The Facades of Traditional Houses in the Central District of Cankırı

Yıl 2019, Sayı: 11, 71 - 100, 31.01.2019

Uğur Demirbağ Nur Urfalıoğlu

Öz

The mobility of the facade elements in the residential architecture, their proportions the way use of, the material and the
relationship with each other constitute the identity of the facade. The purpose and requirements of the building have
led to the formation of the facade. In this context, it is possible to see front as a symbolic expression tool. The aim of this
study is to conduct a research on the typology of the facade of the traditional Çankırı houses, which are important in
the formation of the traditional urban texture of Çankırı, which is one of the Central Anatolian cities. Traditional Çankırı
houses, especially on the south and west slopes of Çankırı fortress, have traditional Turkish house charactericts except
for some differences. The ornate and flamboyant facades of the houses in the city look south but the northern fronts are
closed. The residences are two stroyes and the upper floors are flooded. The ground floors are made from inside. The bay
windows and cihannum dwelling units on the facade were built.

Anahtar Kelimeler

Çankırı, House, Architectural, Front

Çankırı Merkez İlçe Geleneksel Konutlarının Cephe Biçimlenişi

Öz

Konut mimarisinde cephe elemanlarının hareketliliği, oranları, kullanış biçimi, malzemesi ve birbirleriyle olan ilişkisi
cephenin kimliğini oluşturur. Yapının kullanım amacı ve gereksinimler, cephenin oluşumuna yön vermiştir. Bu kapsamda
cepheyi simgesel bir ifade aracı olarak görmek mümkündür. Bu çalışmada amaç İç Anadolu kentlerinden biri olan
Çankırı’nın geleneksel kent dokusunun oluşumunda önemli bir yeri olan geleneksel Çankırı evlerini, cephe tipolojisi
üzerinden araştırmaktır. Geleneksel Çankırı evleri özellikle Çankırı kalesinin güney ve batı yamaçlarında yoğunlaşan
yapılar bazı farklılıklar dışında geleneksel Türk evi özelliklerini taşırlar. Şehirdeki konutların süslü ve gösterişli cepheleri
güneye bakmakla birlikte kuzey cepheleri kapalıdır. Konutlar iki katlı olup üst katlar dışa taşkındır. Zemin katlar içeriden
yapılmıştır. Cephede hareketliliği sağlayan cumbalı ve cihannümalı konutlar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çankır, Konut, Mimari, Cephe

Kaynakça

• AKOK, Mahmut, “Çankırı’nın Eski Evleri”, Arkitekt Dergisi, S. 1953, s. 142-153.
• AKSOY, Erdem, Ortamekân: Türk Sivil Mimarisinde Temel Kuruluş Prensibi, Mimarlık ve Sanat Yayınları, İstanbul 1963.
• AYHAN, Bahattin, Çankırı Tarih, Kültür ve Turizm Yazı Dizisi-1, Çanfed Yayınları, İstanbul 2008.
• CAN, Atilla; AKÇEL, Arda, Çankırı Kültür Envanteri, Valiliği Kültür Turizm Müdürlüğü Müze Müdürlüğü, Çankırı 2014.
• DEMİRBAĞ, Uğur, Çankırı’nın Tarihi ve Mirası, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul 2018.
• DEMİRBAĞ, Uğur, “Çankırı Merkez İlçe Geleneksel Mimari Bezemeleri”, The Journal Of Academic Social Science Studies, S. 69, 2018, s. 269-287.
• ELİBOL, Ahmet, XIX. Yüzyıl Başlarında Çankırı, İslam Araştırma Merkezi Yayını, Çankırı 2008.
• EVREN, Mesut, Türk Evinde Çıkma, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul 1959.
• GÖKMEN, Bekir, Çankırı İli Coğrafyası, Çankırı Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara 2007.
• GÜNAY, Reha, Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri, 2. Baskı, YEM Yayını, İstanbul 1999.
• HASOL, Doğan, Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, YEM Yayını, İstanbul 2012.
• HERSEK, Mehmet Can, Safranbolu Yörük Köyü, Geleneksel Yaşam Biçimi ve Evleri, 2000.
• KANKAL Ahmet, “XVI - XVII Yüzyıllarda Çankırı’da Sosyal Hayat”, V. Çankırı Kültürü Bilgi Şöleni Bildirileri, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Çankırı 2010.
• KUBAN, Doğan, Mimarlık Kavramları, 3. Baskı, YEM Yayını, İstanbul, 1995.
• ÖGEL, Semra, “Hayat (Sofa) Köşkü ve Tahtseki”, Sanat Tarihi Yıllığı, S. IX – X, 1981, s. 227- 229.
• ÖGEL, Semra, “Geleneksel Türk Evi’ne Bir Kaynak Olarak Topkapı Sarayı”, Topkapı Sarayı Müzesi Yıllık, S. 3, 1988, s. 126-147.
• SEÇKİN, Selçuk, “Taraklı’da Osmanlı Dönemi Yapılaşması”, MSGSÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2008, s. 163-171.
• SEÇKİN, Selçuk, “Gürcistan/Acara Keda Bölgesi’ndeki Osmanlı Dönemi Camileri”, Turkish Studies Social Sciences, 2018, s. 1133-1169.
• SOFTA, Sadık, “Şehir ve Kimlik: Çankırı Sokakları”, Çankırı Araştırmaları Dergisi, 2011, s. 253.
• TANYELİ, Uğur, Modernizm’in Sınırları ve Mimarlık, Modernizm’in Serüveni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1997.
• TUNA, Fikret, “Çankırı’nın Coğrafi Özelliklerinin Şehirsel Gelişim Potansiyeli Yönünden Değerlendirilmesi”, Marmara Coğrafya Dergisi, S. 21, 2010, s. 219-239.
• URFALIOĞLU, Nur, Antalya, Isparta ve Burdur Evlerinde Cephe Biçimlenişi, Suna– İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, Antalya 2011.
• UŞMA, Gökhan, “Geleneksel Van Evlerinin Cephe Özellikleri ve Tipolojisi Üzerine Bir İnceleme”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, S. 33, 2018, s. 1-16.