İŞ AHLAKI: GEÇMİŞTE VE GÜNÜMÜZDE

Yıl 2005, Sayı: 50, 737 - 759, 13.10.2010

Berrak Kurtuluş

Öz

Ahlak neyin doğru veya yanlış, iyi veya kötü olduğu ile ilgilidir.
Burada ise genel ahlakla değil, ahlakın özel bir sahasıyla, “iş ahlakı” ile
ilgileniyoruz. Bu makalede ahlaki standartların iş alemine nasıl
uygulanacağı üzerinde yoğunlaşılmıştır.
İş alemi ve etik arasındaki bu ilişki konusundaki çalışmaların
geçmişine bakıldığında, Protestan reformu ile karşılaşırız. Protestan iş
ahlakı çalışmayı dini bir amaç olarak kabul etmiştir. Diğer dinler ve dini
öğretilerin de benzer eğilimleri taşıdığı gözlemlenmiştir. Ancak,
günümüzde Batı aleminde hatta geleneksel Doğu toplumlarında iş
ahlakı ile ilgili değerlerde azalma meydana geldiği inkar edilemez. Bu
makalede bunun sebepleri de ele alınarak tahlil edilmiştir.

Kaynakça

• Adam, Baki, (2001), Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat, 2.B. İstanbul, Pınar Yayınları.
• Arslan, Mahmut, (2001), İş ve Meslek Ahlakı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Bell, Daniel, (1979), The Cultural Conradictions of Capitalizm, New York.
• Bellah, Robert, (1970), “Reflections on the Protestant Ethic-Analogy in Asia”, Journal of Social Issues, 109.
• Blood, M, (1969), “Work Values and Job Satisfaction,” (1969), Journal of Applied Psychology, No.53.
• Carlton, Dennis W. and Weiss, Avi, (2000), “The Economics of Religion, Jewish Survival and Jewish Attitudes Toward Competition on Torah Education,” NBER Working Paper Series, (August 2000).
• Carroll, Archie B., “Principles of Business Ethics: Their Role in Decision Making and Initial Consensus,” Business Ethics, 97/98, s.9.
• Çizakça, Murat, (1999), İslam Dünyasında ve Batı’da İş Ortaklıkları Tarihi, çev. Şehnaz Layıkal, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Collins, James C., - Porras, Jerry I., (1999), “Şirketin Vizyonunu Oluşturmak,” Değişim (Harvard Business Review Dergisinden Seçmeler) içinde, çev. Meral Türel, MESS Yayını, No. 291, İstanbul, Acar Matbaacılık.
• Downey, Stephan M., (1986/87), “The Relationship Between Corporate Culture and Corporate Identity,” Public Relations Quarterly, Vol. 31, No.4.
• Friedman, Milton, (1970), “The Social Responsibility of Business is to Increase Its Profits,” New York Times Magazine.
• Garaudy, Roger, (1997), Çöküşün Öncüsü ABD, (çev. Cemal Aydın), İstanbul, Nehir Yayınları.
• Goss, Tracy, Pascale, Richard, Athos ve Anthony, “Güçlü Bir Gelecek Uğruna Şimdiki Zamanı Riske Atmak,” Değişim.
• Hürriyet, 2 Temmuz 2000.
• Jahassen, J, (1947), “The Protestant Ethic and Spirit of Capitalism in Norway”, (1947), ASJ, No. 12.
• KAİZEN: Japonya’nın Rekabetteki Başarısının Anahtarı, (1994), 2.B., İstanbul, BRİSA.
• Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri, (2000), (Çev. Dominik Pamir), İstanbul, 1893 Filmcilik Ltd. Şti.
• Kearny, Edward N. Kearny, Mary Ann and Crandall, Jo Ann, (1984), The American Way: An Introduction to American Culture, New Jersey, Prentice Hall Regents.
• Kehrer, Günter, Robertson, Roland ve Durkheim, Emile, (1996), Din Sosyolojisi, (çev. M.Emin Köktaş ve Abdullah Topçuoğlu), Ankara, Vadi Yayınları.
• Kozak, İ. Erol., (1984), Ibn Haldun’a Göre İnsan, Toplum, İktisat, İstanbul, Pınar Yayınları.
• MESS, (1999), Matsushita Felsefesi, (çev. Ahmet Gürsel), No.310, İstanbul, BZD Yayıncılık.
• Muhaiyaddeen, M.R.Bawa, (1991), Questions of Life, Answers of Wisdom, Vol.I, Session 8, Philadelphia, PA, The Fellowship Press.
• Nonaka, Ikujiro, (1999), “Bilgi Yaratan Şirket,” Bilgi Yönetimi (Harvard Business Review Dergisinden Seçmeler), çev. Gündüz Bulut, MESS Yayını, No.293, İstanbul, BZD Yayıncılık.
• Omay, Umut, (2000), “Hıristiyan Düşüncesinde Ekonomi ve Sosyal Siyasetin Temelleri” (basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul.
• Omay Umut, “İş Ahlakı ve Dinlerin Öğretileri”, (Yüksek Lisans Seminer Çalışması), mimeo. sy.
• Orman, Sabri, (2001), İktisat, Tarih ve Toplum, İstanbul, KÜRE Yayınları.
• Orman, Sabri, (1994), Gazali’nin İktisat Felsefesi, İstanbul, İhsan Yayınları.
• Ortaylı, İlber, (2002), Milliyet, 28 Nisan 2002.
• Raval, Vasant, (2000). “Ethical Behavior in the Knowledge Economy,” Information Strategy: The Executive’s Journal, Vol. 16, No.3 (Spring 2000).
• Sethi, S. Prakash, Namiki, Nobuaki and Swanson, Carl L., (1984), The False Promise of the Japanese Miracle: Illusions and Realities of the Management System, London, Pitman Publishing Inc.
• Smith, adam, (1975), The The Theory of Moral Sentiments, Raphael, D.D. and Macfie, A.L. (eds.), Oxford, Clarendon Press.
• Türkdoğan, Orhan, (1998), İşçi Kültürünün Yükselişi: İş Ahlakı, İstanbul, TİMAŞ Yayınları.
• Ülgener, Sabri, (1981), İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası, 2.B., İstanbul, Der Yayınları.
• Velasquez, Manuel G., (1992), Business Ethics: Concepts and Cases, 3.B., New Jersey, Prentice-Hall, Inc.
• Tierney Elizabeth P., (1997), İş Ahlakı: Yöneticiler İçin Bir Rehber, çev.Günhan Günay, İstanbul, Rota Yayınları.
• Vogel, D., (1991), “Business Ethics: New Perspectives on Old Problems,” California Management Review, 33(4).
• Watson, Greg, (1999), “Hoshin Kenri’yi Anlamak,” Hoshin Kanrı Yönetim Pusulası, (ed. Yoji Akao) MESS Yayını. No. 309. İstanbul, BZD Yayıncılık.
• Weber, Max, (1999), “Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, (Çev. Zeynep Gürata), 2.B., Ankara, Ayaç Yayınevi.