KUR’ÂN’DA CEHÂLET KAVRAMININ ANLAM ALANI

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 1, 7 - 31, 12.06.2019

Ziyad Alrawashdeh

https://doi.org/10.34082/islamiilimler.563397

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışma cehalet kavramının Kur’ân, klasik mucemler ve Arap şiirindeki kullanımlarını
incelemektedir. Çalışmada bu kökten müştak kelimeler dilbilim ve etimolojik tahlil
metodu ile ele alınarak tarihi süreçte kazandığı yeni manalar ortaya
konulmuştur. Öte yandan Kur’ân’ın açıklaması mesabesinde olan bazı rivayetlerde
(hadîs-i şerîf) cehalet kavramının farklı kullanımları da aynı analiz metoduyla
incelemeye dâhil edilmiştir. Yine kavramın Kur’ân’da kazandığı yeni anlamlar ile
Câhiliyye dönemi Arap dilindeki manaları arasındaki anlam farklılıkları
çalışmada irdelenen bir başka husustur

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’ân, Câhiliyye, Kur’ân’ın Kelime Hazinesi, Hilm

Kaynakça

• Abdülbakî, Muhammed Fuâd. Mu‘cemü’l-Müfehres li-Elfâzı’l-Kur’ân. 4. Baskı. Beyrut: Dâru’l Ma’rife, 1414/1994. Abdüsselam Harun vd. el-Mucemu’l-Vasît. Kahire: Mısır Matbaası, 1380/1960. Ahfeş es-Sagîr. Kitabu’l-İhtiyareyn. Thk. Fahruddin Kabâva. Dımeşk: Matbaatu Dımeşk, 1394/1974. Akman, Mustafa. Kur’an’da Cehalet. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1999. Aktaş, Faruk. Kur’an’da Cehalet Kavramı. İstanbul: Ekin Yayınları, 2001. Âlûsî, Şihâbüddîn Mahmûd b. Abdillâh b. Mahmûd el-Hüseynî. Rûhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm. Thk. Muhammet el-Arab. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1417/1997. Askerî, Ebû Hilâl. Kitabu’l-Evâil. Thk. Velid Kassab-Muhammed el-Mısrî. Beyrut: Darul-Mutavassıt, 1400/1980. Asmaî, Ebû Saîd. el-Esmaiyyat. Thk. Ahmet Şakir-Abdüsselam Harun. 7. Baskı. Kahire: Daru’l-Maarif, 1993. Avde Halil Ebû Avde. et-Tatavvurü'd-Delali beyne Lugati’ş-Şi‘ri’l-Cahili ve Lugati’l-Kur’âni’l-Kerim. 1. Baskı. Ürdün: Mektebetü’l-Menâr, 1405/1985. Azimâbâdî, Ebü’t-Tayyib Muhammed Şemsü’l-Hak b. Emîr Âlî ed-Diyânüvî. Avnu’l-Ma’bud Şerhu Ebî Dâvud. Beyrut: el-Mektebetu’s-Selefiyye, 1969. Bâhilî, Abdurrahman b. Rebîa. Dîvânu Amr Ahmer el-Bâhilî. Thk. Hüseyin Atvân. Dımeşk: Mecmau’l-Lugati’l-Arabiyye, ts. Çalışkan, Muhammed Selman. “Kur’ân’da Mekke Müşriklerinin Ahiret İnançları ile Hayra Engel Olmaları Arasındaki İlişki”. İslâmî İlimler Dergisi 11/1 (2016): 67-91. Dabbî, el-Mufaddal b. Muhammed. el-Mufaddaliyyat. Thk. Hasan Sandûbî, Kahire: Matbaatü’r-Rahmaniyye, 1926. Ebussuûd, Mehmet. İrşadüAkli’s-Selîm ilâ Mezâya’l-Kur’ân’il-Kerîm. 4. Baskı. B.y.: Daru İhyai’t Türâsi’l-Arabî, 1994. Ebu Zehra, Muhammed. Zehratü’t-Tefâsîr. B.y.: Daru’l-Fikri’l-Arabî, ts. Emin, Ahmed. Fecru’l-İslam. 10. Baskı. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabi, 1969. Hâlidî, Salâh. et-Tefsîru’l-Mevzûî. 1. Baskı. Amman: Dâru’n-Nefâis, 1418/1997. Hamevî, Yakut. Mu’cemu’l-Büldan. Beyrut: Daru’l-Fikr, ts. Hassân b. Sâbit. Dîvanu Hassan b. Sabit. Thk. Velîd Arafât. Beyrut: Daru Sâdır, 1974. Hilâlî, Hamid b. Sevr. Divânu Hamid b. Sevr. Thk. Abdulaziz Meymenî. 1. Baskı. Mısır: Daru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1371/1951. Hüzelî, Ebû Züeyb. Dîvânu’l-Hüzeliyyîn. Kahire: Daru’l-Kavmiyye li’t-Tıbâati ve’n-Neşr, 1965. Iraki, Zeynüddin Abdürrahim. Takribu’l-Esanid ve Tertîbu’l-Mesânid. Thk. Abdurrahman Muhammed Ali. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000. Izutsu, Toshihiku. Allah ve’l-İnsan fi’l-Kur’ân. Çev. Hilal Muhammet el-Cihad. 1. Baskı. Beyrut: Merkezü Dirasâti’l-Arabiyye, 2007. İbn Âşur, Muhammed et-Tâhir. et-Tahrîr ve’t-Tenvîr. Tunus: ed-Dâru’t-Tunusiyye li’n-Neşr, 1984. İbn Fâris, İbu’l-Hüseyn Ahmed. Mu’cemu Mekâyisi’l-Lüğa. Beyrut: Darü’l-Cîl, 1991. İbn Kuteybe, Abdullah b. Müslim. Te’vîlu Müşkili’l-Kur’ân. Thk. Ahmet Sakr. 5. Baskı. Kahire: Matbaatü Mustafa Bâbî el-Halebî, 1373/1954. İbn Manzûr, Ebû’l-Fadl Muhammed b. Mükerrem b. Ali. Lisânu’l-‘Arab. Beyrut: Daru Sadır, 1983. İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemâluddin Abdurrahman b. Ali. Zâdü’l-Mesîr. 1. Baskı. Dımeşk: el-Mektebetü’l-İslâmi, 1384/1964. İzzüddin Abdulaziz b. Abdusselam. Tefsîru’l-Kur’ân. Thk. Abdullah el-Vehîbî. 1. Baskı. Lübnan: Dâru İbn Hazm, 1426/1996. Karagöz, İsmail. “Kur’an’da Cehalet Kavramı”. Diyanet İlmi Dergi 38/3 (2002): 173-190. Kefevî, Ebu’l-Bekâ. el-Külliyyât. Bulak-Mısır: 1281. Kurtubî, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed. el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân. Thk. Şeyh Hişam Semîr el-Buhârî. Suudî Arabistan: Dâru Alemi’l-Kütüb, 1423/2003. Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Tevîlâtü’l-Kur’ân. Thk. Hatice Boynukalın. İstanbul: Daru’l-Mîzan, 2006. Merzûkî, Ebû Ali Ahmed b. Muhammed. Şerhu Dîvâni’l-Hamâse. Thk. Ahmet Emin ve Abdüsselam Harun. 2. Baskı. Kahire: Matbaatu Lecneti’t-Te’lif ve’t-Terceme ve’n-Neşr, 1387/1967. Muhammed Fadlullah. Min Vahyi’l-Kur’ân. 2. Baskı. Beyrut: Daru’l-Melâk, 1419/1998. Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî. Sahihu’l-Müslim. Thk. Muhammed Fuad Abdülbaki. Beyrut: Daru İhyai’t-Türasi’l-Arabî, ts. Nevfel, Ahmet. Suretu Yusuf Diraseten Tahliliyyeten. 2. Baskı. Amman: Dâru’l-Furkân, 1420/1999. Râgıb el-Isfahânî. el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân. Kahire: el-Matbaatü’l-Meymeniyye, 1306. Reşid Rıza. Tefsîru’l-Menâr. 1. Baskı. Mısır: Mektebetü’l-Kahire, 1931. Semîn el-Halebî, Ahmed b. Yusuf. ‘Umdetu’l-Huffâz fî Tefsîri Eşrâfi’l-Elfâz. Thk. Muhammed Tütüncü. Beyrut: Alemü’l-Kütüb, ts. Suyutî, Celaluddin. el-Müzhir fî Ulumi’l-Luga ve Adâbiha. Thk. Muhammed Ahmed Cadu’l-Mevla. Kahire: Matbaatü’l-Babi’l-Halebi, ts. Tabatabaî, Muhammed Hüseyin b. Muhammed b. Muhammed Hüseyin. el-Mîzân fî Tefsîri’l-Kur’ân. Kum: Müessese Matbûâti İsmâiliyyân, 1394/1974. Taberî, Ebu Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-Beyân fi Te’vili Âyi’l-Kur’ân. Kahire: Mustafa el-Babi el-Halebi ve Evladuhu, 1954. Tûsî, Ebû Ca’fer Muhammed b. el-Hasan. et-Tibyân fi Tefsîri’l-Kur’ân. 1. Baskı. Beyrut: Müessesetü’l-A’lemî li’l-Matbûât, 1999. Ümmü Amr Tümadır bint Amr b. Haris b. Şerid Hansa. Dîvânü'l-Hansâ. Beyrut: Matbaatü Dari’t-Turâs, 1388/1968. Vahidî, en-Nîsâbûri. el-Vasît fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd. Thk. Adil Abdülmevcûd v.d. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1415/1995. Yılmaz, M. Faik. “Kur’an’da Cehalet Kavramı”. Dini Araştırmalar Dergisi 5/15 (Ocak-Nisan 2003): 181-198. Zebîdî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd el-Cevherî. Tâcu’l-Arûs min Cevahiri’l-Kâmus. 1. Basım. B.y.: Matbaatu’l-Hayriyye, 1306. Zemahşerî, Cârullâh Ebu’l-Kâsım Mahmut. el-Keşşâf. Thk. Abdusselam Şahin. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmîyye, 1415/1995. Zemahşerî, Cârullâh Ebu’l-Kâsım Mahmut. Esasu’l-Belâğa. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1422/2001. Zevzenî, Ebu Abdullah. Şerhu’l-Muallakâti’s-Seb’a. Bağdat: Mektebetü’n-Nika’, ts.