Geleneksel Mimariye Öykünme Bağlamında Günümüz Safranbolu Sivil Mimarisi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 21, 597 - 631, 01.08.2019

Bülent Oral

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.526182

Cited By: 2

Öz

Tarihi Safranbolu kenti ülkemiz sınırları içinde
UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası olarak kabul edilen tek kentsel sit
alanıdır. Bu durum Safranbolu’nun modern yapı uygulamalarında geleneksel yapıya
öykünme ya da onu temsil edebilecek uygulamalar ile modern ve geleneksel mimari
arasında uyum yakalama çabalarını görünür kılmıştır. Özellikle 2000 yılı ve
sonrasında yeni inşa edilen siteler ve konaklama tesislerindeki geleneksel
dokuya öykünme çabaları, modern dönemde inşa edilmiş binalarda geleneksel
ögelerin mimariye seçmeci anlayışta taşındığı yapı tiplerini ortaya
çıkarmıştır. Yapılarda geleneğe bağlı kalma isteği cephelerde yoğunlaşmış ancak
iç mekâna bu oranda yansımamıştır. Bu çalışmada Safranbolu geleneksel mimari
üslubunun modern dönemde inşa edilmiş yapılara etkisini örnek yapılar eşliğinde
ortaya koymak amaçlanmıştır. Böylece günümüz sanat yaklaşımlarını etkileyen
unsurlar, bu unsurları ortaya çıkaran etkenler ve tüm bunların modern sanata
etkisinin anlaşılması mümkün olacaktır. Kentte geleneksel dokuya öykünme
özellikle Eski Çarşı, Kıranköy ile Bağlarbaşı Mahallesi’ne yakın ya da o
bölgeye hâkim noktalarda yer alan mahallelerde yoğunlaşmış olup bu yöndeki
eğilimin artarak devam ettiği görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Safranbolu, Mimari, Modern, Geleneksel, Sivil

Today’s Safranbolu Civil Architecture in Respect to Imitation of Traditional Architecture

Öz

Historical
Safranbolu city is the only urban protected area accepted as World Cultural
Heritage by the UNESCO within the borders of our country. This situation made
visible the orientation efforts between modern and traditional architecture as
well as imitation of traditional structures whilst practicing modern
architecture.  In this study, effect of traditional Safranbolu
architecture’s style on new constructions built in modern period via example
structures are aimed to be presented. Thus, the aspects affect today’s art
understanding, factors reveal these aspects and effect of all these to modern
art will be understandable. Especially after 2000, efforts of imitation to
traditional patterns in newly constructed sites and resorts created new
structural types of acchitecture and they are eclectic conceptions. Adheison to
tradition in structures are dense on the front but it was not reflected indoors
to this extend. Imitation to traditional structure in city is dense in
Eski Çarşı, Kıranköy and Bağlarbaşı districts and abouts and the tendancy to
this matter seems to increase.  

Anahtar Kelimeler

Safranbolu, Architecture, Modern, Traditional, Civil

Kaynakça

• Arşiv Belgelerinde Karabük. Haz., Recep Karacakaya, İsmail Yücedağ ve Nazım Yılmaz. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2013.
• Bayazıt, Nigan. Safranbolu Evlerinin Plan Tipolojisi ve Kullanıcı İhtiyaçları Hiyerarşisi, Tasarım-Kuram, 17 (2014), s. 1-15.
• Bayazıt, Nigan. Safranbolu Geleneksel Konutları ve Toplumsal Değişme. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Safranbolu Araştırmalar Merkezi Kültür Yayını, 2014.
• Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ve Genel Seçimler Seçim Beyannamesi, Haz., Ak Parti Genel Merkezi, Ankara, 2018. Erişim 10 Ocak, 2019. http://image.yenisafak.com/resim/Beyanname23May%C4%B1s18_icSayfalar.pdf
• Eldem, Hakkı Sedat. Türk Evi. Ankara: Türkiye Anıt ve Çevre, Turizm Değerlerini Koruma Vakfı, 1984.
• Gökoğlu, Ahmet. Paphlagonia-Paphlagonia, Kastamonu, Sinop, Çankırı, Safranbolu, Bartın, Bolu, Gerede, Mudurnu, İskilip, Bafra, Alaçam ve Civarı Gayrimenkul Eski Eserleri ve Arkeolojisi. Kastamonu: Doğrusöz Matbaası, I, 1952.
• Günay, Reha. Geleneksel Safranbolu Evleri ve Oluşumu. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1981.
• Günay, Reha. Safranbolu Houses. İstanbul: Yapı Yayın, 2005.
• Günay, Reha. Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri. İstanbul: YEM, 1998.
• Kara, Şeref, Uysal, Burhanettin ve Sümerkan, Reşat M. “Tarihi Safranbolu Evlerinin İskelet Yapısı”, Haz. Özköse, Aysun. Anadolu’nun Ahşap Evleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, s.59-70.
• Karacakaya, Recep, Yücedağ, İsmail ve Kılavuz, Nuri Bülent. Safranbolu Kitabeleri. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2013.
• Koçan, Nurhan. Safranbolu’da Zaman ve Mekân. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2012.
• Merçil, Erdoğan. Selçuklular Devrinde Karadeniz ve Safranbolu, I. Ulusal Tarih İçinde Safranbolu Sempozyumu 4-6 Mayıs 1999, Karabük: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2003, s.1-6.
• Nigan, Bayazıt. Safranbolu Evlerinin Plan Tipolojisi ve Kullanıcı İhtiyaçları Hiyerarşisi, Tasarım-Kuram, 14 (2014), s. 1-15.
• Nigan, Bayazıt. Safranbolu Geleneksel Konutları ve Toplumsal Değişme. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Safranbolu Araştırmalar Merkezi, Kültür Yayını, 2014.
• Özköse, Aysun. “Safranbolu’da Yorgun Ahşap Yapı Kültürü”, Haz. Özköse, Aysun. Anadolu’nun Ahşap Evleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
• Safranbolu’da Kültür ve Medeniyet İzleri Araştırması. Haz., Hür Mahmut Yücer. Proje Yönet., Sami Şener. Karabük: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2014.
• Safranbolu Şer’iyye Sicili, 2116 Numaralı Defter. Haz., Recep Karacakaya, İsmail Yücedağ ve Nazım Yılmaz. İstanbul: Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları, 2013.
• Türkiye’nin Dünya Miras Alanları, Koruma ve Yönetimde Güncel Durum. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Somut Kültürel Miras İhtisas Komitesi, Haz., Ayşe Bayvas. Ankara: UNESCO, 2009.
• Yılmaz, Nazım. ‘Arşiv Belgeleri Işığında Karabük Şehri ve Karabük Demir Çelik Fabrikası Tarihi Süreci’, Kuruluşundan Bugüne Karabük ve Demir Çelik Sempozyumu, 2-3 Nisan 2010, Ankara: TBMM Basım Evi, 2010, s. 1-16.
• Yöresel Mimarisinin Adalet Saraylarındaki İzleri. haz., Gökçe Aras, Erişim 12 Ocak, 2019. http://v3.arkitera.com/h13461-yoresel-mimarinin-adalet-saraylarindaki-izleri.htmlArkitekt