Davudî Karsî’nin “Şerhu Risâle fî Usûli’l-Hadis” İsimli Eserinde Yer Alan Rivayetler Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 3, 1665 - 1679, 19.08.2017

İlyas Canikli

Öz

Karsî’nin hadis usulü konularında şerh
yazacak kadar bilgiye sahip olduğu ve usul kaynaklarını titiz bir şekilde
kullandığı görülmektedir. Ancak onun aynı hassasiyeti eserinde yer verdiği
rivayetleri seçmede ve bunların Hz. Peygamber’e aidiyeti konusunda gösterdiğini
söylemek o kadar kolay değildir. Aynı durum, hadis metinlerini anlamada da
geçerli olup bir nevi geçmişin tetkik edilmeden nakli şeklinde tezahür
etmiştir. Bu makale, Davudî Karsî’nin “Şerhu
risâle fî usûli’l-hadis” isimli eserinde yer verdiği rivayetlerin
konularına göre tasnif edilerek, yeniden okunması, metin kritiği yapılması ve
yorumlanması açısından önem arz etmektedir. Ayrıca bu değerlendirmede, usul
konularında önemli bir bilgiye sahip olan müellifin rivayetlerin sıhhati ve
kaynağı konusunda usulde olduğu gibi titiz davranmamasının sebepleri üzerinde
de durulacaktır. Karsî’nin bu yönleriyle de gündeme gelmesinin yararlı olacağı
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Karsî, Hadis Usulü, Şerh, Metin Kritiği, Değerlendirme

Evaluation of Narratıves ın Davudî Karsî’s Work Named As “Şerhu Risâle fî Usûli’l-Hadis”

Öz

It appears that
Karsî had enough knowledge to write an explanation on the methodology of hadith
and that he used the procedural sources meticulously. However, to say that he
shows the same sensitivity in choosing the narratives that he has included in
his work and about their belonging to the prophet is not easy. The same situation also applies in the understanding
of the hadith texts, and it has manifested itself in transit without examining
a kind of past. This paper is important in terms of reread, text critique and
interpretation according to the subjects of the narrations that Davudî Karsî
has included in his work titled "Şerhu
risale fî usûl'l-hadis". In this
evaluation, will also focus on the reasons why the author, who has an important
knowledge of procedural matters, does not act as rigorously as it is about the
well-being and the source of the narrations. It is thought
that it would be beneficial to come to the agenda with these aspects of Karsî.

Anahtar Kelimeler

Karsî, Methodology Of Hadith, Explanation, Text Critique, Evaluation

Kaynakça

• Aclûnî, Keşfu’l-hafa ve muzilu’l-ilbas: Amma iştehera mine’l-ahâdîs alâ elsineti’n-nâs, Halebi: (thk., Ahmed Kalaş), Mektebetu’t-Turasi’l-İslamî, ty.
• Ahmed b. Hanbel, el-Musned, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Ali b. Ca’d, Musnedu İbn Ca’d, Kuveyt: (thk.: Abdulmehdi b. Abdulkadir ibn Abdulhadi), Mektebetu’l-Felah, 1985.
• Ali el-Kârî, Mirkâtu’l-mefatîh şerhi mişkâtu’l-mesâbih, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1412/2002.
• Ali el-Muttakî, Kenzu’l-ummâl, Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1409/1989.
• Bağcı, H. Musa, Hadis Tarihi ve Metodolojisi, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
• Beyhakî, el-Medhal ile’s-suneni’l-kubra, Kuveyt: (thk.: Muhammed Ziyaurrahman Â’zami), Kuveyt, Dâru’l- Hulefa li’l-Kitabi’l-İslamiyye, ty.
• Beyhakî, Şuabu’l-İman, Beyrut: (thk.: Muhammed Zağlul), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1990.
• Bilgen, Osman, “Dâvûd-i Karsî (1169/1756)’nin ‘Şerh alâ usûli’l-hadîs’ İsimli Eserinin Metodu ve Kaynakları Üzerine”, Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11/5 Winter 2016.
• Buharî, el-Câmıu’s-sahîh, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Cihan, Sadık, “Osmanlı Devrinde Türk Hadisçileri Tarafından Yazılan Hadis Usulü Eserleri, Risaleleri ve Nubetu’l-Fiker Üzerine Yapılan Şerh ve Tercümeler”, Ankara: AÜİİFD, sy. 1, 1975.
• Cihan, Sadık, “Muhammed b. Pir Ali Birgivî ve ‘Risâle fî UsuliI-Hadis’in Tercümesi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 2, 1987.
• Dârimî, es-Sunenu’d-Dârimî, Dımaşk: (thk.: Mustafa Dib el-Buga), Dâru’l-Mustafa, 1428/2007.
• Davudî Karsî, Şerhu risâle fî usûli’l-hadis, İstanbul: Şifa Yayınevi, 2013.
• Dimyâtî, (Hâşiyetu) İânetu’t-tâlibin alâ halli elfâzi fethu’l-muîn bi şerhi “Kurretu’l-ayn bi muhimmâti’d-dîn”=Hâşiyetü’ş-Şeyh el-Bekrî,: Dımaşk: Dâru’l-Feyha-Dâru’l-Menhel Nâşirûn, 1435/2014.
• Ebû Talib el-Mekkî, Kûtu’l-kulûb fî muâmeleti’l-mahbûb ve vasfu tarîki’l-mürîd ilâ makâmi’t-tevhîd, (thk.: Abdulmun’im el-Hıfni), Dâru’r-Reşâd, Kahire, 1416/1996.
• Elbânî, Silsiletu’l-ehâdîsi’z-dâife ve’l-mevdûa, Beyrut: el-Mektebetu’l-İslâmî, 1977.
• Erul, Bünyamin, Sahabenin Sünnet Anlayışı, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1999.
• Gazzâlî, İhyau ulûmi’d-dîn, Beyrut: Dâru Kuteybe, 1412/1992.
• Hatiboğlu, Mehmed Said, Ankara: Hilafetin Kureyşliliği, Kitâbiyât, 2005.
• Heysemî, Mecmau’z-zevâid ve menbau’l-fevâid, Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1967.
• Hoyladı, Adnan, İslam Hukukunda Hilafetin Kureyşliliği Tartışmaları ve Hindistan Örneği, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2015.
• İbn Abdilberr, Câmıu beyâni’l-ilm ve fadlıhı vema yenbagı fî rivayetihî ve hamlihî, Demmâm: (thk.: Ebu’l-Eşbal ez-Zuheyrî), Dâru İbni’l-Cevzî, 1994.
• İbn Ebî Şeybe, el-Musannaf, Cidde: (thk.: Muhammed Avvâme), Dâru’l-Kıble, 1427/2006.
• İbn Mâce, es-Sunen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• İbn Receb, Câmıu’l-ulûm ve’l-hikem, Riyad: (thk.: Şuayb el-Arnavut, İbrahim Bacis), el-Emânetu’l-Âmme…, 1419/1999.
• Juynboll, G. H. A, Hadis Tarihinin Yeniden İnşâsı, Ankara: (çev.: Salih Özer), Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Köycü, Erdoğan, “Men Kezebe…” Hadisi Üzerine Araştırma, Ankara: Araştırma Yayınları, 2013.
• Munavî, Feyzu’l-kadîr, şerhi’l-câmıu’s-Sağîr, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1938.
• Muslim, es-Sunen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Öztürk, Resul, “Dâvud-i Karsî (1169/1756): Kelâmî Görüşleri ve Kaynakları”, Erzurum: Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 41, 2014.
• Sefirî, el-mecâlisu’l-va’ziyye fî şerhi ehâdîsi hayri’l-beriyye min sahihi’l-imam el-Buharî, Beyrut: (thk., ve tahrc: Ahmed Fethi Abdurrahman), Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1425/2004.
• Sehavî, el-Makâsıdu’l-hasene fî beyâni kesîrin mine’l-ehâdîsi’l-müştehire, Beyrut: (thk.: Muhammed Osman el-Huşt), Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, 1985.
• Şevkânî, el-Fevâıdu’l-mecmûa fi’l-ehâdîsi’l-mevzûa, Kahire: (thk.: Abdurrahman b. Yahya el-Yemanî), Mektebetu’s-Sunneti’l-Muhammed, 1960.
• Taberânî, el-Mu’cemu’l-evsat, Riyâd: (thk.: Mahmud b. Ahmed et-Tahhân), Mektebetu’l-Mearif, 1415/1995.
• Taberânî, el-Mu’cemu’s-sağîr li’t-Taberânî, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1983.
• Tirmizî, es-Sunen, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Yıldırım, Arif, “Karslı Davud (Davud-i Karsî) Efendinin İrade-i Cüz’iyye Anlayışı”, Erzurum: A. Ü. Türkiyat Araştırmaları, Enstitüsü Dergisi, sayı: 15, , 2000.