Orman Fidanlığında Çalışan Mevsimlik İşçilerin Çalışma Koşullarının ve Sağlık Durumları Algılarının Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 19 - 32, 30.11.2018

İlknur Göl

Öz

Amaç: Orman fidanlığında çalışan mevsimlik işçilerin çalışma koşulları ve
sağlık durumları algılarını değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, Orta Anadolu’da
bir il merkezinde Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı orman fidanlığında çalışan 60
mevsimlik işçi ile Mayıs 2017-Temmuz 2017 tarihleri arasında yürütülmüştür.
Verilerin toplanmasın-da; işçilerin sosyo-demografik özelliklerini (10) ve
çalışma koşullarını belirlemeye yönelik (20) araştırmacı tarafından literatür
taranarak hazırlanan toplam 30 soru içeren yapılandırılmış anket formu ve
sağlık durumu algılarını belirlemek amacıyla Sağlık Durumunu Algılama Ölçeği
kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma
grubunun %76.7’si kadındır; %66.7’sinin en az bir kronik sağlık sorunu olduğu,
%93.3’ünün bu iş dışında başka bir iş yapmadığı, %96.7’sinin 1201-1800 TL aylık
ücret aldığı ve %83’ünün aldıkları ücreti yeterli bulmadığı saptanmıştır.
Ayrıca, %92’si çalışan sayısının yeterli olmadığını, %71.7’si yaptıkları işin
kendileri için ağır olduğunu, %73.3’ü çalışma ortamlarının sağlıkları açısından
uygun olmadığını, %65’i çalışma ortamlarında kendilerini güvende
hissetmedikleri-ni ve %55’i kaza riski ile karşı karşıya olduklarını
belirtmişlerdir. İş kazası geçirme oranı %47’dir. Fidanlık işçilerinin sağlık
algılama puan ortalaması 3.0±0.5 olarak hesaplanmıştır. Sonuç: Fidanlıkta çalışan işçilerin, sağlıkları açısından uygun
olduğunu düşünmedikleri, kendilerini güvende hissetmedik-leri ve yapılan iş
için çalışan sayısının yetersiz olduğu çalışma ortamlarında uzun saatler ve
düşük ücretle çalıştıkları belirlenmiştir. Çalışmada, işçilerin genel sağlık
algılarının “normalin altında” olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Orman fidanlık işçisi, çalışma koşulları, sağlık durumunu algılama

Evaluation of Working Conditions and Perceptıons of Health Status in Seasonal Workers in the Forest Nursery

Öz

Objective: To evaluate the working conditions and perceptions of health status in seasonal workers in the forest nursery. Material and Method: Descriptive research was conducted between May 2017 and July 2017 with 60 seasonal workers working in the forest nursery. Data were collected by using the questionnaire including socio-demographic characteristics (10) and working conditions (20) of workers and Perception of Health Status Scale. Results: Study data demonstrated that 76.7% of workers are women, 66.7% had at least one chronic health problem, 93.3% didn’t do anything other than this job, 96.7% were earning 1201-1800 Turkish Liras per month. In addition; 73.3% stated that their working conditions are not suitable for their health, 71.7% stated that their work is too heavy for them, 92% stated that the number of employees is not enough. 65% do not feel safe in working environments and 55% stated that they were confronted with an accident risk.  Occupational accident rate is 47%. 70% of the workers perceive health as “normal”, the mean score of perception of health was 3.0±0.57. Conclusion: Forest nursery workers have been working for long hours and for low wages in work environments where they do not think those are suitable for their health, they do not feel secure and do not have enough employees. The workers perceive health as “below normal”.

Anahtar Kelimeler

Forest nursery worker, working conditions, perception of health status

Kaynakça

• Akbulut, T. (2001). İşçi Sağlığına Giriş. Akbulut T. (ed), İşyeri Hekimliği Ders Notları içinde (s.38). Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayını.
• Buğdaycı, R., Kurt, A. Ö., Tezcan, H., Şaşmaz, T., Kuruloğlu, N., Yüceer, N. T., ve Küçük, B. (2001). İçel ilinde görev yapan hekimlerde ruhsal tükenmişlik durumu ve etkileyen faktörler. Sağlık Çalışanlarının Sağlığı 2. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı. Ankara, 141-143.
• Bilir, N. (2005). İş Sağlığı ve Güvenliğinde Çağdaş Bir Yaklaşım: Risk Değerlendirmesi ve Risk Yönetimi. İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 25, 9-11.
• Bilir, N., ve Yıldız, N.A.(2006). İş Sağlığı ve Güvenliği. Güler Ç, Akın İ (Ed), Halk Sağlığı Temel Bilgiler içinde (s. 604-605). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• ÇSGB. (2012). 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf.
• Del Prado-Lu, J. L. (2007). Anthropometric measurement of Filipino manufacturing workers. International Journal of Industrial Ergonomics, 37(6), 497-503.
• Dindar, İ., İşsever, H., Özen, M. ve Tazeyurt, Y. (2004). Edirne merkezindeki hastanelerde görev yapan hemşirelerde iş ile ilgili rahatsızlıklar ve konulan tanılar. Hemşirelik Forumu Dergisi, 7(1), 59-63.
• Ekonomi, M. (2004). 4857 Sayılı İş Kanununa Göre Fazla Çalışma Kavramı. Kamu-İş, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 7(3), 1-14.
• Eroğlu, H., Demir, A.G., ve Kadim, N. (2010). Adapazarı-Hendek orman fidanlığında çalışan işçiler üzerinde yapılan bir araştırma. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi Bildiri Kitabı. Artvin, 608-614. http://karok3.artvin.edu.tr/II.Cilt/(608-614).pdf.
• Esin, M.N. (1999). Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması ve geliştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gümüş, S. ve Yılmaz, T. (2012). Odun Hammaddesi Üretim İşçilerinde Bazı Sağlık ve Güvenlik Verilerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(1), 20-27.
• Kaya, A. (2016). Kadın Orman Fidanlık İşçilerinde Bazı Antropometrik Özellikler Ve Çalışma Duruşlarının Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Sarı, E. (2008). Kültür Kimlik ve Politika: Mardin’de Kültürlerarasılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kirk, P. (1996). Reducing the impact of fatigue on forest workers. Liro Report, 21(3):1-6.
• Kurt, İ. (2015). Afyonkarahisar Orman Fidanlık Müdürlüğünde Fidan Üretim Maliyetleri Üzerine Araştırmalar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 15(3), 1-7.
• Lee, P. T. ve Krause, N. (2002). The impact of a worker health study on working conditions. Journal of Public Health Policy, 23(3), 268-285.
• Melemez, K., Tunay, M., Fevzi, Ç. ve Tuna, E. (2012). Ormancılık üretim işlerinde orman işçilerinin sağlık muayenelerine ilişkin örnek olay incelemesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14(21), 37-46.
• Menemencioğlu, K. (2006). Ormancılıkta Üretim İşlerinde Çalışma Koşulları Ve İş Kazaları Üzerine Bir Araştırma. Turkish Journal of Forestry, 2, 1-12.
• Özden, S., Nayır, İ., Göl, C., Ediş, S. ve Yılmaz, H. (2011). Health problems and conditions of the forestry workers in Turkey. African Journal of Agricultural Research, 6(27), 5884-5890.
• Parlar, S. (2008). Sağlık çalışanlarında göz ardı edilen bir durum: sağlıklı çalışma ortamı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(6), 547-554.
• Soysal, A. (2009). Farklı sektörlerde çalışan işgörenlerde örgütsel stres kaynakları: Kahramanmaraş ve Gaziantep’te bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 333-359.
• Stoleski, S., Minov, J., Karadzinska-Bislimovska, J., ve Mijakoski, D. (2015). Suppl 1: M5: Chronic Obstructive Pulmonary Disease in Never-Smoking Dairy Farmers. The Open Respiratory Medicine Journal, 9, 59-66.
• Tunay, M. ve Emir, T. (2015). Ormancılık üretim işlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin yasal çerçevede değerlendirilmesi. Turkish Journal of Forestry, 16(2), 195-202.
• Tüzüner, V.L. ve Özaslan, B.Ö. (2011). Hastanelerde iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının değerlendirilmesine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40(2): 138-154.