Bir Sosyal Politika Analizi: Türkiye’de Asgari Ücret Uygulaması

Yıl 2019, Sayı: 76, 181 - 212, 12.07.2019

Mehmet Öçal Adem Korkmaz

Öz

Sosyal
politikanın çalışma hayatında barışı sağlamak ve yurttaşlarını yoksulluk ve
sefaletten korumak için kullandığı en önemli araçlardan bir tanesi asgari ücret
uygulamasıdır. Çalışana verilebilecek minimum ücret düzeyi anlamına gelen
uygulama sosyal diyalog mekanizması üzerine oluşturulmuş konseyler veya
doğrudan yasa ile belirlenen zorunlu bir uygulamadır. Ülkemizde yaklaşık yarım asırlık
bir tarihsel arka planı olan uygulama sürekli geliştirilmesi ve iyileştirilmesi
gerekli olan bir süreci beraberinde getirmektedir.

Gerçekleştirilen
çalışma ile asgari ücret uygulamasının kavramsal çerçevesi ve tarihsel gelişimi
irdelenmiş ardından “Hane Halkı İş Gücü İstatistikleri” ve “Gelir Yaşam
Koşulları Anketleri” ile ülkemizde ücretli çalışanların yaşam koşullarına dair
bir analiz gerçekleştirilmiştir.  
Akabinde uygulama “içerik” ve “politika süreci” yöntemleri ile “Politika
Analizi” ne tabi tutulmuş ve Türkiye’de asgari ücrete ilişkin gerçekleştirilen
iyileştirme veya güncellemelerde siyasi ve kamuoyu baskısının belirleyici
olduğu tespitine ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Asgari ücret, Sosyal politika, Politika analizi, İçerik analizi, Politika süreci analizi

An Analysis of Social Policy: Minimum Wage Practices In Turkey

Öz

One of the most important tools used by social policy
to ensure peace in working life in a country and to protect its citizens from
poverty is the practice of minimum wage. The practice, which means the minimum
wage level that can be given to the employee, is a mandatory implementation
determined by the councils or directly on the social dialogue mechanism. In
Turkey, with a historical background dating back to nearly a century, the
practice brings a process within itself, requiring continuous development and
improvement.

            With
this study, conceptual framework and historical development of the minimum wage
application were examined and then an analysis was made about the standard of
living of workers in our country using the “Life Household Labor Force
Statistics” and “Income Life Conditions Surveys”. The practice was exposed to
"Policy Analysis" through "content" and "policy
process" methods and it was come to conclusion that political pressure and
public pressure were determinants on the updates and enhancements performed on
the minimum wage in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Minimum wage, Social policy, Policy analysis, Content analysis, Policy process analysis

Kaynakça

• 3213 Sayılı Maden Kanunu, R.G 18785.
• Ak Parti. (2002). Her Şey Türkiye İçin, Seçim Manifestosu, Ankara: Ak Parti.
• Ak Parti. (2007). Nice Ak Yıllara, Seçim Manifestosu, Ankara: Ak Parti.
• Ak Parti. (2011). Türkiye Hazır Hedef 2023, Seçim Manifestosu, Ankara: Ak Parti.
• Ak Parti. (2015). Huzur ve İstikrarla Türkiye’nin Yol Haritası, Seçim Manifestosu, Ankara: Ak Parti.
• Ak Parti. (2018). Güçlü Meclis, Güçlü Hükümet, Güçlü Türkiye, Seçim Manifestosu, Ankara: Ak Parti.
• Bila, H. (1979). CHP Tarihi: 1919-1979, Ankara: Doruk Matbaacılık.
• CHP. (2002). Güzel Günler Göreceğiz, Seçim Manifestosu, Ankara: CHP.
• CHP. (2007). Pusula, Seçim Manifestosu, Ankara: CHP.
• CHP. (2011). Özgürlüğün ve Umudun Ülkesi Herkesin Türkiye’si, Seçim Manifestosu, Ankara: CHP.
• CHP. (2015). Yaşanacak Bir Türkiye, Seçim Manifestosu, Ankara: CHP.
• CHP. (2018). Millet İçin Geliyoruz, Seçim Manifestosu, Ankara: CHP.
• Demir, F. (2011). Kamu Politikası ve politika analizi çalışmalarının teorik çerçevesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30(2), 107–120.
• Dilekci, N. (2013). Politika Analizi ve Kamu Politikalarının Analiz Edilmesine İlişkin Dünya Uygulamaları, Yayınlanmamış Başbakanlık Uzmanlık Tezi, Ankara: Başbakanlık.
• Disk-Ar. (2018). 2019 Asgari Ücret Gerçeği Raporu, İstanbul: DİSK-AR.
• Dunn, W. (2011). Public Policy Analysis, New Jersey: Pearson Publicy.
• Dye, T. (1992). Understanding Public Policy, New Jersey: Prentice-Hall.
• Eurofound. (2018). Statutory Minimum Wages 2018: Geneva.
• Gökçe, B. (2012). Toplumsal Bilimlerde Araştırma, Ankara: Savaş Yayınevi.
• Gül, H. (2015). Kamu politikası analizi, yöntemleri ve teknikleri. Yasama Dergisi, 29(1), 5–31.
• Gülmez, M. (1986). 1936 İş Yasasının Hazırlık Çalışmaları, İstanbul: Sosyal Siyaset Konferansları.
• HDP. (2015). Büyük İnsanlık Çağrısı, Seçim Manifestosu, Ankara: HDP.
• HDP. (2018). Hakça Dağıtım Programı, Seçim Manifestosu, Ankara: HDP.
• ILO. (1981). Minimum Wage Fixing, Geneva: ILO.
• ILO. (2016). Minimum Wage Policy Guide, Geneva: ILO.
• Işığıçok, Ö. (2018). Temel Sosyal Politika Sorunları: Ücret, Sosyal Politika. Tokol. A- Alper, Y. (Ed), Bursa: Dora Basım Yayın.
• Korkmaz, A. (2003). Çağdaş Gelişmeler Açısından Asgari Ücret, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basım Evi.
• Kutal, M. (1965). Asgari ücret mevzuat ve tatbikatının tahlili. İktisat Fakültesi Mecmuası, 24(3-4), 52–108.
• Kutal, M. (1969). Teorik Esasları ve Tatbikatı Bakımından Asgari Ücret, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• MHP. (2002). Türkiye’nin Onurlu Geleceği, Seçim Manifestosu, Ankara: MHP.
• MHP. (2007). Milli Duruş ve Kararlılık Belgesi, Seçim Manifestosu, Ankara: MHP.
• MHP. (2011). 2023’e Doğru Yükselen Ülke Türkiye Sözleşmesi, Seçim Manifestosu, Ankara: MHP.
• MHP. (2015). Toplumsal Onarım ve Huzurlu Gelecek, Seçim Manifestosu, Ankara: MHP.
• MHP. (2018). Milli Diriliş Kutlu Yükseliş, Seçim Manifestosu, Ankara: MHP.
• Talas, C. (1992). Türkiye’nin Açıklamalı Sosyal Politika Tarihi, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• TBMM. (1956). Tutanak Dergisi, 2. Birleşim,
• TBMM. (1966). Tutanak Dergisi, 14. Birleşim.
• TBMM. (1969). Tutanak Dergisi, 55. Birleşim.
• TBMM. (1973). Tutanak Dergisi, 77. Birleşim.
• TBMM. (2003a). İş Kanunu Tasarısı ve Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyon Raporu (1/534).
• TBMM. (2003b). Tutanak Dergisi, 75. Birleşim.
• TBMM. (2003c). Tutanak Dergisi, 76. Birleşim.
• TBMM. (2003d). Tutanak Dergisi, 77. Birleşim.
• TBMM. (2014). 27.05.2014 Tarihli Kanun Değişiklik Teklifi.
• TBMM. (2015a). 27.05.2014 Tarihli Kanun Değişiklik Teklifi.
• TBMM. (2015b). 27.05.2014 Tarihli Kanun Değişiklik Teklifi.
• TBMM. (2016). Tutanak Dergisi, 12. Birleşim.
• TOKOL, A. (2000). Sosyal Politika. Bursa: Vipaş Yayınları.
• Tuna, O. Yalçıntaş, N. (1999), Sosyal Siyaset. İstanbul: Filiz Kitapevi.
• TÜİK. (2017), Gelir Yaşam Koşulları Anketi.
• TÜİK. (2017), Hane Halkı İşgücü Anketi.
• www.ailevecalisma.gov.tr., e.t., 22.03.2019.
• www.tbmm.gov.tr/tasari_teklif_önerge., e.t., 13.03.2019