Seyhan Havzası Yağış Verilerinin Eğilim Analizi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 47 - 54, 15.10.2018

Şimal Yüce Burcu Ercan Musa Eşit Mehmet Ünsal Mehmet İshak Yüce

Öz

Küresel veya yerel iklim
değişiklikleri neticesinde, yağış miktarlarında meydana gelen değişimin temiz
su kaynakları üzerindeki etkilerinden dolayı hidro-meteorolojik verilerindeki
eğilim (trend) analizleri önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Seyhan Havzasının
yağış verilerinde gidiş olup olmadığı, parametrik olmayan Mann-Kendall testi,
Spearmanın Rho, Mann Kendall Mertebe Korelasyon ve Sen’in Eğim Analiz Testleri
kullanılarak incelenmiştir. Havzada bulunan 12 yağış gözlem istasyonu verilerinin
en kısa süreli olanı 21, en uzun süreli olanı 52 yıllık (1964-2016) bir
periyodu kapsamaktadır. Yıllık toplam yağış verileri %95 ve %85 güven
aralıklarına göre analiz edilmiştir. Yağış verilerinin değerlendirilmesi
sonucunda Pınarbaşı istasyonunda her iki güven aralığında, Çamardı istasyonunda
ise sadece %85’lik güven aralığında azalan yönde eğilim tespit edilmiştir.
Diğer istasyonların verilerinde herhangi bir eğilim gözlenmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğilim Analizi, Yağış, Seyhan Havzası, Mann Kendall, Spearmanın Rho

Kaynakça

• Angı, M., ve M. Özkaya (2004), Türkiye’de Yüzeysel Akımlar ve Trendleri, IV. Ulusal Hidroloji Kongresi, 21-25 Haziran, İstanbul, 11-22.
• Bayazıt, M. (1996), İnşaat Mühendisliğinde Olasılık Yöntemleri, İTÜ İnşaat Fakültesi Matbaası, İstanbul.
• Büyükyıldız, M., ve A. Bektaş (2004), Sakarya Havzası Yağışlarının Trend Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi Mimarlık-Mühendislik Fakültesi Dergisi,19 (2).
• Büyükyıldız, M. (2004), Sakarya Havzası Yağışlarının Trend Analizi ve Stokastik Modellemesi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Doktora Tezi, Sakarya.
• Burn, D.H., ve M. A. H. Elnur (2002), Detection of Hydrologic Trends and Variability, Journal of Hydrology, 255(4), 107–122.
• Cebe, E. N. (2007), Türkiye Akarsularında Mevsimsel Trend Analizi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ercan, B., ve M. I. Yüce (2017), Kızılırmak Havzasının Hidrometeorolojik Verilerinin Trend Analizi, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6, 333-340.
• Ercan, B., ve M. İ. Yüce (2017), Trend Analysis of Hydro-Meteorological Variables of Kızılırmak Basin, Nevşehir Journal of Science and Technology, 6(özel sayı), 333-340.
• Erdoğan , F. (1989), Türkiye’de Yaygın Kuraklık, Meteoroloji Mühendisleri Odası Bülteni, 2, 1-4.
• Gilbert, R. O. (1987), Statistical methods for environmental pollution monitoring, Van Nostrand Reinhold, New York.
• İçağa, Y. (1994), Analysis of Trends in Water Quality Using Nonparametric Methods, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• İncecik, S. (2007), İnsan Kaynaklı İklim Değişikliği ve Türkiye, I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi, 11-13 Nisan, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 28-37.
• Ismail, A., ve I. A. Oke (2014), Trend and Frequency Analyses of Rainfall in North West Geopolitical Zone of Nigeria, Iğdır University Journal of the Institute of Science and Technology, 4(2), 65-77.
• Kadıoğlu, M. (1997), Trends in surface air temperature data over Turkey. Int. J. Climatology, 17: 511-520.
• Kalaycı, S., ve E. Kahya (1998), Susurluk Havzası Nehirlerinde Su Kalitesi Trendlerinin Belirlenmesi, J. of Engineering and Environmental Science, 22, 503-514.
• Kahya, E., ve S. Kalaycı (2004), Trend Analysis of Stream flow in Turkey, Journal of Hydrology, 289, 128–144.
• Kendall, M. G. (1975), Rank Correlation Methods, Charles Griffin, London.
• Karabulut, M., ve F. Cosun (2009), Kahramanmaraş İlinde Yağışların Trend Analizi, Coğrafi Bilimler Dergisi, 7(1), 65-83.
• Khambhammettu, P. (2005), Appendix Mann-Kendall Analysis for the Fort Ord Site, Annual Groundwater Monitoring Report, California.
• Kızılelma, Y., M. A. Çelik, ve M. Karabulut (2015), İç Anadolu Bölgesinde Sıcaklık ve Yağışların Trend Analizi, Türk Coğrafya Dergisi, 64, ss. 1-10.
• Kosif, K. (2001), Samsun İlinde İklim Trendleri, DSİ Teknik Bülteni, 98, 3-13.
• Mann, H. B. (1945), Non-parametric Test Against Trend, Econometrika, 13, 245-259.
• Partal, T., ve E. Kahya (2006), Trend Analysis in Turkish Precipitation Data, Hydrology Process, 20(9), 2011–2026.
• Sen, P. K. (1968), Estimates of the Regression Coefficient Based on Kendall's Tau, Journal of the American Statistical Association, 63(324), pp. 1379-1389.
• Soydan, N. G., V. Gümüş, O. Şimşek, R. Gerger, ve B. Ağun (2016), Seyhan Havzası Aylık Ortalama Akım ve Yağış Verilerinin Trend Analizi, Mühendislik Dergisi, 7(2), 319-328.
• Sneyers, R. (1990), On The Statistical Analysis of Series of Observations , WMO, No:415, Geneva
• Yu, Y. S., S. Zou, ve D. Whittemore (1993), Non-Parametric Trend Analysis of Water Quality Data of Rivers in Kansas, Journal of Hydrology, 150(1), 61-80.
• Yue, S., ve C. Wang (2002), The Influence of Serial Correlation on the Mann-Whitney Test for Detecting a Shift in Median, Advances in Water Resources, 25(3), 325-333.
• Yüce, Ş., M. Ünsal, ve M. I. Yüce (2017), Seyhan havzası yıllık akım verilerinin eğilim analizi, IX. Ulusal Hidroloji Kongresi, 4-6 Ekim 2017, Diyarbakır.
• Yüce, Ş. (2017), Seyhan Havzası yıllık akım verilerinin eğilim analizi, K.S.Ü. Fen Bil. Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
• Yüce, M. I., M. Eşit, ve A. Muratoğlu (2015), Determining the Hydraulic Geometry Parameters of Seyhan River, American Journal of Engineering, Technology and Society, 2, 77-84.
• Yenigün, K., V. Gümüş, ve O. Şimşek (2013), Seyhan Havzası Gidişlerinin Analizi, VII. Ulusal Hidroloji Kongresi 26 -27 Eylül 2013, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Zhang, X., K. D. Harvey, W. D. Hoggy, ve T. R. Yuzyk (2001), Trends in Canadian Streamflow, Water Resour. Res., 37(4), 987-998.
• Toros, H. (1993), Klimatolojik Serilerden Türkiye Genelinde Trend Analizi, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Türkes, M. (1996), Spatial and Temporal Analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey, International Journal of Climatology, 16, 1057–1076.