Gelişmiş Batı Demokrasilerinde Sivil-Asker İlişkilerine Dair Farklı Çözümler

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 20, 351 - 379, 26.04.2019

Mutlu Yıldırım

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.427719

Öz

Demokrasi, siyasal
katılım, özgürlük, insan hakları, eşitlik gibi temel evrensel değerlere
dayanan, bugünün çoğunluğunun yarının azınlığına dönüşebileceği, azınlığın
haklarının çoğunluk hakları kadar tanındığı bir yönetim biçimidir. Bugün siyasi
yelpazenin farklı kesitlerini temsil etmesine rağmen, demokratik olduğunu iddia
etmeyen bir rejim bulmak oldukça güçtür. Ancak o kadar geniş bir alanı etkisi
altına almasına rağmen demokrasi üzerinde yapılan tartışmalar nihayete ermemiş,
ortak kabul gören bir demokrasi modeli benimsenmemiştir. Ülkelerin farklı
sivil-asker ilişkileri tecrübeleri ile toplumsal yapıları birbirinden farklı
demokratik sistemlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ancak en son kertede özellikle
gelişmiş Batı ülkelerin evrensel demokratik ilkelerin kabul gördüğü bir sisteme
evrilmesine, sivil-asker ilişkilerinde katetmiş oldukları mesafe ve sahip
oldukları siyasi kültür katkı sağlamıştır. Bu çalışma, gelişmiş Batı ülkelerin
farklı sivil-asker ilişkileri tecrübelerine ışık tutarak ortak, pekişmiş bir
demokrasi kültürüne sahip olduklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Siyaset, Demokrasi, Sivil, Batı ülkeleri, Asker

Different Solutions for Civil-Military Relations in Advanced Western Democracies

Öz

Democracy is a form
of government based on basic universal values such as political participation,
freedom, human rights, equality, where the today’s majority can turn into the
future’s minority, as well as the majority rights of minority rights. Although
today it does not represent the different sections of the political faction, it
is very difficult to find a regime that does not claim to be democratic.
Despite the fact that such a large area has been influenced, however, the
debate on democracy has not been adopted as a model of democracy that has not
been finalized. The experiences of the different civil-military relations of
the countries and the social structures led to the emergence of different
democratic systems. But at the last point, especially in the case of developed
Western countries evolving into a system of universal democratic principles
accepted, the distance they have gained in civil-military relations and the
political culture they have contributed. This study aims to show that developed
Western countries have a common, reinforced democracy culture by shedding light
on the experiences of different civil-military relations.

Anahtar Kelimeler

Politics, Democracy, Western countries, Civil, Military

Kaynakça

• Albright, David. “Comparative Conceptualization of Civil-Military Relations”. World Politics. 32/4 (1980): 553-576.
• Almond, Gabriel ve Sidney Verba. Civic Culture. Erişim 4 Şubat 2015. http://academic.regis.edu/jriley/205civiculture.
• Atay, Agâh Sabri. Çok Partili Dönemde Türkiye’de Ordunun Siyasal Rolü ve Devlet Yapısı İçindeki Yeri. İstanbul: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1998.
• Arnwine, Selin Esen. “İspanya’da Diktatörlükten Demokrasiye Geçiş Süreci: 1975-1982”. Amme İdaresi Dergisi. 36/4 (2003): 103-126.
• Belge, Murat. Militarist Modernleşme. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
• Berberakis, Stelyo. “Yunanistan darbe ve teşebbüsleri 31 yıl önce ortadan kaldırdı”. Batı Trakya Haber Ajansı. Erişim 6 Nisan, 2019. https://www.batitrakya.org/yazar/stelyo-berberakis/yunanistan-darbe-ve-tesebbusleri-31-yil-once-ortadan-kaldirdi.html.
• Bland, Douglas. “Managing the ‘Expert Problem’ in Civil-Military Relations”. European Security. 8/3 (1999): 25-43.
• Burk, James. “Morris Janowitz and the Origins of Sociological Research”. Armed Forces and Society. 19/2 (1993): 167-185.
• Chittick, William O. “The Politicization of Security Policy”. The Journal of Politics. 50/1 (1988): 180-191.
• Crick, Bernard. Demokrasi. Çev., Ümit Hüsrev Yolsal. Ankara: Dost Yayınevi, 2012.
• Çongar, Yasemin. “Ordu Nasıl Demokratikleriş-3, Askeri Vesayeti Bitirmenin Yolları”. Erişim 21 Mayıs 2013. http://www.haberform.com/yazi/ordu-nasil-demokratiklesir-3-1647.htm, 2010.
• Dahl, Robert. Demokrasi Üzerine. Çev., Betül Kadıoğlu. Ankara: Phoenix, 2010.
• Dağcı, Gül Tuba. Osmanlı’dan Günümüze Ordu ve Siyaset İlişkisi. İstanbul: İlgi Yayınları, 2006.
• Dandeker, Christopher. “The Military in Democratic Societies”. Society. 38/6 (2001): 16-24.
• Desch, Michael. “Soldiers, States, and Structures: The End of the Cold War and Weakening U.S. Civilian Control”. Armed Forces and Society. 24/3 (1998): 389-405.
• Diamond, Larry. “Is The Third Wave Over?”. Journal of Democracy. 7/3 (1996): 20-37.
• Duverger, Maurice. Siyasi Partiler. Çev., Ergun Özbudun. İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1993.
• Etzioni-Halevy, Eva. “Civil-Military Relations and Democracy: The Case of the Military-Political Elites’ Connection in Israel”. Armed Forces and Society. 22/3 (1996): 401-417.
• Finer, Samuel E. The Man on Horseback: The Role of Military in Politics. Middlesex: Penguin Books, 1975.
• Huntington, Samuel. Üçüncü Dalga 20. yy. Sonlarında Demokratlaşma. Çev., Ergun Özbudun. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları, 2007.
• Huntington, Samuel. “Civilian Control and the Constitution”. The American Political Science Review, L (1956): 676-699.
• Kelly, George A. “The Global Civil-Military Dilamma”. The Review of Politics. 25/3 (1963): 291-308.
• Kışlalı, Ahmet Taner. Siyasal Sitemler, Siyasal Çatışma ve Uzlaşma. Ankara: İmge Kitabevi, 2003.
• Kışlalı, Ahmet Taner. Kemalizm, Laiklik ve Demokrasi. Ankara, İmge Kitabevi, 1994.
• Koliopoulus, John. S. ve Veremis, Thanos. M. Modern Grecee Since 1821, Wiley Blackwell, 2010. Erişim 4 Şubat 2015. http://5595mg.s3.amazonaws.com/Modern-Greece-History.pdf.
• Laçiner, Ömer. “Türk Militarizmi-I-II”. Der., Ali Bayramoğlu ve Ahmet İnsel. Bir Zümre Bir Parti: Türkiye’de Ordu. İstanbul: Birikim Yayınları, 2006.
• Linz, Juan J. Totaliter ve Otoriter Rejimler. Çev., Ergun Özbudun. Ankara: Liberte Yayınları, 2008.
• Lijphart, Arend. Çağdaş Demokrasiler. Çev., Ergun Özbudun ve Ersin Onulduran. Ankara: Yetkin Yayınları, 2002.
• Martin, Maryvonne. L. “National Security and Democracy: The Dilemma from a French Perspective”. Armed Forces and Society. 20/3 (1994): 395-421.
• Meydan Gazetecilik. İstanbul, Meydan Larousse, cilt. 3,1987.
• Moore, Barrington. Diktatörlüğün ve Demokrasinin Toplumsal Kökenleri. Çev., Şirin Tekeli ve Alaeddin Şenel. Ankara: İmge Kitabevi, 2012.
• Öke, Mim Kemal. Din Ordu Gerilimi: Küresel Toplumda Dışlanan Demokrasi. İstanbul: Alfa Yayınları, 2002.
• Örs, Birsen. Türkiye’de Askeri Müdahaleler Bir Açıklama Modeli. İstanbul: Der Yayıncılık, 1996.
• Öztürk, Osman Metin. Ordu ve Politika. Ankara: Fark Yayınları, 2006.
• Peri, Yoram. Between Battles and Ballots: Israeli Military in Politics. New York: Cambridge University Press, 1982.
• Perlmutter, Amos. “The Praetorian State and the Praetorian Army”. Comparative Politics. 1/3 (1969): 382-404.
• Powell, Jonattan M. ve Clayton. L. Thyne. “Global Instances of Coups from 1950 to 2010: A New Dataset”. Journal of Peace Research. 48/2 (2011): 249-259.
• Przeworski, Adam. Kapitalizm ve Sosyal Demokrasi. Çev., Naim Atabağsoy, Funda Çoban, İlkay Ata ve Soner Torlak. Ankara: Phoenix, 2012.
• Sartori, Giovanni. Demokrasi Teorisine Geri Dönüş. Çev., T. Karamustafaoğlu ve M. Turhan. Ankara: Yetkin Yayınları, 1996.
• Serra, Narcis. Demokratikleşme Sürecinde Ordu: Silahlı Kuvvetlerin Demokratik Reformu Üzerine Düşünceler. İstanbul: İletişim Yayınları, 2011.
• Schiff, Rebecca. “Civil-Military Relations Reconsidered: A Theory Of Concordance”. Armed Forces & Society. 22/1 (1995): 7-24.
• Tilly, Charles. Demokrasi. Çev., Ebru Arıcan. Ankara: Phoenix, 2007.
• Touraine, Alain. Demokrasi Nedir?. Çev., Olcay Kunal. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2011.
• Treacher, Adrian. “A Case of Reinvention: France and Military Intervention in the 1990s”. International Peacekeeping. 7/2 (2000): 23-40.
• Tsarouhas, Dimitris. “Explaining an Activist Military: Greece until 1975”. Southeast European Politics. VI/1 (2005): 1-13.
• Turhan, Mehmet. Siyasal Elitler. Ankara: Gündoğan Yayınları, 2000.
• Ünsaldı, Levent. Türkiye’de Asker ve Siyaset. İstanbul: Kitap Yayıncılık, 2008.
• Varol, Ozan O. “The Democratic Coup d’Êtat”. Harvard International Law Journal. 53/2 (2012): 292-356.
• Yıldırım, “Mutlu. Türkiye’de Sivil Asker İlişkileri Bağlamında 1966-1973 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, 2010.
• Yost, David. “France in the New Europe”. Foreign Affairs. 69/5 (1991): 107-128.