardian.com/world/2014/may/13/saudi-arabia-settle-differences-iran, 07.08.2014. Dowlatabadi, Firouz. “Iran, Turkey and Saudi Arabia a Regional Rivals”, Iran Review, April 28, 2012, (çevrimiçi), http://www.iranreview.org/content/Documents/Iran_Turkey_and_Saudi_Arabia_as_Regional_Rivals.h tm, 07.08.2014. El-Emânet el-Âmme li’l-Ittihâd el-Âmm li Ğuraf et-Ticâra ve’s-Sinâa ve’z-Zirâa li’l-Bilâd el-Arabiyye (Arap Ülkeleri Ticaret, Sanayi ve Ziraat Odaları Konfedarasyonu Genel Sekreterliği), ‘Türkiye ve Arap Ülkeleri Arasında Ticari ve Sınâî İlişkiler’, Hazırlayan: Araştırma Departmanı, “Evrak-ı İktisadiyye” (İktisadi Yazılar) dergisi 3/4, Ekim 1987. En-Naîmî, Ahmet Nuri. Dirâset an Turkiye, Bağdat, 1985, s. 91. Ennis, Crystal A. ve Bassma Momani. “Shaping the Middle East in the Midst of the Arab Uprisings: Turkish and Saudi Foreign Policy Strategies”, Third World Quarterly, vol. 34, No 6, 2013, ss. 1127-44. Ensarioğlu, Yılmaz vd. (ed.) ‘213’te Türkiye’ SETA, 2013 Yılı Analizi, Aralık 2013, Sayı, 74, s. 128, (çevrimiçi) http://file.setav.org/Files/Pdf/20140102151113_2013teturkiye_pdf_4.pdf 21.09.2014. Es-Seb’âvî, Avni Abdurrahman. ‘Türkiye ve’s-Suûdiyye: Dirâsetun fî Evcuh el-Alâkât es-Sunâiyye” (Türkiye ve Suudi Arabistan: İkili İlişkilere dair bir Çalışma), Mecellet Külliyet el-İnsâniyyât ve’lUlûm el-Ictimaiyye, Sayı 33, 2000, ss 60-83. Fırat, Melek M. “Kıbrıs Sorunu ve İnönü”, İnönü Vakfı, (çevrimiçi) http://www.ismetinonu.org.tr/index.php/27-mayis-ihtilali-ve-sonrasi/kibris-sorunu-ve-inonu, 25.04.2016. Gause III, F. Gregory. Saudi Arabia in the New Middle East, CFR (Council on Foreign Relations), December 2011, (çevrimiçi), http://i.cfr.org/content/publications/attachments/Saudi_Arabia_CSR63.pdf, 03.08.2014. Hürriyet. “ASELSAN'dan Suudi Şirketlerle İşbirliği”, 11.07.2015, (çevrimiçi), http://www.hurriyet.com.tr/aselsandan-suudi-sirketlerle-isbirligi-29522415, 15.05.2016 İbrahim, Faruk Tevfik. ‘El-Alâkât el-Iktisâdiyye el-Arabiyye et-Türkiyye fî Mecâl en-Naft ve’lMiyâh: 1970-1983’ (Su ve Petrol Alanlarında 1970-1983 Arap-Türk İktisadi İlişkileri), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bağdat Üniversitesi, 1985. İşler, Emrullah. “Opinion: Turkish-Saudi Relations”, Asharq Al-Awsat, 24 May 2013, (çevrimiçi), http://www.aawsat.net/2013/05/article55302999, 31.07.2014. Jenkins, Gareth. “Global Insider: Turkey-Saudi Arabia Relations”, Global Insiders, August 24, 2011, (çevrimiçi), http://www.worldpoliticsreview.com/trend-lines/9854/global-insider-turkey-saudi-arabiarelations, 27.07.2014. Johnson, Willard R. ve Ernest J. Wilson. “The "Oil Crises" and African Economies: Oil Wave on a Tidal Flood of Industrial Price Inflation”, Daedalus, Vol. 111, No. 2, Black Africa: A Generation after Independence (Spring, 1982). Karpat, Kemal H. Turkey’s Foreign Policy in Transition: 1950-1974, Leiden 1975. Khalaf, Roula. “Saudi Arabia: A Kingdom on Guard”, FT, 26 March 2014, (çevrimiçi), http://www.ft.com/intl/cms/s/2/8a965110-b4c0-11e3-af92-00144feabdc0.html#axzz2ws9c04Bv, 08.08.2014. Köni, Hakan. “Saudi Influence on Islamic Institutions in Turkey Beginning in the 1970s”, Middle East Journal, Vol. 66. No 1, Winter 2012, (ss. 97-110) Ministry of Economy, “Kingdom of Saudi Arabia”, (çevrimiçi), http://www.economy.gov.tr/index.cfm?sayfa=countriesandregions&country=SA&region=4, 05.08.2014. Kurşun, Zekeriya. “Suudi Arabistan”, İslam Ansiklopedisi, Cilt 37, 2009, s. 583. Ministry of Economy of Republic of Turkey. ‘Saudi Arabia’, July 2013, (çevrimiçi), http://www.economy.gov.tr/index.cfm?sayfa=countriesandregions&country=SA&region=4 18.09.2014; Mustafa el-Lebbad, “et-Tekârub et-Turkî es-Saudi” (Türkiye-İran Yakınlaşması), Es-Sefîr,04.01.2016, (çevrimiçi), http://assafir.com/Article/217/464888, 14.05.2016. Özev, Muharrem Hilmi. “Arap Ülkelerinde Milliyetçi Düşüncenin Gelişimi ve ‘Ulus Devlet’, İdea, C2 S 2, Güz 2010 ss. 100-130. ----------“Eleştirel Teori Olarak Konstrüktivizm”, Uluslararası İlişkilerde Teorik Tartışmalar, Hasret Çomak ve Caner Sancaktar (edit.), Istanbul: Beta, 2013, ss. 483-522 ----------Petrol Sermayesi ve Uluslararası İlişkiler: 1973 Sonrası Körfez Ülkeleri Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2011, s. 17. Palmowski, Jan. "Oil Price Shock" A Dictionary of Contemporary World History, 2004. (çevrimiçi), http://www.encyclopedia.com/doc/1O46-oilpriceshock.html, 08.04.2010. Puder, Joseph. ‘The Widening Turkey-Saudi Arabia Rift’, Frontpage Mag, November 7, 2013, (çevrimiçi), http://www.frontpagemag.com/2013/joseph-puder/the-widening-turkey-saudi-arabia-rift/, 18.09.2013. Rothmann, Suzanne. “Why Azerbaijani-Saudi Relations are Improving?”, Registan, 26.05.2014, (çevrimiçi), http://registan.net/2014/05/26/why-azerbaijani-saudi-relations-are-improving/ 01.08.2014. Said, Abdulmun’im. El-Arab ve Duvel el-Civâr el-Cuğrafi, Beyrut: Merkez Dirâsât el-Vahdet ElArabî, 1987. Stratfor, “What Saudi Arabia and Turkey Want in the Syria Conflict”, 06.09. 2013, (çevrimiçi), https://www.stratfor.com/sample/geopolitical-diary/what-saudi-arabia-and-turkey-want-syria-conflict, 09.05.2016. Sultan Sooud Al Kassemi. “Turkey and Saudi Arabia: the buildup to Syria”, Al Arabiya News, 20.08.2011, (çevrimiçi) http://english.alarabiya.net/views/2011/08/20/163186.html, 06.08.2014. T.C. Riyad Büyükelçiliği, “Türkiye- Suudi Arabistan ikili ilişkileri - Siyasi ve Kültürel”, 14.09.2008 (çevrimiçi), http://riyad.be.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=121158, 14.05.2016; Talbot, Valerie. ‘Turkey-GCC Relations in a Transforming Middle East’, ISPI, (Italian Institute for International Political Studies), June 2013, Analysis no 178, (çevrimiçi), http://www.ispionline.it/en/tipo-di-pubblicazione/analysis, 21.09.2014. Talhami, Ghada Hashem. Historical Dictionary of Women in the Middle East and North Africa, (Iffat, Queen maddesi), Plymouth: Scarecrow Press Inc., 2013. The Oxford Encyclopedia of the Modern Islamic World. “Organization of the Islamic Conference: Structure and Activity”, Vol. III, New York, 1995. The Saudi-Turkish Investment Forum 2011. “The Saudi-Turkish Relations”, (çevrimiçi), http://stf.kcorp.net/data/ksa-tIRKEY-ReLATION.pdf, 06.08.2014. The Washington Post. “New Heirs to the Saudi Throne”, April 29, 2015, (çevrimiçi), http://apps.washingtonpost.com/g/page/world/new-heirs-to-the-saudi-throne/1059/, 25.04.2016. Today’s Zaman. “‘Turkey treats relations with Saudi Arabia strategically', October 18, 2013, (çevrimiçi), http://www.todayszaman.com/news-329180-turkey-treats-relations-with-saudi-arabiastrategically.html, 02.08.2014. World Bulletin. ‘Saudi Arabia Considers $2 Bln Turkish Arms Deal’, 23 April 2013, (çevrimiçi), http://www.worldbulletin.net/?aType=haber&ArticleID=107223, 19.09.2014.