THE ANALYSIS OF INTERACTION PROCESS BETWEEN THE BULGARIA-GREECE POPULATION EXCHANGE AND THE TURKEY-GREECE POPULATION EXCHANGE

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 1, 219 - 238, 26.06.2019

Kader Özlem

Öz

The new borders, emerged by the effects of the Balkans Wars and First World War as well as the independence movements in Balkans in 19th century created demographic problems for the Balkans states, which aimed to transform into nation-state. Exchange of populations appeared one of the main alternatives for those states, which tried to solve that problem by using the methods of wars, assimilation policies and deportation. This article, which aims to analyze the exchange of populations in the examples of Turkey, Greece and Bulgaria examines the interaction processes between the population exchanges of Bulgarian-Greek in 1919 and Turkish-Greek in 1923.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Greece, Bulgaria, Population Exchange, Balkans

BULGARİSTAN-YUNANİSTAN NÜFUS MÜBADELESİ İLE TÜRKİYE-YUNANİSTAN NÜFUS MÜBADELESİ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Balkanlar’da 19. yüzyıldaki bağımsızlık hareketlerinin yanı sıra Balkan Savaşları ve 1. Dünya Savaşı’nın etkisiyle ortaya çıkan yeni sınırlar ulus devlet olma amacındaki Balkan devletleri için demografik sorunlar yaratmıştır. Savaşlar, asimilasyon politikaları ve göç ettirme yoluyla göreli olarak bu sorunu çözme yoluna giden bu devletler açısından nüfus değişimi konusu da alternatiflerden biri olmuştur. Türkiye, Yunanistan ve Bulgaristan ölçeğinde nüfus mübadelelerinin analizini amaçlayan bu çalışmada, 1919 Yunan-Bulgar Nüfus Mübadelesi ile 1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi arasındaki etkileşim süreci incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan, Nüfus Mübadelesi, Balkanlar

Kaynakça

• Arı, Kemal (2007). Büyük Mübadele – Türkiye’ye Zorunlu Göç (1923-1925). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Armaoğlu, Fahir (2004). 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi, Cilt 1-2: 1914-1995. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Belgelerle Mustafa Kemal Atatürk ve Türk-Bulgar İlişkileri (1913-1938) (2002). Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Basımevi.
• Crampton, R. J. (2007). Bulgaristan Tarihi. Nuray Ekici (Çev.), Bursa: Jeopolitika Yayınları.
• Dırjaven Vestnik, Br:68, 28 Yuni, 1922, https://dv.parliament.bg (Erişim Tarihi 18.01.2019).
• Dündar, Fuat (2015). İttihat ve Terakki’nin Müslümanları İskân Politikası (1913-1918). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erdal, İbrahim (2006). Mübadele – Uluslaşma Sürecinde Türkiye ve Yunanistan 1923-1925. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Erim, Nihat (1953). Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Cilt: I, Osmanlı İmparatorluğu Antlaşmaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Goularas, Gökçe Bayındır (2012). “1923 Türk-Yunan Nüfus mübadelesi ve Günümüzde Mübadil Kimlik ve Kültürlerinin Yaşatılması”. Alternatif Politika, 4(2), 129-146.
• Hatipoğlu, Murat M. (2001). “Yunanistan Dış Politikası ve Balkanlar (1990-2000)”, Lütem, Ömer E.; Demirtaş Coşkun, Birgül (Der.). Balkan Diplomasisi, Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, 33-66.
• Jelavich, Barbara (2015). Balkan Tarihi 20. Yüzyıl. Zehra Savan, Hatice Uğur (Çev.), İstanbul: Küre Yayınları.
• Kamil, İbrahim (2017). “Neuilly Barış Antlaşması ve Bulgaristan-Yunanistan Nüfus Mübadelesi”. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, (60), 91-118.
• Komitacı – BJK’nin Kurucusu Fuat Balkan’ın Anıları (2008). Haz. Turgut Gürer, İstanbul: Gürer Yayınları.
• Ladas, Stephen P. (1932). The Exchange of Minorities: Bulgaria, Greece, and Turkey. New. York: Macmillan Company.
• Mourelos, Yannis G. (1985). “The 1914 Persecutions and The First Attempt at an Exchange of Minorities Between Greece and Turkey”. Balkan Studies, 26/2, Institute for Balkan Studies, Thessaloniki/Greece.
• Ortaylı, İlber (2017). “Her Mübadele Bir Yaradır, İzi Kalır”, Hürriyet, (3 Eylül 2017).
• Önder, Selahattin (1990). “Balkan Devletleriyle Türkiye Arasındaki Nüfus Mübadeleleri (1912-1930)”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara.
• Özdal, Barış (2018). “Viyana Sisteminin Zayıf Noktaları”, Özdal, Barış; Karaca, R. Kutay (Der.). Diplomasi Tarihi 1, Bursa: Dora Yayınları.
• Özlem, Kader (2016). Türkiye’nin Balkan Türkleri Politikası (1991-2014). Bursa: Dora Yayınları.
• Öztürk, Osman Metin (2001). “Türk Dış Politikasında Balkanlar”, Lütem, Ömer E.; Demirtaş Coşkun, Birgül (Der.). Balkan Diplomasisi, Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, 1-32.
• Soysal, İsmail (2000). Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, I. Cilt (1920-1945). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Velikov, Stefan (1966). Kemalistkata Revolyutsiya i Bılgarskata Obştestvenost (1918-1922). Sofiya: İzdatelstvo na Bılgarskata Akademiya na Naukite.
• Yıldırım, Onur (2006). Diplomasi ve Göç – Türk-Yunan Mübadelesinin Öteki Yüzü. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.