Öz
Doğu Anadolu’da, Neojen’den Kuvaterner’e kadar çarpışmaya bağlı gelişen yaygın bir volkanizma ve bu volkanizmaya ait
kayaçların dağılımı görülmektedir. Bölgede daha önce yapılmış çalışmalarda bu volkaniklerin oluşumu, kökeni ve bölgenin
tektonik gelişimi ile ilgili birçok jeodinamik model önerilmiştir. Bu çalışma, bölgedeki tektonik deformasyonları paleomanyetik
açıdan incelemek ve bölge tektoniğinin gelişimine katkı koymak amacıyla yapılmıştır. Bu kapsamda, Van Gölü kuzeyindeki
Pliyosen yaşlı volkanik kayaçlardan 82 mevkiden yönlü paleomanyetik numune toplanmıştır. Toplanan paleomanyetik numuneler,
Etrüsk Volkanı ürünlerinin yanında plato bazaltları gibi farklı volkanik merkezlerin ürünleridir. Paleomanyetizma verilerinin
desteklenmesi ve kayaçların farklı manyetik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla Eş Isıl Kalıntı Mıknatıslanma (EIKM), Yüksek
Sıcaklık Süseptibilitesi ve Manyetik Süseptibilite Anizotropisi (AMS) gibi Kaya manyetizması çalışmaları da yapılmıştır. EIKM
çalışmalarından, kayaçların büyük birçoğunun mıknatıslanmasından sorumlu mineralin “Manyetit”, diğer kısmının ise
“Manyetit+Hematit” olduğu belirlenmiştir. Yüksek sıcaklık süseptibilitesi çalışmalarından, kayaçların Curie sıcaklıkları ve ısınma
esnasında kayaç içerisinde oluşan alterasyon belirlenmiştir. AMS çalışmaları ile Van Gölü kuzeyinde yeralan kayaçların paleoakıntı
yönleri tespit edilerek volkanik çıkış merkezleri belirlenmiştir. Paleomanyetizma sonuçlarına göre; Van Gölü kuzeyinde
Erciş Fayı/Fay Zonu bölgenin genel tektoniğini şekillendiren ana unsur olmakla birlikte fay zonunun kuzeyinde bir rotasyon
görülmezken, güneyinin saatin tersi yönünde dönme hareketine maruz kaldığı belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Barka, A. A., Kadinsky-Cade, K., 1988. Strike-slip fault geometry in Turkey and its influence on earthquake activity . Tectonics, 7 (3), 663-684.
- Borradaile, G.J., 1988. Magnetic susceptibility, petrofabrics and strain. Tectonophysics, 156, 1-20.
- Borradaile, G.J., Henry, B., 1997. Tectonic applications of magnetic susceptibility & its anisotropy. Earth-Science Reviews, 42(1), 49-93.
Öz
In Eastern Anatolia, there is a common volcanism due to the collision from the Neogene to the Quaternary and the distribution of
rocks related to this volcanism are observed. In previous studies, many geodynamic models were proposed about both tectonic
evolution of the region and formation & origin of these volcanics. This study was carried out to investigate the tectonic
deformations paleomagnetically and contribute to development of tectonism in the region. For this purpose, paleomagnetic samples
were collected in 82 Pliocene sites from north of Lake Van. These paleomagnetic samples are products of different volcanic centers
Etrusk, Mountain and plateau basalts. To support the paleomagnetic data and determine the different magnetic properties of the
rocks, rock magnetic studies such as Isothermal Remanent Magnetization, High Temperature Susceptibility and Anisotrophy of
Magnetic Susceptibility (AMS) have also been carried out. It is obtained that, Magnetite are the responsible mineral for the
magnetisation in the majority of the rocks, in the remaining rocks, responsible minerals are magnetite + hematite from IRM studies.
Curie temperatures and alteration of the rocks during heating were identified from the high temperature susceptibility studies. In
the AMS studies, the paleo-flow directions of the volcanic rocks and their volcanic centers were revealed to the north of Lake Van.
According to our paleomagnetic results, Erciş Fault / Fault Zone in the north of Lake Van is the main element shaping the general
tectonic settings of the region. Paleomagnetic data reveal that the area to the north of the fault zone does not comprise any rotation
whereas the south of the fault zone was rotated counter clockwise.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Barka, A. A., Kadinsky-Cade, K., 1988. Strike-slip fault geometry in Turkey and its influence on earthquake activity . Tectonics, 7 (3), 663-684.
- Borradaile, G.J., 1988. Magnetic susceptibility, petrofabrics and strain. Tectonophysics, 156, 1-20.
- Borradaile, G.J., Henry, B., 1997. Tectonic applications of magnetic susceptibility & its anisotropy. Earth-Science Reviews, 42(1), 49-93.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 8 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 29 Sayı: 1 |
