The Activities of the Near East Relief Committee In Izmit, 1919-1922 (Health, Orphanage And Other Charity Activities)

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 240 - 266, 28.12.2018

Abdülmecit Tuğrul

Öz

A relief organization, called Armenian Relief Committee, was established in order to aid the deported Armenians in the Ottoman Empire in 1915. This organization was united with two other relief organizations, called Palestine-Syrian Relief Committee and Persian Relief Committee, under the name of American Committee for Armenian and Syrian Relief. In 1918, it changed its name into American Committee for Relief in the Near East and in 1919 it became Near East Relief. It carried on its activities all over the Ottoman lands. İzmit was one of these places where Near East Relief established a hospital, two orphanages (one in Bardizag and one in Ismid) and soup kitchens. In these orphanages, the organization raised a lot of Armenian children. NER also helped many refugees with supply, food, and old clothes assistance. Besides, NER treated many patients in their hospital. Its financial source was the donations of American benefactors. Thousands of people donated money and supplies. In order to continue getting donations, Near East Relief id show Armenians as oppressed and Turks as cruel. Thanks to all these activities Armenian people were transformed, at a certain level, into an American society and the USA expanded its sphere of influence in the Near East.

Anahtar Kelimeler

İsmid, Near East Relief, ABCFM, Orphanage, Missionary

AMERİKAN YAKIN DOĞU YARDIM HEYETİ’NİN İZMİT’TEKİ FAALİYETLERİ, 1919-1922

Öz

1915 yılında Osmanlı Devleti’nde tehcir edilen Ermenilere yardım etmek amacıyla ABD’de, “Ermeni Yardım Heyeti” adlı bir yardım organizasyonu kurulmuştur. Bu heyet kısa bir süre sonra aynı amaç uğruna faaliyet gösteren “Filistin-Suriye Yardım Heyeti” ve “İran Yardım Heyeti” ile birleşerek “Ermeni ve Suriyeliler için Amerikan Yardım Heyeti” adını almıştır. 1918’de “Yakın Doğuda Yardım için Amerikan Heyeti” ve 1919 yılında “Yakın Doğu Yardım Heyeti” adını alan bu organizasyon, Osmanlı Devleti’nin dört bir yanında faaliyette bulunmuştur. Bu faaliyet yerlerinden biri de İzmit’tir. İzmit’te hastane ve yetimhane açmış, dönem içindeki birçok sığınmacı mülteciye erzak, iaşe, giysi, gıda yardımında bulunmuştur. Kurdukları aşevleri ile her gün birçok insana yemek dağıtmıştır. Açmış oldukları Yakın Doğu Yardım Heyeti Hastanesi aracılığıyla birçok hasta tedavi edilmiştir. Hem Bahçecik’te hem de İzmit’te açtıkları yetimhanelerde Ermeni çocuklarını yetiştirmişlerdir. Heyetin finans kaynağı Amerikalı hayırseverlerdir. Binlerce insan ayni ve nakdi yardımda bulunmaktadır. Tabii bunu yapabilmek için Ermenileri mazlumlaştırmış ve Türkleri de zalimleştirmişlerdir. Bu faaliyetler sayesinde hem Ermeni toplumu dönüştürülmüş hem de ABD, Yakın Doğu’da nüfuz alanını genişletmiştir.

Anahtar Kelimeler

İzmit, Yakın Doğu Yardım Heyeti, ABCFM, Yetimhane, Misyoner

Kaynakça

• ABA132C0101004, A, 1, 1.
• ABA132C0107004, A, 1, 7.
• ABA132C0124002, A, 1, 24.
• ABA132C0205002, A, 2, 5.
• ABA132C0124002, A, 2, 26.
• ABA132C0227001, A, 2, 27.
• ABA132C0227004, A, 2, 27.
• ABA132C0234001, A, 2, 34.
• ABA132C0234002, A, 2, 34.
• ABA132C0236001, A, 2, 36.
• ABA132C0238001, A, 2, 37
• ABA132C0249004, NER, 2, 49.
• ABA132C0306001, NER, 3, 6-7-8.
• ABA132C0315001, NER, 3, 15.
• ABA132C0315002, NER, 3, 15.
• ABA132C0315003, NER, 3, 15.
• ABA132C0315004, NER, 3, 15.
• ABA132C0318002, NER, 3, 18.
• ABA132C0321002, NER, 3, 21.
• ABA132C0322004, NER, 3, 22.
• ABA132C0324002, NER, 3, 24.
• ABA132C0324003, NER, 3, 24.
• ABA132C0341003, NER, 3, 41-42.
• ABA132C0344003, NER, 3, 44.
• ABA132C0348004, NER, 3, 48.
• ABA132C027005, HB-NER.
• MRL 2: NERCR, 2, 8, 1, 17-18.
• MRL 2: NERCR, 2, 8, 1, 49.
• AKGÜN, Seçil. General Harbord’un Anadolu Gezisi ve (Ermeni Meselesine Dair) Raporu. İstanbul: Tercüman Tarih Yayınları, 1981.
• AKSU, Ayşe. Osmanlı’da İki Amerikalı Misyoner, Levi Parsons ve Pliny Fisk’in Anadolu ve Kudüs Seyahat Raporları İstanbul: Dergâh Yayınları, 2015.
• AKYÜZ, Yahya. Türk Eğitim Tarihi: (Başlangıcından 1982’ye Kadar). Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1982.
• BARTON, James L. Story of Near East Relief (1915-1930) An Interpretation. New York: The Macmillan Company, 1930.
• ___________. Türkiye’de Gündoğumu. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2010.
• ERHAN, Çağrı. Türk Amerikan İlişkilerinin Tarihsel Kökenleri. Ankara: İmge Kitabevi, 2001.
• GENCER, Fatih. Ermeni Soykırım Tezinin Oluşum Sürecinde Amerikan Yakın Doğu Yardım Komitesi. İstanbul: Alternatif Düşünce Yayınları, 2006.
• Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi. Türk İstiklal Harbi-II. Ankara: Genelkurmay Başkanlığı Yayınları, 1974.
• GRABILL, J. Leon. Missionaries Amid Conflict. Ann Arbor, Michigan: University Microfilms, Inc., 1965.
• _____________. Protestant Diplomacy and the Near East, 1810-1927 Minneapolis: University of Minnesota Press, 1971.
• KARPAT, Kemal H. Osmanlı Nüfusu (1830-1914). İstanbul: Timaş Yayınları, 2003.
• KOCABAŞOĞLU, Uygur. Kendi Belgeleriyle Anadolu’daki Amerika: 19.Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Amerikan Misyoner Okulları. İstanbul: Arba Yayınları, 1989.
• SOFUOĞLU, Ebubekir. “Osmanlı Devletinde Yetimler İçin Alınan Bazı Tedbirler,” Savaş Çocukları: Öksüzler ve Yetimler, edt. Emine Gürsoy-Naskali-Aylin Koç, 49-58. İstanbul: Umut Kağıtçılık, 2003.
• STONE, Frank A. Sömürgeciliğin Hasat Mevsimi: Anadolu’da Amerikan Misyoner Okulları, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2011.
• ŞİŞMAN, Adnan. XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devletinde Yabancı Devletlerin Kültürel ve Sosyal Müesseseleri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2006.
• YILDIRIM, Cihat. “Mütareke Döneminde İzmit ve Havalisindeki Hadiselerin Yeni Adana Gazetesindeki Yansımaları.” Uluslararası Karamürsel Alp ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu II. Haz. Bilal Çelik-Resul Narin, 1413-1429. Kocaeli: Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, 2015.
• YÜCEL, İdris. Anadolu’da Amerikan Misyonerliği ve Misyon Hastaneleri (1880-1934) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2017.
• AÇIKSES, Erdal. “Türk Amerikan Münasebetlerinin Değerlendirilmesi,” Türkler, XIII, (2002): 542-557.
• AKGÜN, Seçil. “Amerikalı Misyonerlerin Anadolu’ya Bakışları,” OTAM, 3 (Ocak 1993): 1-16.
• ALAN, Gülbadi. “Protestan Amerikan Misyonerleri, Anadolu’daki Rumlar ve Pontus Meselesi,” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (2001): 156-204.
• BİLGEN, Deniz. “1919 Yılında ABD’nin Yakın Doğu’da Etkin Olma Siyaseti: Ermeni ve Türk Mandaterliği Meselesi,” Türkler, c. XIII, (2002): 528-541.
• CANLI, Mehmet. “Milli Mücadele Döneminde Amerikan Şark-ı Karib Muavenet Cemiyeti’nin Anadolu’daki Bazı Faaliyetleri,” Askeri Tarih Bülteni, 38, (1995): 42-49.
• DARKOT, Besim. “İzmit,” İslam Ansiklopedisi, c.5/2, (1993): 1252.
• GÜLLÜ, Ramazan Erhan. “Amerikan Board Misyonerlerinin Antep’teki Faaliyetleri ve Antep Amerikan Koleji,” Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 16, (Ocak 2009): 129-175.
• IŞIKSAL, Turgut. “Ermenilerin Diğer Devletlerle İlişkileri,” Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, 1, (Mart 1985).
• KARACAKAYA, Recep. “Amerika Birleşik Devletleri ve Ermeni Meselesi,” Tarih Dergisi, 46, (2009): 85-105.
• ORTAYLI, İlber. “Osmanlı İmparatorluğunda Amerikan Okulları Üzerine Bazı Gözlemler,” Amme İdaresi Dergisi, 14/3 (1981): 87-96.
• ÖZKAN, Salih. “Türkiye’de Darüleytamların Gelişimi ve Niğde Darüleytamı”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 19 (2006): 211-224.
• SELVİ, Haluk. “Ermeşe (Akmeşe) Manastırı ve Ermeni Olaylarındaki Yeri,” ASAM Türkiye II Kongresi, (2007): 777-791.
• TEKİN, Saadet. “Osmanlı’nın Son Dönemlerinde Azınlıkların Yetimlerle İlgili Çalışmalarından Bazı Örnekler ve Devletin Bu Konuya Yaklaşımı,” Tarih İncelemeleri Dergisi, (2018): 183-203.
• YILDIZ, Özgür. “İzmit’te Amerikan Misyoner Faaliyetleri,” Akademik Bakış, c. 5/10, (Yaz 2012): 97-111.