İslam Düşüncesinde Felsefi ve Dini Bir Etkinlik Olarak Ahlak

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 1228 - 1239, 30.06.2018

Ali Yıldırım

https://doi.org/10.15869/itobiad.410153

Cited By: 1

Öz

İslam düşüncesinde ahlak hem felsefenin
hem de dinin nihai hedefi olarak telakki edilmiştir. Bir hikmet arayışı olarak
tanımlanan felsefi faaliyetin nihai gayesi erdem ve mutluluk olarak
belirlenmiştir. Aynı şekilde din de insanı dünya ve ahirette mutlu kılacak
eylemleri vaz etmektedir. İslam düşüncesinde her iki disiplin de ağırlıklı
olarak pratik yönüyle değerlendirilmiş ve her iki disiplinin de ahlaklı olmanın
kaynağı olduğuna işaret edilmiştir. Bu çalışmada ahlaka dair düşünceleriyle ön
plana çıkmış İslam düşünürlerinin felsefe ve din tanımlarına yer verilecek, bu
tanımların ahlak ile ilişkilendirilme çabalarına dikkat çekilecektir. İslam
düşüncesinde dini etkinliğin felsefi etkinliğe yaklaştırıldığını
söyleyebiliriz. Bu bakımdan bu çalışmanın, son dönemlerde sıkça ifade edilen,
hikmetten yoksun bilginin ahlaki eylemden de yoksun olması meselesine ışık
tutacağı kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler

İslam Düşüncesi, Din, İbadet, Ahlak, Ahlaki Davranış

Ethics as a Philosophical and Religious Activity in Islamic Thought

Öz

In Islamic
thought, ethics is considered as the ultimate goal of both philosophy and
religion. The ultimate goal of a philosophical activity, which is defined as a
quest for wisdom, has been determined as virtue and happiness. Likewise,
religion establish rules to let people achieve happiness in the world and the
Hereafter. In Islamic thought, both disciplines have been evaluated mainly in
practical terms and the both have been pointed out to be the source of being
moral. In this study, the definitions of philosophy and religion of Islamic
thinkers who have come into prominence with their thoughts about ethics will be
referred to and the attempts to associate these definitions with ethics will be
highlighted. It may be said that in Islamic thought, religious activity has
been brought closer to philosophical activity. In this regard, the present
study will shed light on a matter often expressed in recent times, which is
that knowledge lacking wisdom also lacks moral conduct.

Anahtar Kelimeler

Islamic Thought, Religion, Worship, Ethics, Moral Conduct

Kaynakça

• Armstrong, Walter-Sinnot (2011). Tanrısız Ahlak, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bartley, William Warren (1971). Morality and Religion, London: Macmillan St. Martin’s Press.
• Braithwaite, Richard Bevan (1971). “An Empiricist’s View of the Nature of Religious Belief”, The Philosophy of Religion, (Ed: Basil Mitchell). London: Oxford University Press.
• Buhari, el- Câmius’s-Sahîh.
• Çağrıcı, Mustafa (2012). İslam Düşüncesinde Ahlak, İstanbul: Dem Yayınları.
• Çubukçu, İbrahim Agâh (1994). Ahlak Tarihinde Görüşler, Ankara: Ankara İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Dabaşi, Hamid (2012). “Filozof-Vezir Hâce Nasîruddîn et-Tûsî ve Dönemin Entelektüel İklimi” (İslâm Felsefesi Tarihi, ed. Bayram Ali Çetinkaya, İstanbul: Grafiker Yayınları) içerisinde.
• Farabi, Ebu Nasır Muhammed İbn el-Farah (2010). Risâle fi meâni’l-akl, (İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri çev. Mahmut Kaya, İstanbul: Klasik Yayınları) içerisinde.
• Gafarov, Anar (2012). Nasirüddin Tusi’nin Ahlak Felsefesi, İstanbul: İSAM Yayınları.
• Gazzali, Ebu Hamid Muhammed bin (1981). Tehafüt el Felasife, (çev. Bekir Karlığa), İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Gazzali, Ebu Hamid Muhammed bin (2010). İhya’u Ulumu’d Din, İstanbul: Hikmet Neşriyat.
• Greisch, Jean (1998). “Basit Dilin Sınırları İçerisinde Din”, (çev. Zeki Özcan), UÜİFD, Cilt.7, Sayı.7.
• İbn Sina, Ebu Ali el-Hüseyin (2004). Uyûni’l Hikme, (Risaleler, ed. M. Said Hatipoğlu, Ankara: Kitabiyat) içerisinde.
• İbni Miskeveyh, Ahmed bin Muhammed (1398). Tehzîbu’l-Ahlak ve Tathiru’l-A’rak, Beyrut.
• İbni Miskeveyh, Ahmed bin Muhammed (2013). Tehzîbu’l-Ahlak, (çev. Abdulkadir Şener vd), İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
• İhvan-ı Safa (1957). Resâilü İhvân-ı Sâfa ve Hullâni’l Vefâ, (nşr. Butrus el-Bustâni), I-IV, Dâru Sâdr ) Beyrut.
• İhvan-ı Safa (2012). İhvân-ı Sâfa Risaleleri, (ed. Abdullah Kahraman), Cilt I, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kılıç, Recep (2003). Ahlakın Dini Temeli, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kindî, Ya'kub b. İshak (1950). Fî Hudûdi’l-Eşyâ ve Rusûmihâ (Resâilü’l-Kindî el-Felsefiyye içinde), Tahkik: Muhammed Abdülhâdî Ebû Rîde, Mısır.
• Kindî, Ya'kub b. İshak (2006). Tarifler Üzerine (Felsefî Risaleler, çev. Mahmut Kaya, İstanbul: Klasik Yayınları) içerisinde.
• Koç, Turan (1998). Din Dili, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Köylü, Mustafa (2012). Dünya Dinlerinde Ahlak, İstanbul: Dem Yayınları.
• Maturidi, Ebu Mansur (2016). Kitabü’t Tevhid, (çev: Bekir Topaloğlu), İstanbul: İSAM Yayınları.
• Öğük, Emine (2017). Allah’ı Tanıtan Güzel İsimler, İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Tûsî, Nasiruddin (2016). Ahlâk-i Nâsırî, (çev: Anar Gafarov, Zaur, Şükürov), İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Tûsî, Nasiruddin (h.1369). Ahlâk-i Nâsırî, Tahran: Şirketi Sahami.