Investigation of Social Support Levels Of Disabled Individuals’ Parents Based on Diffrent Variables

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 31, 26.11.2018

Çiğdem Dürüst Burak Çebi

Öz

It is noteworthy that most of the research in the field of special education in the Turkish Republic of Northern Cyprus is related to special education services. This situation arises from the inadequacy of policies related to special education in the TRNC education system.

Special education services are not only for individuals in need of special education, but also for the functioning of their parents, teachers, experts and the state. However, if the intellectual, behavioral and emotional processes are not supported by all affected groups, particularly by the family, failure may occur.

This study was conducted with parents of children with special needs in the northern part of Cyprus. It has been investigated whether the needs and expectations are provided in terms of social support. If so, this study aims to determine the extent to which the parents of children with special needs find it to be sufficient. In the TRNC, there has been no study on the parents of individuals receiving special education. Therefore, it is thought that this research may shed light on future research into families with children with special needs. This study is necessary to determine the needs of parents, children and families in need of special education. The ultimate goal of the study is to facilitate physiologically or psychologically effective responses to the various needs of individuals. This can be achieved through the recognition of the target audience. The research was conducted with this awareness. The aim is to provide a source that will shed light on state institutions, special education institutions and related circles. In addition, in order to make parents of children in need of special education feel that they are not alone, it is possible to monitor the necessity of shaping the needs without ignoring the different developing individuals. In total, 161 parents participated in the study, all of whom had at least one child with special needs. It has been determined that these parents have access to the physical and material help they need. However, in the spiritual / psychological sense, the necessary support could not be obtained.

It is seen that the social support they need can be taken from the surrounding environment and relatives. It is also observed that institutional structures that can provide this support in the TRNC are insufficient. In addition to the lack of state institutions working in this field, it can be understood that organizations such as non-governmental organizations, associations and foundations are not sufficient and / or have not reached the desired level. One of the findings of this study is that the state’s efforts to provide social support to these families are insufficient. The inadequacy of studies in this field and the lack of statistical data may be due to the inability to provide effective and efficient parental support. The study covers the whole of 2017 and the first half of 2018.

Anahtar Kelimeler

Family, special education, social support, individuals affected by disability

KIBRIS’IN KUZEYİNDE YETERSİZLİKTEN ETKİNLENMİŞ BİREYLERİN EBEVEYNLERİNİN SOSYAL DESTEK DÜZEYLERİNİN FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde özel eğitim alanında yapılan araştırmaların çoğunun özel eğitim hizmetleriyle ilişkili olduğu dikkat çeker. Bu durumun KKTC eğitim sisteminde özel eğitime ait politikaların yetersizliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Özel eğitim hizmetleri sadece özel eğitime muhtaç olan bireyleri değil, ebeveynleri, öğretmenleri, uzmanları ve devletin işleyişini de kapsayan bir süreçtir. Oysa düşünsel, davranışsal ve duygusal süreçler, etkilenen tüm kesimler tarafından, özellikle de aile tarafından, desteklenmediği müddetçe başarısızlık ortaya çıkabilecektir

Bu araştırma, Kıbrıs’ın kuzeyinde, özel eğitim gereksinimi bulunan çocukların ebeveynleri ile gerçekleştirilmiştir. Onların sosyal destek açısından ihtiyaç ve beklentilerinin sağlanıp sağlanmadığı; sağlanıyorsa ne kadar sağlandığı saptanmaya çalışılmıştır. KKTC’de özel eğitim alan bireylerin ebeveynleri ile ilgili daha önce bu kadar katılımcının bulunduğu bir

çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle bu araştırmanın, özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerle ilgili gelecekte yapılacak araştırmalara da ışık tutabileceği düşünülmektedir. 

Bu çalışmanın ebeveynlerin, özel eğitime muhtaç çocukların ve ailelerin ihtiyaçlarının saptanması için gerekli olduğu düşünülmektedir. 

Bireylerin çeşitli ihtiyaçlarına fizyolojik ya da psikolojik olarak etkili karşılık verilebilmesine yardımcı olabilmek çalışmanın nihai amaçlarındandır. Bunu yapabilmek hedef kitlenin iyi tanınması ile mümkündür. Araştırma bu bilinçle gerçekleştirilmiştir.

Devlet kurumlarına, özel eğitim kurumlarına ve ilgili çevrelere ışık tutacak kaynaklardan olması hedeflenmektedir. Ayrıca özel eğitime muhtaç çocukları bulunan ebeveynlerin yalnız olmadıklarını hissetmeleri için farklı gelişen bireyleri göz ardı etmeden, yok saymadan ihtiyaçların şekillendirilebiliyor olmasının gerekliliği izlenebilmektedir.

Araştırmaya 161 ebeveyn katılmıştır. Bunların en az bir özel gereksinimli çocuğu mevcuttur. Bu ebeveynlerin ihtiyaç duyduğu yardımlardan fiziksel ve maddi olanlara erişebildikleri saptanmıştır. Ruhsal/psikolojik anlamda gerekli desteğe ise erişemedikleri oraya çıkmıştır.İhtiyaç duydukları sosyal desteğin, en çok yakın çevre ve akrabalarından alabildikleri görülmektedir. KKTC’de bu desteği sunabilecek kurumsal yapıların yetersiz olduğu görülmektedir. Bu alanda çalışan devlet kurumlarının azlığına ek olarak sivil toplum kuruluşu, dernek, vakıf gibi örgütlenmelerin de yetersiz ve/veya istenilen seviyeye erişmediği anlaşılabilir. Devletin bu ailelere sosyal destek sağlamak hususunda yetersiz olduğu araştırmanın sonuçları arasındadır. Bu alanda yapılan çalışmaların yetersizliği ve istatistik verilerinin bulunmayışı, etkin ve verimli bir ebeveyn desteğine imkân sağlanamamasının nedenlerinden olabilir. Çalışma 2017 yılı ile 2018 yılının ilk yarısını kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aile, Özel eğitim, sosyal destek, yetersizlikten etkilenmiş bireyler

Kaynakça

• Akkök, F., P. Aşkar, P & Karancı, A. N. (1992). Özürlü bir çocuğa sahip anne babalardaki stresin yordanması, (s.s. 8-12). Özel Eğitim Dergisi, Ankara: Sayı: 2, Numara: 2.
• Akkök, F. (1997). Farklı özelliği olan çocuk anne babalarının yaşadıkları. A. N. Karancı (Ed.). Farklılıkla yaşamak: Aile ve toplumun farklı gereksinimleri olan bireylerle birlikteliği (9-23). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Akkök, F. (2005). Farklı özelliğe sahip çocuk aileleri ve ailelerle yapılan çalışmalar. Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş, 2. Baskı, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Ataman, A. (2005). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim. Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş, İkinci baskı, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Çiçek, K. (2007). Ben bir anneyim. İstanbul: Gülyurdu Yayınları.
• Daşbaş, S. (2013). Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde ailelere yönelik sosyal hizmet uygulaması: bir değerlendirme araştırması.Toplum ve Sosyal Hizmet, Cilt 24, Sayı 1.
• DPÖ (2015).Hanehalkı işgücü anketi sonuçları. KKTC.
• Dunst, C. J., & Trivette, C. M. (1986). Mediatinginfluences of socialsupport: personal, family, andchildoutcomes.(403-417). American Journal of Mentol Deficiency, 90 (4).
• Dürüst, Ç. (2017). Bilişsel çelişki kuramına göre boşanmış bireylerin değerlendirilmesi. TurkishInternational Journal of Special Education an Guidance & Conselling. Vol. 6 No.2.
• Dürüst Ç., Çebi, B. (2017). Kıbrıs’ın kuzeyinde özel gereksinimli bireylerin gereksinimleri. 3. Kıbrıs Uluslararsı Eğitim Araştırmaları Kongresi Bildirisi.
• Erden, G. (2002). Ölüm sürecinde olan çocuk: ölümü kabul ve tedavi. Kriz Dergisi. Ocak 2002
• Gülerce, A. (2007). Dönüşümsel aile modeli ve Türkiye’de ailelerin psikolojik örüntüleri, İkinci baskı, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
• Güngör, A. (1999). Anne-baba çocuk iletişimi. Gazi Üniversitesi Anaokulu/Anasınıfı Öğretmen El Kitabı Rehber Kitaplar Dizisi, İstanbul: Ya-Pa yayınları.
• Hastings R.& Brown, T. (2002). Behavior Problems of Children With Autism, Parental Self-Efficacy, and MentalHealth, Americanjournal of mentalretardation: AJMR 107(3):222-32.
• Hintermair, M. (2006). Parentalresources, parentalstress, andsocioemotionaldevelopment of deafand hard of hearingchildren. TheJournal of DeafStudiesandDeafEducation, Volume 11, Issue 4.(493–513). 1 October 2006.
• Jackson, C. W. Turnbull, A. (2004). Impact of deafness on earlyfamilylıfe: Areview of theliterature. TECSE 24:1.
• Jones, M. & Hearn, J. (2017). Fiziksel bereler, duygusal yara izleri ve aşk ısırıkları; kadınların erkek şiddeti deneyimleri, masculinities.A Journal of Identity andCulture, Hanken, Företagsledning och organisation, Helsing fors, ISSN: 2148-3841
• Kaner, S.; Bayraklı, H.; Güzeller, C. (2011). Anne-babaların yılmazlık algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi.12 (2) 63-78.
• Kasapoğlu, M. A. (1990). Birey – aile – toplum”, ı. aile şurası bildirileri. Ankara: Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Kazak, A. E., & Marvin, R. S. (1984). Differences, difficultiesandadoptation: Stressandsocialnetworks in families with handicapped child. Family Relations. 33 (67-77).
• KKTC’de sivil nüfus yaklaşık 300 bin. (t.y.) Erişim adresi: http://www.havadiskibris.com/kktcde-sivil-nufus-yaklasik-300-bin
• Kuloğlu-Aksaz, N., Fırat, A. (1992). Ergenlik çağındaki özürlü bireylere mensturasyon döneminde gerekli olan temizlik alışkanlıklarının kazandırılması. Özel Eğitim Dergisi. (37- 41).
• Kucuker H. (2006). Occupationalfatalitiesamongcoal mine workers in Zonguldak, Turkey, 1994–2003, Occupational Medicine, Volume 56, Issue 2, 1 March 2006, Pages 144–146.
• Longo, C. D. & Bond, L. (1984). Handicapped Children And Their Families. FamilyRelationsVolume 64 (4). (274-277). December 1985.
• Kaner, S. (2003). Aile destek ölçeği: Faktör yapısı geçerlik güvenirlik çalışmaları. Ankara Üni. Eğitim Fakültesi. Özel Eğitim Dergisi 4 (1). 57-72.
• Naidoo, K. & Fiedeldey, H. (1984). SA Sofianosand R. Lipperheide, Nucl. Phys. A 419, 13.
• Özgüven, İ. E. (1999). Çağdaş eğitimde rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: PDREM Yayınları.
• Özsoy, Y., Özyürek, M., Eripek, S. (1998). Özel eğitime muhtaç çocuklar. Özel Eğitime Giriş. Ankara: Karatepe Yayınları.
• Patricia A. B. (1986) The role of the family therapist in supportive services to families with handicapped children. Clinical Social Work Journal September 1986, Volume 14, Issue 3.(250–261).
• Pearce, J. (1996). Çocuklarda büyüme ve gelişme. (Çev. Ayşegül Yeşildağlar), (1996). Ankara: Doruk Yayıncılık.
• Pipp-Siegel, S., Seder, A. & Yoshinaga-Itano, C. (2002). Predictors of parentalstress in mothers of young children with hearingloss. J Deaf Stud Deaf Educ. 2002 Winter; 7 (1): 1-17.
• Ryan, A. M., Pintrich, P. R. (1997). “Should I askforhelp?” the role of motivation and attitudes in adolescent’ helpseeking in mathclass. Journal of Educational Psychology. 2, 329-341.
• Özbay, Y., Terzi, Ş., Erkan, S. & Cihangir-Çankaya, Z. (2011). Üniversite öğrencilerinin profesyonel yardım arama tutumları, cinsiyet rolleri ve kendini saklama düzeyleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, Cilt:1, Sayı:4.
• Sandalcı F. (2002). Özürlü çocuğu olan aileler ve sosyal hizmet mesleği. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 2 (1): 1-8.
• Sarason, I. G., Levıne, H. M., Basham, R. B., & Sarason, B. R. (1983). Assesing social support the social support questionnaire. Journal of Personalıty and Social Psychology, 44 (1), 127-139.
• Sivrikaya, T. & Tekinarslan, Ç. E. (2013). Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip annelerde stres, sosyal destek ve aile yükü. Özel Egitim Dergisi; Ankara Vol. 14(2). 17-31.
• Solomon, M., Pistrang, N. & Barker, C. (2001). Thebenefits of mutual support groups for parents of children with disabilities. American Journal of CommunityPsychology, 29 (1), 113-120.
• Woodward, C. A., Santa-Barbara, J., Levin, S., ve Epstein, N. B. (1978). The role of goal attainment scaling in evaluating family therapy outcome. AmericanJournal of Orthopsychiatri, 48 (3), 464-476.
• Soykan, Ç. (2000). Krize müdahele ilkeleri çerçevesinde yas ve yasa müdahele. Erişim adresi: http://docplayer.biz.tr/332250-Krize-mudahale-ilkeleri-cercevesinde-yas-ve-yasa-mudahale.html
• Sayıl, I., Berksun, O., Palabıyıkoğlu, R ve ark. Kriz ve krize müdahele, Ankara, Damla Matbaacılık Reklamcılık ve Yayıncılık Ltd. Ş. s. 123-134.
• Şen, F. M. (1991). İşitme engelli kardeşi olan çocukların psikolojik durumlarının değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tamer, M. (2010). Zihinsel engelli çocuk annelerinde stres yönetimi eğitiminin etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 2011 yılında hazırlamış olduğu rapor.
• Uğuz, Ş & ark (2004). Zihinsel ve/veya bedensel engelli çocukların annelerinin anksiyete, depresyon ve stres düzeylerinin belirlenmesi.Klinik Psikiyatri 2004;7. 42-47.
• Ülker-Erdem, A., Aydos, E. H. ve Çoban, A. (2017). Resimli çocuk kitaplarında yer alan olumsuz duygular ve karakterlerin kullandığı baş etme stratejileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi17 (2), 914-931.
• Walsh, S. (2006) Investigatingclassroomdiscourse, London: Routledge.
• Yörükoğlu, A. (1998). Çocuk ruh sağlığı (22. Baskı). İstanbul: Özgür Yayınları.
• Yelken, R. (l999), Cemaatin dönüşümü. geç modern dönemde cemaat sosyolojisi, Ank: Vadi Yayınları