النظر إلى السنة بمنظار الحكمة

Yıl 2018, Sayı: 7-8, 175 - 186, 20.12.2018

Mehmet Önal

Öz

         للسنة
في الثقافة الإسلامية دورٌ ملزمٌ سواءٌ في فهم القرآن أم في فقه جوهر الدين. لهذا فإنَّ
تحديد السّنة- إذ ليست ذات متن قطعي
كالقرآن- مهمٌّ جدًّا. ولتحديد السنة لا تكفي العودة إلى الأحاديث فقط، بل تجب الاستفادة من علوم ومجالات معرفية كثيرة
منها القرآن  وهو على رأسها  والسنة والسيرة والكلام والتاريخ والعلوم الطبيعية والمنطق والفلسفة.
ولهذا فإن العلوم المذكورة ينبغي تحصيل معظمها بالتّوازي وليس بتقديمٍ لبعضها أو تأخير.

         ومن
المهم جدا في ساحة العلوم الإسلامية تحديد السنة، ولكن من المهم بالقدر نفسِه على الأقل
أمرٌ آخر وهو انعكاس السنة
على حياة المسلمين.

         يرى علماء
المسلمين أن السنة تعطي المعايير الأساسية للمسلم الجيِّد والإنسان الجيد. فالهدف من كتابة هذه المقالة أن نجعل
السنة مفهومة وقابلة للتطبيق بالاعتماد على مصطلح «الحكمة» الوارد في القرآن الكريم.

         وبالنظر
إلى السنة على أنها الحكمة سيمكن رؤية البُعد الفاعِل فيها والمرِن. وانطلاقا من هذه
الفكرة الجديدة فإن مصطلحَي: «الحكمة النبوية» و «الإرشاد النبوي» سيُجلّيان هذه المناقشة.

Anahtar Kelimeler

السنة, الحكمة النبوية, الإرشاد النبوي, الحديث, القرآن الكريم

Wisely Looking to Sunnah

Öz

            In Islamic literature, there is a
decisive role for the Sunnah in both the understanding of the Qur'an and in
understanding the essence of the religion for human life. Thus, the determination
of the Sunnah, which does not have a clear statement like the Qur'an, is very important.
However, for the determination of the Sunnah, it is not enough to refer only to
the hadiths. At the same time, it is necessary to use a range of science and
knowledge, such as the Qur'an, Siyer, Kelam, history, natural sciences, logic
and philosophy. Thus, these aforementioned sciences should be collected in
parallel, rather than in an order of absolute priority. It is very important to
determine the sunnah in Islamic science, but at least as important as is the
reflection of the sunnah in the lives of Muslims. According to Muslim scholars,
the sunnah provides the basic measures of being a good person and a good
Muslim. The aim of this article is to make the sunnah understandable and bring
it to life based on the concept of "wisdom" in the Qur'an. At this
point, the sunnah will be able to seen in its dynamic and flexible dimension by
wisely looking at it. From this new point of view, the concepts of
"prophetic wisdom" and "prophetic guidance" will illuminate
the debate.

Anahtar Kelimeler

Sunnah, prophetic wisdom, prophetic guidance, hadith, Qur’an

Sünnete Hikmet Nazarıyla Bakmak / Wisely Looking to Sunnah / النظر إلى السنة بمنظار الحكمة

Öz

    İslami literatürde, hem Kuran’ın anlaşılması hem de insan
hayatı için dinin özünün kavranmasında Sünnetin belirleyici bir rölü vardır.
Kuran gibi çok net bir metne sahip olmayan Sünnetin tespiti, bu yüzden, çok
önemlidir. Ancak Sünnetin tespiti için sadece hadislere başvurmak yetmez aynı
zamanda başta Kuran olmak üzere, Siyer, Kelam, Tarih, Doğa Bilimleri, Mantık ve
Felsefe gibi pek çok bilim ve bilgi alanından yararlanmak gerekir. Bu yüzden,
adı geçen bu ilimler mutlak bir öncelik sonralık sırasıyla değil çoğunlukla
paralel  bir biçimde tahsil edilmelidir.
İslami İlimler sahasında Sünnetin tespitine çalışmak çok önemlidir, ancak en az
onun kadar önemli olan bir diğer husus da Sünnetin Müslümanın hayatına
yansımasıdır. Müslüman alimlere göre, Sünnet, iyi bir insan ve iyi bir Müslüman
olmanın temel ölçütlerini verir. İşte bu makalenin yazılış amacı, Kuran’da
geçen “hikmet” kavramına dayanarak, Sünneti anlaşılır ve yaşanabilir kılmaktır.
Bu sayede, Sünnete bilgece bakarak onun dinamik ve esnek boyutunu görmek mümkün
olacaktır. Bu yeni bakış açısından hareketle, “peygamberi hikmet” ve “peygamberi
rehberlik” kavramları tartışmayı aydınlatacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sünnet, peygamberi hikmet, peygamberi rehberlik, hadis, Kur'an-ı Kerim

Kaynakça

• Çelik, Ömer, Mustafa Öztürk ve Murat Kaya, Üsve‐i Hasane, Erkam Yayınları, İstanbul, 2004.
• Görmez, Mehmet, Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metot Sorunu, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1997.
• Hatipoğlu, Nihat, Hz. Peygamber’le İslâm’ı Doğru Anlamak, Birharf Yayınları, İstanbul, 2006.
• İslam Ansiklopedisi, MEB.
• Koçyiğit, Talât, Hadis Tarihi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara, 1977.
• Kuran-ı Kerim ve Yüce Meali, Süleyman Ateş, Kılıç Kitabevi, İstanbul, t.y.
• Müslim, Sahih‐i Müslim Tercüme ve Şerhi, Ahmet Davudoğlu, Sönmez Neşriyat, İstanbul, İstanbul, 1978.
• Önal, Mehmet, Bireysel Rehberlik Yönüyle Hz. Muhammed, Bilsam Yayınları, Malatya, 2015.
• Önal, Mehmet, Peygamberi Hikmetin Ana İlkeleri, Bilge Adamlar, Sayı: 27, Van, 2011.
• Şafiî, Muhammed b. İdrîs, Er-Risâle, (Çeviren, Abdulkadir Şener, İbrahim Çalışkan), Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1996.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, (Elmalı Tefsiri), Çelik Şura, İstanbul, Tarih yok.
• Yeşilyaprak, Binnur, Eğitimde Rehberlik Hizmetleri, Gelişimsel Yaklaşım, Nobel Yayınları, Ankara, 2003.