Following the Path of Women-Discourse in Classical Turkish Poetry: Cradle-Songs on Şeref Hanİm’s Divân

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 112 - 120, 05.02.2015

Gülçin Tanrıbuyurdu

https://doi.org/10.15869/itobiad.55619

Öz

Cradle-songs that are known as a kind of folk song sung by mothers melodiously to silence and make sleep their babies are the most valuable products of the woman literature as the creators are women. Woman, who expresses wishes and dreams for the baby in the lap or in the cradle in a form of her most sincere emotions attached by motherhood to her, would find the opportunity in this way to share her distresses and troubles with her baby. Cradle songs that are considered as included among products of anonymous folk literature and sorted accordingly have been sung gently by the female poets particularly in the classical Turkish Literature and been written up by containing wishes and advices in general.  In this study, the projection of woman discourse under guidance of cradle songs sung by Şeref Hanım will be identified and evaluated in the classical Turkish Literature where the love is expressed with pre-determined stereotype and poetic themes and where a male-mouth discourse is dominate. 

Anahtar Kelimeler

Cradle-Song; Expression of Woman; Classical Turkish Poetry; Şeref Hanİm

Klâsik Türk Şiirinde Kadın Söyleminin İzinde: Şeref Hanım Dîvânı’nda Ninniler

Öz

Annelerin, bebeklerini uyutmak ya da susturmak için ezgili bir biçimde söyledikleri bir çeşit türkü olarak bilinen ninniler, yaratıcılarının kadınlar olması münasebetiyle kadın edebiyatının en değerli mahsullerindendir. Beşikteki ya da kucaktaki bebeğini muhatap alarak ona dair istek ve hayallerini anneliğin kendisine kattığı en samimi duygu haliyle ifade eden kadın, aynı zamanda bu yolla sıkıntı ve dertlerini de bebeğiyle paylaşma fırsatı bulur. Anonim halk edebiyatı mahsulleri arasında değerlendirilen ve tasnif edilen ninniler, klâsik Türk edebiyatında da özellikle kadın şâirlerce terennüm edilmiş ve genel itibarıyla nasihat ve temenni içerikli olarak kaleme alınmışlardır. Bu çalışmada  sevgi ve aşkın önceden belirlenmiş klişe ve mazmunlarla ifade edildiği ve erkek ağızlı bir söylemin hakim olduğu klâsik Türk edebiyatında, Şeref Hanım tarafından söylenen ninnilerin yol göstericiliğinde kadın söyleminin izdüşümü tespit edilerek değerlendirilecektir. 

Anahtar Kelimeler

Ninni, kadın söylemi, Klâsik Türk Şiiri, Şeref Hanım.

Kaynakça

• Aka, Belde, “Ninnileri Psikanalitik Yaklaşımla Yeniden Okuma Denemesi”, Milli Folklor, 2010, Yıl 22, Sayı 88, s.38-43.
• Arslan, Mehmet, Şeref Hanım Divanı, İstanbul, Kitabevi, 2002.
• Arslan, Mehmet, “Şeref Hanım”, DİA, yıl: 2010, cilt: 38, sayfa.550
• Aynacı, Mihrican, “Bebeğimin Beşiği Güldür”: Ninnilerde Beşik Üzerine Tespitler”, Kültürümüzde Türkü Sempozyumu Bildirileri, C.II, 22-25 Ekim 2011, Sivas, 2013.
• Berktay, Fatmagül, Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, İstanbul, Metis Yayınları, 1995.
• Çek Cansız, Songül, “Ninnilere Bağlam Merkezli Bir Yaklaşım”, Turkish Studies, Volume 6/4 Fall 2011, p.61-75.
• Çelebioğlu, Amil, Türk Ninniler Hazinesi, İstanbul, Kitabevi, 1995.
• Çıblak Coşkun, Nilgün, “Türk Ninnilerine İşlevsel Yaklaşım”, Turkish Studies, Volume 8/4 Spring 2013, p. 499-513.
• Eliade, Mircae, Kutsal ve Dindışı, (çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara, Gece Yayınları, 1991.
• İspirli, Serhan Alkan, Kadın Divan Şâirleri ve Geleneğin Uzantısı, Ankara, Salkımsöğüt Yayınları, 2007.
• Kâşgarlı Mahmud, Dîvânü Lugâti’t-Türk, Çev. Besim Atalay, C.III, Ankara: TDK Yayınları, 2006.
• Kurnaz, Cemal, Türküden Gazele (Halk ve Divan Şiirinin Müşterekleri Üzerine Bir Deneme), Ankara, Akçağ Yayınları, 1997.
• Mascetti, Mauela Dunn, İçimizdeki Tanrıça (Kadınlığın Mitolojisi), Çev. Belkıs Çorakçı, İstanbul, Doğan Kitapçılık, 2000.
• Ögel, Bahaeddin, Türk Mitolojisi, C.I, Ankara, TTK Basımevi, 2010.
• Pakalın, M. Zeki, “Lala”, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. 2, Ankara, MEB Yayınları, 1983.
• Şeyh Gâlib, Hüsn ü Aşk, Haz. Muhammet Nur Doğan, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/.