ALGILANAN ÖRGÜT İKLİMİNİN DAVRANIŞSAL VE TUTUMSAL SONUÇLARININ İNCELENMESİ: ÇALIŞANLARIN GÖREV İÇİ PERFORMANS DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ALGISI AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 85 - 99, 31.12.2018

Seçil Taştan Serra Yurtkoru

https://doi.org/10.25203/idd.421553

Cited By: 2

Öz

 Amaç :Bu çalışmanın
amacı, algılanan örgüt ikliminin bireysel düzeyde sonuçlarının davranışsal ve
tutumlar bağlamında incelenmesidir. Çalışmada, örgüt iklimi algısının
çalışanların duygusal bağlılık düzeyleri ve iş performansına olan etkileri
değerlendirilmektedir.

Tasarım/Yöntem:İstanbul ilinde
bulunan sağlık örgütlerinde görev yapmakta olan sağlık personeli üzerinde bir
araştırma gerçekleştirilmiştir. Araştırma neticesinde toplanan veriler
istatistiksel analize tabi tutularak tanımlayıcı analizler ve hipotez testleri
gerçekleştirilmiştir.

Sonuçlar:Elde edilen
verilere (N=360) doğrulayıcı faktör analizi ve yapısal eşitlik modeli
uygulanmıştır. Bulgulara göre çalışmanın hipotezlerinin katılımcı örgüt iklimi
için desteklendiği görülmüştür. Örgüt ikliminin diğer boyutlarından ılımlı
çalışma ortamı ve destekleyici örgüt ikliminin örgütsel bağlılık ve iş
performansı davranışların üzerinde anlamlı bir etkisine rastlanmamıştır.

Özgün Değer:Çalışmanın ilgili literatüre ve çalışma
yaşamında birey davranışları ve algılanan örgüt iklimi özelliklerinin
çalışanların psiko-sosyal yapılarına, tutum ve iş performansına nasıl etki
yaratabildiği ve açıklayabileceği konusuna ışık tutması bakımından katkıları
bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgüt iklimi, İş performansı, Görev içi performans davranışı, Örgütsel bağlılık

Kaynakça

• Akdemir, B. & Duman, M.Ç. (2016). Duygusal bağlılık ve işgören performansı arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma, The Journal of Academic Social Science Studies, 46, 343-357.Allen, N. J. & Meyer, J. P. (1996). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: An examination of construct validity, Journal of Vocational Behavior, 49(3), 252-276.Amabile, T. M., Conti, R., Coon, H., Lazenby, J. & Herron, M.(1996). Assessing the work environment for creativity, Academy of Management Journal, 39 (5), 1154-1184.Arbak, Y. & Kesken, J. (2005). Örgütsel Bağlılık, Sağlık Hizmetlerinde Sürekli Gelişim İçin Davranışsal Bir Yaklaşım, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir.Argyris, C. (1958). Some problems in conceptualizing organizational climate: A case study of a bank, Administrative Science Quarterly, 11, 501-520.Bagozzi R.P. & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models, Journal of the Academy of Marketing Science, 16(1): 74-94.Bakan, İ., Büyükbeşe, T. & Bedestenci, Ç. (2004). Örgüt Sırlarının Çözümünde Örgüt Kültürü: Teorik ve Ampirik Yaklaşım. İstanbul: Aktüel Yayınları.Baskın, İ. (2011). Örgütsel bağlılık ve iş performansı arasındaki ilişkilerin incelenmesi: İlaç mümessilleri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.Baysal, A. C. & Paksoy, M. (1999). Mesleğe ve Örgüte Bağlılığın Çok Yönlü İncelenmesinde Meyer-Allen Modeli, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 28, 55-73.Becker, H. S. (1960). Notes on the concept of commitment, American Journal of Sociology, 66(1), 32-40.Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. Transaction Publishers, New Jersey: John Wiley&Sons.Borman, W. C. & Motowidlo, S. M. (1993). Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance. Personnel Selection in Organizations; San Francisco: Jossey-Bass.Brett, J. F., Cron, W. L. & Slocum, J. W. (1995). Economic dependency on work: A moderator of the relationship between organizational commitment and performance, Academy of Management Journal, 38(1),261-271.Brown, S. P. & Leigh, T. W. (1996). A new look at psychological climate and its relationship to job involvement, effort, and performance, Journal of Applied Psychology, 81(4), 358-377.Campbell, J. J., Dunnette, M. D., Lawler, E. E. & Weick, K. E. (1970). Managerial behavior, performance, and effectiveness. New York: Mc Graw Hill.Chang, H. T., Chi, N. W. & Miao, M. C. (2007). Testing the relationship between three-component organizational/occupational commitment and organizational/occupational turnover intention using a non-recursive model, Journal of Vocational Behavior, 70(2),352-368.Chen, L. Y. (2004). Examining the effect of organization culture and leadership behaviors on organizational commitment, job satisfaction, and job performance at small and middle-sized firms of Taiwan, Journal of American Academy of Business, 5(1/2),432-438.Cho, S. & Johanson, M. M. (2008). Organizational citizenship behavior and employee performance: A moderating effect of work status in restaurant employees, Journal of Hospitality & Tourism Research, 32(3), 307-326.Choo, F. (1986). Job stress, job performance, and auditor personality characteristics, Journal of Practice and Theory, 5(2),17-34.Çekmecelioğlu, G. H. (2011). Algılanan örgüt ikliminin çalışanların iş tatmini, duygusal bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkilerinin incelenmesi, Yönetim Dergisi, 22, 29-47.Çekmecelioğlu, H. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarının işten ayrılma niyeti ve verimlilik üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi: Bir araştırma, “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,8 (2),22-40.Çekmecelioğlu, H. G. (2007). Örgüt İkliminin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1),79-97.Çekmecelioğlu, H. G. & Keleş, Ö. (2008). Örgüt İklimi, güçlendirme ve bireysel iş performansı arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi, Muhan Soysal İşletmecilik Konferansı Bildirisi,3-6.Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri, Doğuş Üniv. Dergisi, 9 (1),35-46.Doğan, H. & Üngüren, E. (2009). Farklı meslek gruplarındaki çalışanların örgüt iklimi algılamaları ve Alanya Başkent Hastanesi’nde bir araştırma, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2),1-18.Doğan, H. & Üngüren, E. (2012). Örgüt iklimi ve iş tatmini ilişkisi: Hemşirelere yönelik karşılaştırmalı bir analiz çalışması, Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, 8, 27-45.Ekvall, G. (1987). Climate metaphor in organizational theory, Advances in Organizational Psychology,177, 190-205.Eren, E. & Çekmecelioğlu, H.G. (2002). Örgüt yaratıcılığı ve verimliliğinin sağlanmasında örgüt ikliminin rolü, 10.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirisi, 585-592.Fleishman, E. A. (1953). Leadership climate, human relations training, and supervisory behavior, Personnel Psychology, 6(2), 205-222.Fornell, C. & Larcker, F.D. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error, Journal of Marketing Research, 18: 39-50.Friedlander, F. & Greenberg, S. (1971). Effect of job attitudes, training, and organization climate on performance of the hard-core unemployed, Journal of Applied Psychology, 55(4), 287-303.Friedlander, F. & Margulies, N. (1969). Multiple impacts of organizational climate and individual value systems upon job satisfaction. Personnel psychology, 22(2), 171-183.Gök, S. (2009). Örgüt ikliminin çalışanların motivasyonuna etkisi üzerine bir araştırma, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 587-605.Griffin, M. A., Neal, A. & Parker, S. K. (2007). A new model of work role performance: Positive behavior in uncertain and interdependent contexts, Academy of Management Journal, 50(2),327-347.Gül, H., Oktay, E. & Gökçe, H. (2008). İş tatmini, stres, örgütsel bağlılık, işten ayrılma niyeti ve performans arasındaki ilişkiler: Sağlık sektöründe bir uygulama, Akademik Bakış, 15(11), 1-11.Gümüş, M., Hamarat, B. & Erdem, H. (2003). Örgütsel bağlılığın iş mükemmelliği ile ilişkisinin otel işletmelerinde belirlenmesine yönelik bir araştırma, 11. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirisi, 22-24.Hair Jr., F.J., Black, C.W., Babin, J.B. & Anderson, E.R. (2010). Multivariate Data Analysis: A global perspective 7th Ed., Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall Inc.İşcan, Ö. F. & Karabey, C. N. (2007). Örgüt iklimi ile yeniliğe destek algısı arasındaki ilişki, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 180-193.Joyce, W. F. & Slocum, J. (1982). Climate discrepancy: Refining the concepts of psychological and organizational climate, Human Relations, 35(11),951-971.Kafdağlı, T. (2007). Çalışanların Örgüte Bağlılıkları ile İş Performansı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Kalay, F. (2016). İşletmelerde örgütsel adaletin işgören performansı üzerindeki etkisi: Teorik bir inceleme, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11,147-158.Kangis, P., Gordon, D. & Williams, S. (2000). Organisational climate and corporate performance: an empirical investigation, Management Decision, 38(8), 531-540.Karadal, H. & Arasli, H. (2009). The impacts of superior politics on frontline employees' behavioral and psychological outcomes, Social Behavior and Personality: An International Journal, 37(2), 175-190.Katz, D. (1964). Motivational basis of organizational behavior, Systems Research & Behavioral Science,9(2), 131-146.Keenan, A. & Newton, T. J. (1984). Frustration in organizations: Relationships to role stress, climate, and psychological strain, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 57(1),57-65.Keleş, Ö. (2008). Örgüt iklimi boyutlarının çalışanların güçlendirme algılarıyla ilişkilerinin değerlendirilmesi: bir araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.Kelley, R. E. (1992). The power of followership: How to create leaders people want to follow, and followers who lead themselves, Broadway Business, 4,1-25.Kirkman, B. L. & Rosen, B. (1999). Beyond self-management: Antecedents and consequences of team empowerment, Academy of Management Journal, 42(1),58-74.Lambert, E. & Hogan, N. (2009). The importance of job satisfaction and organizational commitment in shaping turnover intent: A test of a causal model, Criminal Justice Review, 34(1), 96-118.Lewin, K., Lippitt, R. & White, R. K. (1939). Patterns of aggressive behavior in experimentally created “social climates”, The Journal of Social Psychology, 10(2),269-299.Lingard, H. & Lin, J. (2004). Career, family and work environment determinants of organisational commitment among women in the Australian construction industry, Construction Management and Economics, 22(4),409-420.Litwin G.H. & Stringer R.A. (1974). Motivation and Organizational Climate, 3rd Ed. Harvard University Press, Boston.Liu, A. M., Chiu, W. M. & Fellows, R. (2007). Enhancing commitment through work empowerment, Engineering, Monstruction and Architectural Management, 14(6), 568-580.Mathieu, J. E. & Zajac, D. M. (1990). A review and meta-analysis of the antecedents, correlates, and consequences of organizational commitment, Psychological Bulletin, 108(2), 171-192.Memari, N., Mahdieh, O. & Marnani, A. B. (2013). Impact of organizational commitment on employees job performance: A study of Meli Bank, Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 5(5), 164-171.Menon, S.(2001). Employee empowerment: Integrative psychological approach, Applied Psychology,50(1), 153-180.Meyer, J. P., Paunonen, S. V., Gellatly, I. R., Goffin, R. D. & Jackson, D. N. (1989). Organizational commitment and job performance: It's the nature of the commitment that count, Journal of Applied Psychology, 74(1), 152-172.Meyer, J.P., Allen, N.J. & Simith, C.A (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three component conceptualization, Journal of Applied Psychology, 78 (4), 538-551.Meyer, JP.,Stanley, D.J., Herscovitch, L. & Topolnytsky, L.(2002). Affective, continuance,normative commitment to the organization:Meta-analysis of antecedents, correlates, consequences, Journal of Vocational Behavior, 61, 178-201.Mok, E. & Au‐Yeung, B. (2002). Relationship between organizational climate and empowerment of nurses in Hong Kong, Journal of Nursing Management, 10(3), 129-137.Mowday, R.T. (1999). Reflections on the study and relevance of organizational commitment, Human Resource Management Review, 8 (4), 146-159.Mowday, R.T., Porter, L.W. & Steers, R.M. (1982). Employee-Organization Linkages, The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnover, Academic Press, Inc, New York.Mullins, L. J. (2007). Management and Organisational Behaviour. U.S.A.:Pearson Education.Netemeyer, R.G., Bearden, W.O. & Sharma, S. (2003). Scaling procedures: Issues and applications, Thousand Oaks, CA: Sage Publication.Nijhof, W. J., De Jong, M. J. & Beukhof, G. (1998). Employee commitment in changing organizations: an exploration, Journal of European Industrial Training, 22(6), 243-248.O’Reilly, C. & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: Effects of compliance, identification and internalization on prosocial behaviour, Journal of Applied Psychology, 71 (3), 492-499.Oldham, G.R. & Cummings, A. (1996). Employee creativity: Personal and contextual factors at work, Academy of Management Journal, 39, 607-634.Ostroff, C. (1993). The effects of climate and personal influences on individual behavior and attitudes in organizations, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 56(1), 56-90.Özdemir, F. (2006). Örgütsel iklimin iş tatmin düzeyine etkisi: tekstil sektöründe bir araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.Özdemir, H. & Yaylı, A. (2014). Çalışanın örgütsel bağlılığını, performansı ve işte ayrılma niyeti arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma, Journal Of Recreation and Tourism Research, 1(1), 48-58.Patterson, M. G., West, M. A., Shackleton, V. J., Dawson, J. F., Lawthom, R., Maitlis, S. & Wallace, A. M. (2005). Validating the organizational climate measure: links to managerial practices, productivity and innovation, Journal of Organizational Behavior, 26(4), 379-408.Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T. & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-624.Preston, J. B. & Brown, W. A. (2004). Commitment and performance of nonprofit board members, Nonprofit Management and Leadership, 15(2), 221-238.Pritchard, R. D. & Karasick, B. W. (1973). The effects of organizational climate on managerial job performance and job satisfaction, Organizational Behavior and Human Performance, 9(1), 126-146.Rangone, A. (1999). A resource-based approach to strategy analysis in small-medium sized enterprises, Small Business Economics, 12(3),233-248.Ruiz-Moreno,A.,Garcia-Morales, V.J. & Llorens-Montes, F.J. (2008). Moderating effect of organizational slack on relation between perceptions of support for innovation and organization climate, Personnel Review,37(5), 509-525.Schlesinger, L. A. (1982). Quality of work life and the supervisor. Praeger Publishers.Schneider, B. & Snyder, R. A. (1975). Some relationships between job satisfaction and organization climate, Journal of Applied Psychology, 60(3),318-332.Schneider, B., Ehrhart, M. G. & Macey, W. H. (2013). Organizational climate and culture, Annual Review of Psychology, 64, 361-388.Schwepker, C. H. (2001). Ethical climate's relationship to job satisfaction, organizational commitment, and turnover intention in the salesforce, Journal of Business Research, 54(1),39-52.Shalley, C., Gilson, L. & Blum, T. (2000). Matching creativity requuırements and the work environment: effects on satisfaction and ıntentions to leave, Academy of Management Journal, 43(2),215-223.Sheldon, M. (1971). Investments and involvements as mechanisms producing commitment to the organization, Administrative Science Quarterly, 16, 143-150.Spreitzer, G. M. (1996). Social structural characteristics of psychological empowerment, Academy of Management Journal, 39(2),483-504. Suliman, M.T.A. (2007). Links between justice, satisfaction and performance in the workplace: A survey in the UAE and Arabic context, Journal of Management Development, 26(4),294-311.Şişman, Ayanoğlu F. (2007). İşletmelerde Yeniden Yapılanma Süreci ve Bunun Çalışanların İş Tatmini ve Örgüte Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Taştan, S. B. (2011). The mediating role of psychological empowerment on the relationship between participative organizational climate, self-efficacy and individual performance behaviors. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Örgütsel Davranış Bilim Dalı, İstanbul.Taştan, S. B. (2013). The Influences of participative organizational climate and self-leadership on innovative behavior and the roles of job involvement and proactive personality: A survey in the context of SMEs in Izmir, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 75,407-419.Taştan, S. B. (2014). Örgüt iklimi ile örgütsel adanmışlık arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirme algısının ara değişken olarak incelenmesi ve psikososyal kaynakların rolü: kamu kesim çalışanları üzerine bir araştırma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 91-106.Taştan, S., İşçi,E. & Arslan,B.(2014). Örgütsel destek algısının işe yabancılaşma ve örgütsel bağlılığa etkisinin incelenmesi:İstanbul özel hastanelerinde bir çalışma, Pamukkale Üniv. Sosyal Bilimler Enst.Dergisi,19, 121-138.Tayyab, S. & Tariq, N. (2001). Work values and organizational commitment in public and private sector executives, Pakistan Journal of Psychological Research, 16(3/4), 95-110.Tolentino, R. C. (2013). Organizational commitment and job performance of the academic and administrative personnel, International Journal of Information Technology and Business Management, 15(1), 51-59.Tsai, M.T. & Huang, C.C. (2008). The relationship among ethical climate types, facets of job satisfaction, and the three components of organizational commitment: A study of nurses in Taiwan, Journal of Business Ethics, 80(3),565-581.Tutar, H. & Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi: OSTİM imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma., Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2),196-218.Van Scotter, J. R. & Motowidlo, S. J. (1996). Interpersonal facilitation and job dedication as separate facets of contextual performance, Journal of Applied Psychology, 81(5),525-546.Wallach, E. J. (1983). Individuals and organizations:The cultural match,Training & Development Journal,10(1), 1-19.Wasti, A.S. (2000). Örgütsel bağlılığı belirleyen evrensel ve kültürel etmenler: Türk kültürüne bir bakış, Editör: Aycan, Zeynep, Akademisyenler ve Profesyoneller Bakış Açısıyla, Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, Türk Psikologlar Derneği Yayınları No:21, Ankara.Waters, L. K., Roach, D. & Batlis, N. (1974). Organizational climate dimensions and job‐related attitudes, Personnel Psychology, 27(3),465-476.Williams, L.J. & Anderson, S.E. (1991). Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behaviors, Journal of Management, 17(3),601-617.